Opið bréf til bæjarfulltrúa Akraneskaupstaðar og annarra bæjarbúa
Komið þið sæl!
Sem íbúi á Akranesi, áhugamanneskja um íþróttir og fastagestur í Jaðarsbakkalaug get ég ekki lengur orða bundist varðandi fyrirhugaða uppbyggingu á Jaðarsbakkasvæðinu. Einhverjir kunna sjálfsagt að spyrja sig hvað 67 ára kona sé að vilja upp á dekk og ég hef vissulega spurt mig að því sjálf. Af hverju er mér ekki sama um þetta svæði og treysti því að bæjarstjórnin og íþróttaforystan viti hvað hún er að gera? Af hverju tek ég því ekki fagnandi að þarna eigi að byggja upp svo um munar?
Núverandi ásýnd Jaðarsbakka
Ég hjóla eða geng um þetta svæði daglega, stundum oft á dag og hef gert í mörg ár. Ég er ekki ein um það því þarna fer um á hverjum degi allan ársins hring fjöldi manns, jafnt ungir sem aldnir, heimafólk og ferðalangar. Þarna er yndislegt að vera, en vissulega má ýmislegt bæta. Stígurinn með Langasandi stendur fyrir sínu en þarfnast endurnýjunar. Akraneshöllin sem var vígð árið 2006 virðist lúta þeirri ákvörðun að ekki taki því að mála þakið á henni því ryðliturinn breiðir úr sér jafnt og þétt. Sama á við þakið á íþróttahúsinu, en það hefur fengið að ryðga í friði í mörg ár. Við þetta má bæta að undirstöður áhorfendastúkunnar fá einnig að ryðga í friði og ekki sé ég betur en að hinna frábæru hreystitækja bíði sömu örlög. Aggapallur stendur fyrir sínu en ef ég ætti þennan pall myndi ég bera viðarvörn á hann oftar. Frá því í desember 2018 hefur svo Guðlaug sómt sér vel í varnargarðinum og vonandi verður vel hugsað um hana. Það er frábært að byggja upp en það þarf einnig að halda við því sem byggt er, ekki síst svo nálægt sjó sem fyrrgreind mannvirki eru.
Kannanir og hugmyndasamkeppni
Í desember árið 2020 tók ég þátt í íbúakönnun um Langasandssvæðið. Nú skyldi haft samráð við bæjarbúa, svæðið lagað og fegrað í þeim tilgangi að laða að því enn fleira fólk, jafnvel ferðamenn. Í framhaldi af könnunni var efnt til hugmyndasamkeppni, verðlaun veitt, og sett upp skilti með þremur bestu tillögunum en þær voru unnar með niðurstöðu íbúakönnunarinnar í huga. Í könnuninni kom m.a. eftirfarandi fram:
,,Svarendum fannst ýmislegt vanta á Langasandi, meðal annars meira skjól, fleiri staðir til að setjast og borða, og að það mætti bæta búningsklefaaðstöðuna við Guðlaugu. &#8230;Heilt yfir voru svarendur jákvæðir fyrir að fá veitingastað eða kaffihús, leigu og geymslu á sjósportsbúnaði, sjávarfræðslusetur, fleiri útsýnispalla og heilsutengda ferðaþjónustu á Langasand. Hins vegar var viðhorfið neikvæðara gagnvart hótelbyggingu, íbúðum eða minjagripaverslun&#8230; Annað sem kom fram var að fólk var frekar neikvætt fyrir að breyta grasæfingasvæði fótboltans, færa fótboltavöllinn eða stækka Akraneshöll.“
(Heimasíða Akraneskaupstaðar Íbúasamráð vegna hugmyndasamkeppni um Langasand &#8211; niðurstöður úr könnun 15.07.2021 Hugmyndasamkeppni)
Síðan þetta var hefur ekkert breyst ofan við Langasand. Hins vegar birtist eftirfarandi frétt þann 7. mars 2023:
„Akraneskaupstaður, Ísold fasteignafélag, Íþróttabandalag Akraness (ÍA) og Knattspyrnufélag Akraness undirrituðu í dag viljayfirlýsingu um uppbyggingu við Langasand. Í henni felst að byggt verði hótel, baðlón og heilsulind á svæðinu. Jafnframt er lýst yfir samstarfi aðila um stefnumörkun í ferðaþjónustu á Akranesi. Þá er einnig áformuð uppbygging á svæði ÍA þar sem m.a. verða nýir knattspyrnuvellir og stórbætt aðstaða fyrir iðkendur og íbúa…. Mikil áhersla verður lögð á samráð og samtal við bæjarbúa og hagsmunaaðila.“  (Heimasíða Akraneskaupstaðar)
Auk þessa átti að úthluta verktakanum lóðum fyrir byggingu 90-120 íbúða.
Fyrsta hugsun mín þegar ég las þessa yfirlýsingu var, hvernig ætla þeir að koma þessu fyrir? Þurfum við baðlón þegar við höfum sjóinn, Langasand og Guðlaugu? Ætlar verktakinn að fjármagna uppbygginguna og á hann að taka þátt í að móta ferðaþjónustu á Akranesi? Á að byggja íbúðir á æfingasvæðinu? Hvað varð um íbúakönnunina 2020 og verðlaunuðu tillögurnar?
Eftir að undirritun viljayfirlýsingarinnar fór fram hefur vinna bæjaryfirvalda haldið áfram í þessa átt. Öll bæjarstjórnin hefur verið samstíga í þessu verkefni og engar efasemdaraddir heyrst. Eitthvað var dregið í land með mótun ferðaþjónustunnar og dregið var úr því að til stæði að byggja á æfingasvæðinu. Íbúar gátu sent inn athugasemdir og það leiddi m.a. til þess að lesa mátti á heimasíðu bæjarins 29. ágúst sl.: Engar íbúðir á Jaðarsbökkum – breyting frá skipulagslýsingu.
Var sem sagt búið að lofa verktakanum lóðum á æfingasvæðinu? Spyr sú sem ekki veit. Honum hefur nú verið úthlutað lóðum á Sementsreitnum.
Næsta skref bæjaryfirvalda var að fá þrjár hönnunarstofur til að hefja vinnu við frumhönnun svæðisins og þann 23. október var komið að því að hafa samráð við bæjarbúa og kynna þeim tillögurnar.
Kynningarfundur
Ég mætti á kynningarfund bæjarstjórnarinnar í Bíóhöllinni. Fundurinn byrjaði á hálftíma erindi háskólaprófessors um hugtakið samfélag. Ágætis erindi en spurning hvað kom það málinu við? Var tilgangurinn kannski að segja okkur að vera jákvæð því þannig búum við til gott samfélag? Ekki vera með neitt röfl.
Þessu næst sté á stokk formaður nefndarinnar sem skipuð var í kringum verkefnið. Nefndin samanstóð af tveimur fulltrúum verktakans (m.a. formaðurinn), tveimur bæjarfulltrúum og einum fulltrúa frá ÍA og öðrum frá knattspyrnufélaginu. Ljóst á framsögu formannsins að nefndin vann hratt og vel og var fundarmönnum sýndur fjöldi þétt skrifaðra glæra. Á þeim mátti m.a. sjá upptalningu á kostum Akraness en jafnframt að einhverjum þætti leiðinlegt að búa hérna. Þá var komið að kynningu hönnunarstofanna og upp á tjaldið runnu teikningar, hver annarri glæsilegri. Það á að byggja hótel, baðlón, snúa knattspyrnuvellinum, setja upp flóðljós, byggja nýja stúku, rífa þá gömlu, rífa íþróttahúsið, byggja nýja innilaug, gera tvo nýja fótboltavelli austan megin við Akraneshöllina, laga göngustíginn og aðstöðu við Guðlaugu, jafnvel byggja brú. Einhvers staðar verða víst bílarnir/rúturnar að komast svo auðvitað eru bílastæði og jafnvel bílakjallari.  Reyndar dálítið vandræði með þennan lið því umferðin á að fara frá Garðabrautinni og Innnesveginum en nú þegar er aðgengið að svæðinu afskaplega þröngt. Vonandi verður öryggi barn á leið í Grundaskóla og íþróttir ekki skert.
Að þessari ,,flugeldasýningu“ lokinni var komið að fyrirspurnum utan úr sal. Sumir höfðu mætt á fundinn með þá von í brjósti að nú gætu þeir fengið að ræða við bæjarfulltrúana um þetta gríðarstóra og fjárfreka verkefni þar sem eitt fallegasta og fjölsóttasta svæðið á Akranesi er undir. Sú var ekki raunin. Einungis var hægt að ræða við fulltrúa hönnunarstofanna og gera athugasemdir við hugmyndir þeirra, en þeim hafði fram að þessu verið haldið vandlega leyndum. Eitthvað kostar þetta, en við erum svo heppin að það er verktaki sem er tilbúinn til þess að koma með peninga inn í uppbyggingu á svæðinu.
Einhverjir fundarmenn efuðust, gerðu athugasemdir og minnt var á gildi sögunnar og verk sjálfboðaliðanna á þessu svæði. En svo flott var þetta í augum sumra að þeir stóðu upp og sögðu áfram Skagamenn og byrjum strax á morgun.
Hvert er þá vandamálið, af hverju er ég ekki í skýjunum yfir þessu frábæra plani?
Snúningur knattspyrnuvallarins
Þegar maður fer að rýna í hugmyndir hönnunarstofanna er ýmislegt sem vekur upp spurningar. Tvær af hugmyndunum ganga út frá því að knattspyrnuvellinum sé snúið um níutíu gráður, stúka byggð upp við Akraneshöllina og hinum megin við völlinn komi baðlón og hótel sem reyndar snúa ekki út að sjó nema að litlu leiti. Áhorfendur eru komnir mjög nálægt vellinum, (gestir hótelsins líka) komin n.k. ,,gryfja“ sem ómögulegt er að stækka en sem vissulega verður erfitt fyrir önnur lið að mæta í. Fullyrt var á fundinum að hægt sé að snúa vellinum en það er forsenda þess að baðlónið og hótelbyggingin komist fyrir. Eftir skoðun á teikningunum efast ég stórlega um að þetta sé hægt. Í báðum þessum tillögum nær völlurinn svo að segja að göngustígnum, flóðljós virka eins og hornfánar og afar takmarkað pláss er fyrir aftan mörkin. Teiknuð er létt girðing á annarri tillögunni og lágvaxinn trjágróður á hinni sem lítið veita skjól fyrir hafáttinni. Þá er ég hrædd um að boltarnir eigi greiða leið út í sjó eða höfuð þeirra sem eiga leið um stíginn verði þetta svona. Og hvaða leið eiga vinnutæki og sjúkrabíll að fara?
Ekki ætla ég að fara nánar út í þessar hugmyndir en ítreka að við nánari skoðun er ýmislegt sem vekur furðu.  Og nú heyrast þær raddir að ef knattspyrnuvellinum verður ekki snúð þá fáum við ekkert hótel.
Hægt er að skoða teikningarnar á heimasíðu bæjarins undir fyrirsögninni: „Uppbygging á Jaðarsbökkum: Upptaka og kynningar frá opnum kynningarfundi 23. október 2023.“
Ábyrgð bæjarfulltrúa og bæjarbúa
Þegar teikningar hönnunarstofanna birtast manni í fyrsta sinn er ekki ólíklegt að viðbrögðin verði: ,,Vá hvað þetta er glæsilegt. Eftir hverju er verið að bíða? Okkur vantar hótel. Gerum þetta strax. Lofum verktakanum að ráða hvar hann byggir því hann ætlar að koma með fullt af peningum inn í samfélagið okkar.“ Þannig virðist þið ágætu bæjarfulltrúar, hvar í flokki sem þið eruð, hafa brugðist við. Ég vil hins vegar benda ykkur á að þið eruð að leggja undir einn dýrmætasta stað bæjarins og það án þess að spyrja okkur sem byggjum þennan bæ. Þið eruð búin að hringla fram og til baka með tillögur að þessu svæði og borga fyrir þær tugi milljóna. Haldið ykkur við skipulagið sem búið var að gera um svæðið og bætið við hugmyndum úr þeim flottu tillögum sem þið eruð búin að verðlauna. Lagið knattspyrnuvöllinn og stúkuna en látið þið stallana vera í friði. Hótel er mikilvægt og verðugt verkefni, en finnið þið því annan stað en þarna.
Við ykkur bæjarbúa vil ég segja þetta: Ekki vera sama um það sem til stendur að gera á Jaðarsbakkasvæðinu. Kynnið ykkur málið vandlega og myndið ykkur skoðun. Upplýsingar til okkar hafa verið í skötulíki og kynningarfundurinn í Bíóhöllinni í október var mjög sérstakur. Ágætur fyrirlestur, flottar myndir sem fundarmenn voru hins vegar að sjá í fyrsta sinn og höfðu því engar forsendur til þess að ræða eða spyrja út í. Ekkert var minnst á kostnað við verkefnið eða hvernig hann skiptist. Þeir sem bera ábyrgðina og taka ákvarðanirnar létu ekki ná af sér en sátu á fremsta bekk í klappliðinu. Ég geri mér grein fyrir því að ekki eru allir bæjarbúar sammála um þessa fyrirætlan. Einmitt þess vegna fer ég fram á boðað verði til opins fundar þar sem allir bæjarfulltrúar mæti, veiti okkur meiri upplýsingar og standi fyrir sínu máli.
&nbsp;
Akranesi í nóvember 2023
Með bestu kveðju,
Hallbera Fríður Jóhannesdóttir
Höf. er íbúi á Akranesi
PS: Hvað er að frétta af Sementsreitnum?
<img width="600" height="371" class="alignnone size-medium wp-image-72091" src="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hallbera-Johannesdottir_2-600x371.jpg" alt="" srcset="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hallbera-Johannesdottir_2-600x371.jpg 600w, https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hallbera-Johannesdottir_2-1200x741.jpg 1200w, https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hallbera-Johannesdottir_2-1536x949.jpg 1536w, https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hallbera-Johannesdottir_2-scaled.jpg 2048w, https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hallbera-Johannesdottir_2-300x185.jpg 300w" sizes="(max-width: 600px) 100vw, 600px" />

medium

large

thumbnail

1536x1536

2048x2048

small

custom-size

Jaðarsbakkasvæðið

Glæpir hafa löngum fylgt mannskepnunni. Og koma vissulega fyrir í dýraríkinu hjá öðrum tegundum en manninum. Flest okkar eru þó ekki að velta sér upp úr morðum simpansa á kynbræðrum sínum eða slagsmálum hrúta um fengitímann. Okkur finnst líka liggja í augum uppi að þeir sem fremja glæpi séu glæpamenn, fólk sem villst hefur af vegi dyggðarinnar og er jafnvel illa innrætt. Í hugum flestra eru glæpir líka verk einstaklinga eða fámennra hópa illvirkja, glæpasögur seljast vel og í þeim er glæpurinn afmarkaður, morð á einstaklingi eða fáum einstaklingum, þjófurinn er einn að verki eða á sér vitorðsmenn eða samstarfsfólk. Undir niðri vitum við samt að svona er þetta ekki, að verstu glæpirnir eru framdir af stórum hópum fólks, stundum sameinað sem þjóð, stundum margar þjóðir eða trúarhópar. Þessir hópar gleypa einstaklingana sem mynda þá, ef svo má segja. Allir verða samsekir í einhverjum skilningi. Jafnvel besta fólk þarf að velta því fyrir sér eftir á hvort það hafi verið þátttakandi í glæp!
Afsökunarbeiðni og sanngirnisbætur
Undanfarin ár hefur borið nokkuð á því hérlendis að mál úr fortíðinni hafi verið rannsökuð og glæpsamleg hegðun dregin fram í dagsljósið. Hegðun af þeirri sort þar sem margir níðast á einum eða fáum. Samfélagið allt lokar augum og eyrum og lætur ranglæti viðgangast. Þessir straumar hafa borist hingað frá nágrannaríkjum okkar. Það vakti líka athygli að þetta káfaði ekki beint uppá okkur í byrjun, menn áttu erfitt með að setja sjálfa sig inn í þessa mynd ranglætis, stjórnmálamenn neituðu að biðjast afsökunar enda ekki gert neitt rangt! Hver á ranglæti sem beitt hefur verið fyrir löngu, annar en gerandinn? Hver var gerandinn? Smátt og smátt held ég samt að flestir hafi gert sér grein fyrir því að hér var verið að biðja um breytt viðhorf bæði til nútíðar og fortíðar. Að við lærðum af mistökum forfeðranna. Sennilega er það vandinn, við eigum erfitt með að læra af reynslu annarra.
Stórglæpir
Verstu glæpir mannkynssögunnar hljóta að teljast þegar þjóð eða þjóðir ráðast hver gegn annarri með vopnum og drepa fólk og dýr merkurinnar, eyðileggja búsvæði og leggja undir sig lönd þeirra sem þar eru fyrir. Því miður eru slíkir atburðir fyrir augunum á okkur enn í dag. Nýlega komu fram hugmyndir frá fyrrum nýlendum að krefja kúgara sína um afsökunarbeiðni og bætur. Trúlega má segja að það æði sem rann á Evrópubúa í byrjun 16. aldar þegar þeir lögðu undir sig Suður-Ameríku og Mið-Ameríku og síðar Norður-Ameríku og fluttu þangað fólk frá Afríku hneppt í þrældóm sé versta níðingsverk sögunnar. Það er hins vegar illa afmarkað í tíma og allir þátttakendur komnir í handanheima og flestir máðir úr minni þeirra sem nú tóra.
Það lýsir vel svona illvirki að þátttaka okkar sem þjóðar í landtöku og þjóðarmorði í Norður-Ameríku er aldrei nefnd. Vesturfararnir hafa vissulega átt sinn sess í huga þeirra sem ekki fóru til Kanada í lok 19. aldar og fram að fyrra stríði en alltaf eða oftast í rómantísku ljósi. Menn hafa skrifað um örlög fátæks vinnufólks sem sent er vestur nauðugt, þátttaka þessa fólks í fyrra stríði hefur nýlega verið skoðuð en að þetta fólk – Íslendingar – hafi verið landtökumenn sem hröktu frumbyggja landsins af landi sínu og flesta jafnvel út í dauðann láta fáir sér til hugar koma, segja það allavega ekki upphátt!
Nútíminn
Slæmt er auðvitað að þurfa að setja sjálfan sig í samhengi við þá glæpi sem verið er að fremja í dag. Þar verður hver að eiga við samvisku sína hið innra en líka að tjá sig í samtölum og opinberlega eftir því sem staða fólks gefur tilefni til. Þeir sem fara fyrir þjóðinni „tala fyrir hennar hönd“ ef svo má segja. Undanfarin ár hefur mest borið á yfirlýsingum um loftslagsvá. Gerðir hafa verið alþjóðasamningar og íslenskir stjórnmálamenn ekki hikað við að segjast vera þar fremstir meðal jafningja. Sem er þó trúlega ekki alveg satt. Verra er þó þegar menn vilja blanda þjóð sinni með beinum hætti inn í stríð gegn heilli þjóð eins og gert var í Írak og Afganistan. Þar ættu menn allavega að stíga varlega til jarðar og spyrja sig hverjir þeir séu áður en haldið er á vígvöllinn.
&nbsp;
Finnbogi Rögnvaldsson

Glæpir

Eftir að genið sem veitir nánast algert ónæmi sauðfjár gagnvart riðu fannst í fé á Þernunesi á síðasta ári opnaðist skyndilega möguleiki til útrýmingar riðu hjá sauðfé hér á landi.
Ráðherra kallaði eftir tillögum fjárbænda, vísindamanna, dýralækna og fleiri og faldi tillögugerð sína, yfirdýralækni, þrátt fyrir að hún til þessa á árinu hafði fyrst og fremst klúðrað mörgu í framkvæmd riðuniðurskurðar eins og landsmenn þekkja úr fréttum á árinu. Ég reyndi að koma mínum sjónarmiðum á framfæri við ráðherra og yfirdýralækni og fékk góða áheyrn hjá fagráði í sauðfjárrækt. Virðist mér sem árangur þess hafi verið líkt og að stökkva vatni á gæs. Tel mig samt hafa 60 ára reynslu af þessari baráttu og hafa lesið heilmikið um riðu hjá sauðfé og hafa verið í forystu þess ræktunarstarfs sem unnið hafði verið á þessu sviði hér á landi í nær tvo áratugi. Árangur þess ræktunarstarfs samt enginn í samanburði við það sem nú blasir við. Áhugi minn á málinu er því skiljanlegur.
Árangur af starfi vinnuliðs ráðherra liggur nú fyrir í ömurlegri skýrslu þar sem höfundar nánast letja bændur í stað þess sem ég hélt að hefði verið hlutverk þeirra að hvetja bændur og leggja fram tillögur um árangursríka framkvæmd til útrýmingar veikinni. Á þetta var bætt með því að haldnir voru það sem kallaðir voru kynningarfundir, sem alls ekki veittu þessa forystu og villtu um fyrir bændum með löngu hjali um breytileika í riðugeninu sem aldrei munu skipta nokkru máli í þessu starfi verði það unnið með skjótan árangur að leiðarljósi og á sem hagkvæmastan hátt. Ég er sannfærður um að það er þannig sem allir sauðfjárbændur vilja að unnið sé.
Ráð mitt til bænda þegar forystan bregst algerlega er einfalt. Í vetur sæðið þið sem sauðfé eigið það mikið með úrvalshrútunum sem bera ARR genið nú í desember og arfgerðagreinið öll hrútlömb sem fæðast úr þessum sæðingum næsta vor og setjið á næsta haust eingöngu hrútlömb sem bera genið en til viðbótar hrútunum úr sæðinu eigið þið um 7000 slík hrútlömb sem afrakstur ásetnings ARR fjár um allt land haustið 2023. Þetta endurtakið þið 2025 og 2026. Þá setjið þið mest á arfhreina ARR hrúta og eingöngu slíka haustið 2026. Þá eru þið nánast komnir í mark með að útrýma riðunni.
Þetta gerið þið vegna þess að Eyþór Einarsson hefur valið frábæra þannig hrúta fyrir stöðvarnar og þeir verða áreiðanlega enn glæsilegri hópur 2025 og 2026. Kollóttu Þernuneshrútarnir tveir voru í haust að skila til skoðunar glæsilegri lambahópum en aðrir stöðvahrútar. Það hefði ég einhvern tíman kallað happafeng. Ég lagði til að ríkið styddi sæðingarnar að einhverju marki en það hefur lofað styrk til arfgerðagreininganna. Ég treysti forsvarsmönnum stöðvanna fyrir því að bændur mun ekki vanta sæði úr ARR hrútum í vetur. Auðvita veljið þið ykkar bestu ær til þessarar ræktunar.
Á fundum og skrifum ráðgjafa ráðherra hefur verið haldið á lofti stafrófskveri margskonar breytileika í príongeninu. Þetta skiptir nákvæmlega engu máli. Þessa hrúta er ástæðulaust að nota til sæðinga nema þið sjáið hjá þeim afgerandi kosti í öðrum eiginleikum. Á áðurnefndum fundum var franskur vísindamaður sem vinnur með tilraunaglös og ég spurði um hvort einhversstaðar í Evrópu þar sem víða hefur verið valið fyrir ARR geninu í 20 ár væri farið að nota aðra breytileika í ræktuninni. Hann staðfesti að svo væri ekki, eins og ég vissi, auk þess sem hann varaði við að sínar niðurstöður væru aðeins úr tilraunaglösum. Varla ætlum við að viðhalda riðu hér á landi til að staðfesta þær? Engi teikn hef ég séð að stjórnvöld EBE séu á leiðinni að breyta reglugerðum sínum í þessum málum. Það eru samt þær ákvarðanir sem mestu skiptir íslenska sauðfjárrækt og –framleiðslu á næstu áratugum.
Ég er eins og þessir fyrrum starfsbræður mínir það grunnhygginn að skilja ekki íslensku vísindin. Þeir eins og ég hafa ekki enn skilið hvaða máli skiptir að gera kind frekar ónæma fyrir riðu þegar hún er búin að fá það sem flestir telja nánast fullkomið ónæmi. Tala ekki um þegar þetta frekara ónæmi er frekar illa sannað. Vísindi á þessu plani eru aðeins til hjá ráðgjöfum matvælaráðherra.
Ráðgjafarnir hafa aðeins flaggað hættu af skyldleikarækt og tapi á erfðabreytileika og farið í mikla tölvuleiki vegna þessa. Þetta get ég fullyrt við ykkur bændur að eru algerlega óþarfar áhyggjur. Ræktun eins og þessi verður ekki hermd með tölvulíkönum sem auðveldast er að sannreyna með þeirra niðurstöðum fyrir árið 2026 sem þeir birta í sínum útreikningum og þess árangurs sem þið ætlið þá að hafa náð þá að hafa alla ásetningshrútana arfhreina. Önnur leið sem þið öll getið notað er að bera saman skyldleikarækt út frá ættartöflum í FJARVIS á annars vegar ARR hrútunum á stöðvunum og hinum án gensins. Raunveruleikinn mun verða að skyldleikarækt mun verða minni en í hinni hefðbundnu ræktun. Það val sem gert er með miklum fjölda hrúta, stuttum notkunartíma og vali hrútanna með lágmörkum á skyldleikarækt mun að sjálfsögðu tryggja slíka þróun. Má bæta við að erfitt hefur reynst að finna neikvæð áhrif skyldleikaræktar hjá sauðfé hér á landi. Þau koma aðeins fram við nána skyldleikarækt og hún kemur ekki fram í hinni fyrirhuguðu ræktun.
Ég tel mikilvægast að útrýma riðunni eins fljótt og mögulegt er en jafnframt að gera það á sem ódýrastan hátt. Um bæði þessi atriði hljóta allir að vera sammála. Hvernig ná á fyrra markmiðinu hef ég þegar rætt.
Nú er verið að leggja í verulegan umframkostnað vegna greininga á ARR geninu. Engin þörf er að greina nema ARR genið og það aðeins hjá afkvæmum Þernunesættaðs fjár, nema genið finnist mögulega víðar. Þetta mun spara yfir milljarð í greiningakostnaði og hvort sem það er ríkissjóður eða bændur sjálfir hlýtur það hvorum sem er að vera velþegið fé. Báðum er tamara að eyða um of.
Auðljóst er að með að ljúka ARR ræktuninni á þremur árum og snúa sér síðan alfarið að öðrum eiginleikum sem mestu skipta. Þannig næst miklu meiri árangur en samkvæmt tillögum ráðgjafanna í ræktunarstarfinu almennt.
Nenni ekki að elta ólar við meira af villunum í skýrslu ráðgjafanna. Hún ber aðeins vott um litla kunnáttu og/eða skilning á meginatriðum málsins.
Bændur! Notið ráð mín, notið ARR hrútana mikið bæði þá sem þið eigið sjálfir eða eru á sæðingastöðvunum, greinið hrútlömbum og farið strax næsta haust að setja á sem flesta arfhreina ARR hrúta og enga án gensins. Á þann hátt útrýmið þið riðunni á Íslandi endanlega á næstu þrem árum. Það er langþráð markmið.
Loks verð ég að vekja athygli á því að eftir að ritstjóri Bændablaðsins, sem Guðrún mun heita, fór að brjóta stjórnarskrá með að setja mig í ritbann hjá blaðinu á liðnu vori verð ég að leita liðsinnis landsmálablaða með að koma ráðleggingum mínum til bænda sem víðast um land.
&nbsp;
Jón Viðar Jónmundsson

Útrýmum riðuveikinni hjá sauðfé á Íslandi

Í dag er hátíð í Stykkishólmi þegar móttaka fer fram á nýjum Baldri. Skipið var keypt frá Noregi, þótt ekki sé um að ræða nýtt skip uppfyllir skipið þau skilyrði sem leitað var eftir, að það væri búið tveimur aðalvélum og tveimur skrúfum sem eykur öryggi þeirra sem ferðast með ferjunni.
Brúin til Vestfjarða
Ferjusiglingar milli Stykkishólms og Brjánslækjar hafa verið mikilvægur liður í samgöngum fyrir þau svæði sem ferjan tengir saman, enda oft kölluð brúin til Vestfjarða. Hlutverk ferjunnar er og hefur verið að þjóna byggðinni á sunnanverðum Vestfjörðum og í Breiðafjarðareyjum en ferðamenn nýta sér einnig ferjuna.
Uppbygging á vegum á sunnanverðum Vestfjörðum er í framkvæmd og munu Vestfirðingar loksins eiga nútíma vegi um þjóðveg nr. 60 innan fárra missera. Það eru þó alltaf farartálmar sem eru erfiðir eins og Klettsháls, sem getur verið fyrirstaða og lokast oft í vetrarveðrum.
Horft til framtíðar
Varðandi ferjusiglingar milli Vestfjarða og Stykkishólms þarf að horfa til framtíðar. Hvað sem okkur kann að finnast með ferjuna sem framtíðarfararmáta er hennar þörf við núverandi aðstæður. Vegagerðin hefur hafið undirbúning á því að smíðuð verði ný ferja sem hentar þessari leið, skip sem hentar til verkefnisins og sem þarf að hafa leyfi á B og C hafsvæði. Gamli Baldur nýttist áður sem varaskip fyrir Herjólf en í dag er ekkert skip til á Íslandi sem getur leyst það af, þar sem núverandi Baldur hentar einungis á C hafsvæði og Breiðafjörður flokkast undir það, en sjóleiðin frá landi til Vestmannaeyja flokkast sem B svæði. Það er því full ástæða til að halda áfram undirbúningi að smíðum á nýju skipi sem kemur til með að þjóna ferjusiglingum á Breiðafirði og  sem varaferja fyrir Vestmanneyjar.
Saga ferjusiglinga yfir Breiðafjörð er löng og alltaf hefur ferjuskipið borið nafnið Baldur og má því ætla að gifta fylgi góðu nafni og er það sannarlega ósk um að svo verði áfram.
Halla Signý Kristjánsdóttir
Höf. er alþ.m. Framsóknarflokks í NV kjördæmi

Ferjan Baldur

Undanfarið hef ég mikið velt fyrir mér hugtakinu íbúasamráð. Þetta er fremur fallegt orð og getur meðal annars falið í sér þá merkingu að við íbúar bæjarfélags ráðum saman. Það er enginn einn sem ræður heldur erum við heild sem reynum að komast að niðurstöðu um viss mál, saman.
Íbúasamráð er þó oftast notað í þeirri merkingu að þeir sem kosnir hafa verið til að stjórna bæjarfélagi/samfélagi leiti ráða hjá íbúum þess. Sveitarstjórn/bæjarstjórn getur þannig leitað eftir samráði við íbúa um ákveðin verkefni. Eins og ég sagði, fallegt orð með fallega merkingu.
En þó orðið og merkingin sé falleg þá getur framkvæmd íbúasamráðs verið flókin eins og ég hef komist að undanfarið þegar ég hef verið að lesa mér aðeins til um hugtakið. Meira að segja svo flókin að Samband íslenskra sveitarfélaga gaf út sérstaka handbók um íbúasamráð og þátttöku íbúa árið 2017.
Hvað er íbúasamráð?
Ég ætla ekki að fara djúpt í skilgreiningar, en í grunninn er talað um fimm stig samráðs; upplýsingagjöf, samráð, samtal, samstarf, ákvörðun. Mælt er með því að í upphafi verkefnis leggi sveitarstjórn línurnar um hve miklu samráði hún ætlar að leitast eftir frá íbúum. Verður samráðið eingöngu miðað að upplýsingagjöf til íbúa eða verður gengið alla leið og lokaákvörðun lögð í hendur íbúa? Svo er hægt að fara einhvers konar milliveg en áhersla er lögð á að það sé ljóst í upphafi verkefnis hvaða leið á að fara og einnig hvað eigi að gera við þær niðurstöður sem fást úr íbúasamráðinu.
Sveitarstjórnir hafa frjálsar hendur með hvaða leiðir eru farnar því það er ekki nema í sambandi við skipulagsmál þar sem lagabókstafur segir til um lágmarks íbúasamráð sem felst í kynningu á skipulaginu og möguleika íbúa til að skila inn athugasemdum við það. Í handbókinni er mælt sérstaklega með góðu íbúasamráði ef farið er í stórt skipulags-, framkvæmda- og umhverfisverkefni.
Samkvæmt rannsókn sem Gunnar Helgi Kristinsson prófessor gerði þá er bein tenging á milli ánægju íbúa með þjónustu sveitarfélaganna og hversu vel sveitarfélögin standa sig í samráði við íbúa. Það er því til mikils að vinna í þessum málum fyrir sveitarfélagið.
Bæjarfélagið mitt, Akranes, hefur að mörgu leyti staðið sig vel í íbúasamráði og nægir þar að nefna Bæjarstjórn unga fólksins, Okkar Akranes, kosningu um framtíð sementsstrompsins og skipulag Sementsreitsins. Mælt er með því í handbókinni að sveitarfélög búi sér til meginreglur um íbúasamráð en eftir því sem ég kemst næst þá hefur Akraneskaupstaður ekki sett sér slíkar reglur.
Langisandur fyrir alla
Ástæða þess að ég hef velt fyrir mér íbúasamráði er mikill áhugi minn á ferli sem hófst í desember 2020 þegar Akraneskaupstaður fór af stað með „Hugmyndasamkeppni um svæði Langasands.“ Þar var farið af stað með það að markmiði að íbúar hefðu sem mesta aðkomu að skipulagi og uppbyggingu á svæðinu kringum Langasand. Greinilega mikill metnaður varðandi íbúasamráð sem þáverandi bæjarstjóri sagði réttilega að önnur sveitarfélög gætu tekið til fyrirmyndar. Þar sem Covid geisaði og því ekki aðstæður til að halda íbúafundi eða íbúaþing, þá var ráðist í að gera viðamikla viðhorfskönnun meðal íbúa. Hvort þátttakan í könnuninni teljist góð er erfitt að meta en ein af áskorunum íbúasamráðs er að fá fólk til að taka þátt. Alls tóku 348 íbúar þátt og sögðu sína skoðun, gáfu sín ráð. Kannski ekki há tala en til að setja hana í samhengi þá voru 319 atkvæði á bak við hvern bæjarfulltrúa Samfylkingarinnar í síðustu sveitarsjórnarkosningum hér á Akranesi 2022.
Öll framkvæmd þessarar samkeppni var til fyrirmyndar. Út frá viðhorfskönnuninni komu fram þrjár tillögur frá arkitektastofum um framtíðarskipulag við Langasand. Íbúar ásamt dómnefnd völdu tillöguna „Langisandur fyrir alla“ sem bestu tillöguna og virtist góð sátt með þá niðurstöðu sem Akraneskaupstaður og íbúar tóku þátt í að velja saman.
Viljayfirlýsing
Í desember 2022 fer að berast á milli manna að ráðast eigi í byggingu hótels á Jaðarsbökkum. Þann 7. mars 2023 skrifar þáverandi bæjarstjóri undir viljayfirlýsingu þess efnis að Akraneskaupstaður vilji í samstarfi við Knattspyrnufélag ÍA, ÍA og fasteignafélagið Ísold ráðast í framkvæmdir á Jaðarsbökkum og meðal annars byggja þar hótel og jafnvel íbúðir.
Viljayfirlýsing er skemmtilegt orð, í því felst yfirlýsing um að vilja eitthvað og þáverandi bæjarstjóri kvittar upp á þennan vilja fyrir hönd okkar íbúa vitandi að eitt af því sem kom afgerandi fram í viðhorfskönnun meðal íbúa (íbúasamráð) var að íbúar vildu ekki hótel eða aukna íbúðabyggð á þessu svæði.
Í handbók um íbúasamráð og þátttöku segir: „Málamyndasamráð grefur undan trausti íbúa á sveitarstjórnum og á aldrei rétt á sér. Þá er betra að sleppa samráði og kynna frekar ákvörðun og hvað liggur að baki hennar.“
Vantraust var sú tilfinning sem margir íbúar Akraness og þar með talið ég fundum fyrir þegar viljayfirlýsing þessi var undirrituð. Vorum við að taka þátt í íbúasamráði sem skipti engu máli? Af hverju voru niðurstöðurnar ekki notaðar til að taka ákvarðanir? Af hverju fengum við íbúar ekki að koma að ákvörðun um þá kúvendingu sem nú átti að taka í þessum málum?
Í viljayfirlýsingunni er ekki vörðuð leið í sambandi við íbúasamráð og það í raun ekki nefnt og Akraneskaupstaður gaf ekki út neina áætlun um íbúasamráð eftir að forsendur verkefnisins breyttust við undirritun viljayfirlýsingarinnar.
Frá því að viljayfirlýsing var undirrituð er hægt að nefna þrjá þætti sem lúta að íbúasamráði í því ferli sem nú fer fram um nýtt skipulag á Jaðarsbökkum, utan þess lögbundna.
Nr. 1. Á vef Akraneskaupstaðar var sett upp síða með spurningum og svörum um verkefnið og íbúum gefinn kostur á að senda inn spurningar. Gott dæmi um upplýsingagjöf.
Nr. 2. Starfshópur sem skipaður var samkvæmt viljayfirlýsingu, tók það sem kallað var íbúasamtöl en samkvæmt fundargerðum þá voru það aðallega samtöl við hagaðila. Í glærukynningu starfshópsins, sem var jafnframt lokaafurð þessa hóps, er talað um þessi samtöl við íbúa/hagaðila, en hvergi tekið fram hvaða aðferðafræði var beitt í þessum viðtölum, við hverja var talað, hve marga, aldursdreifingu o.s.fv.
Nr. 3. Kynningarfundur í Bíóhöllinni þann 28. október 2023. Þessi fundur flokkast undir upplýsingagjöf þar sem artkitektar kynntu fyrir bæjarbúum tillögur sínar að skipulagi á Jaðarsbökkum. Hvorki bæjarfulltrúar né forsvarsmenn starfshópsins sátu fyrir svörum en bæjarbúum gafst kostur á að spyrja arktitektana spjörunum úr. Höfðu þeir verið undirbúnir fyrir fundinn með þeim orðum að þetta væri „erfiður salur“. Þessi fundur var ekki beint til þess gerður að liðka fyrir íbúasamráði. Þess ber að geta að fulltrúar minnihlutans í bæjarstjórn gáfu kost á samtali nokkrum dögum eftir kynningarfundinn með því að boða til kaffispjalls. Það var vel og er gott dæmi um íbúasamráð.
Framhaldið
Mér finnst það bagalegt að í svo stóru máli eins og skipulag Jaðarsbakkasvæðisins er að það skuli ekki vera vandað til verka varðandi íbúasamráð. Þetta er ekki bara spurning um hótel eða ekki hótel heldur er um að ræða gríðarlega umfangsmiklar og kostnaðarsamar framkvæmdir á svæði sem skiptir íbúa Akraness miklu máli. Bæjarfulltrúar hafa lítið tjáð sig opinberlega og virðast ekki vera með neitt plan varðandi íbúasamráð. Lítið íbúasamráð skilar sér í lélegri upplýsingagjöf og veldur því að alls konar staðreyndavillur fara af stað, fólk skrafar eitt og annað á kaffistofum og á samfélagsmiðlum. Þetta veldur því einnig að bæjarbúar skiptast upp í tvær fylkingar, með og á móti og erfitt verður að gera hlutina saman. Þetta verkefni er þannig að sátt verður að ríkja um það meðal bæjarbúa. Þetta verður að vera okkar verkefni, verkefni sem við vinnum að saman.
Ég skora á bæjarstjórn að girða sig í brók og gefa okkur bæjarbúum meiri aðkomu að þessu verkefni. Með því fáið þið gagnlegar hugmyndir og getið um leið lagt fram ykkar rök fyrir þeirri vegferð sem þið eruð á. Ég veit að viljinn er fyrir hendi því að formaður bæjarráðs sagði fyrir síðustu kosningar: „Við eigum að vera ófeimin við að auka samtalið við íbúana, gera viðhorfskannanir og fáum raddirnar upp á borðið.“
Sjálfstæðismenn og Samfylking hafa svo fylgt þessum orðum eftir við myndun þess meirihluta sem nú starfar í bæjarstjórn. Í upphafsorðum málefnasamnings meirihlutans stendur: „Lögð verður áhersla á gott samstarf við íbúa og áframhaldandi uppbyggingu og þróun á virku íbúalýðræði.“
En bæjarstjórnin er ekki ein í þessu máli því KFÍA og ÍA eru það líka. Eftir því sem ég best veit hefur hvorugt þessara félaga kynnt þetta verkefni fyrir sínum félagsmönnum. Félagasamráð er jafn mikilvægt og íbúasamráð. Þetta verkefni er ekki einkamál stjórnar KFÍA og stjórnar ÍA. Eðlilegt væri að stjórnir þessara félaga myndu halda félagsfundi, kynna verkefnið og fá skoðanir og ráð hjá sínum félögum.
&nbsp;
Kristleifur Skarphéðinn Brandsson
Höfundur býr á Skaganum, þar sem er skemmtilegt að búa.
&nbsp;
Heimildir og gagnlegt lesefni
https://www.samband.is/wp-content/uploads/2020/05/lydraedisrit_loka.pdf
https://www.samband.is/verkefnin/lydraedi-mannrettindi/handbok-um-ibuasamrad-og-thatttok
u-ibua/
https://www.akranes.is/static/files/baejarstjorn/malefnasamningur-samfylkingar-og-sjalfstaedi
sflokksins-2022-2026-1-.pd

Hugleiðingar um íbúasamráð

Mín upplifun er sú að það virðist vera mun auðveldara fyrir ófatlaðan einstakling að fá vinnu en fyrir fatlaðan. Til dæmis veit ég að margir ófatlaðir ganga auðveldlega úr einni vinnu í aðra, sem getur reynst fötluðum einstaklingum mun erfiðara. Það er óháð því að fatlaðir einstaklingar eru oft jafn duglegir og ófatlaðir einstaklingar. Til dæmis er hægt að horfa á Bitty &amp; Beau’s Coffee sem er í Bandaríkjunum. Þar er fjallað um ófötluð hjón sem hafa einungis ráðið fatlaða einstaklinga til starfa hjá sér. Í viðtali við hjónin segja þau fatlaða einstaklinga vera mun duglegri og viljugri til að mæta til vinnu en ófatlaðir einstaklingar. Segir það ekki allt sem segja þarf?
En hvað hafa vinnuveitendur á móti fötluðum einstaklingum? Af hverju er þá mun einfaldara fyrir ófatlaðan einstakling að fá vinnu heldur en fyrir fatlaðan? Hefur það eitthvað með fötlun að gera eða eru vinnuveitendur hræddir við fatlaða einstaklinga? Mér finnst að vinnuveitendur ættu að gefa fötluðum einstaklingum mun fleiri starfstækifæri og að útiloka okkur ekki sem duglegan og mikilvægan starfskraft.
Daníel Guðrúnarson Hrafnkelsson

Eru vinnuveitendur á móti fötluðum?

„Þeir eru að brjóta niður húsið okkar,“ sagði afastrákur minn sem vinnur í Fjöliðjunni og vann í Fjöliðjunni á Dalbraut 10 fyrir brunann. Hvað fer um huga manns, þegar við horfum á stórvirkar vinnuvélar brjóta niður vinnustaðinn „Fjöliðjuna“ á Dalbraut 10. Sérstaklega vegna þess hve lítið hefur verið gert úr Fjöliðjufólkinu og hins vegar hve illa er farið með fjármuni okkar bæjarbúa. Þetta minnir á „útrásarvíkinga“ fyrir hrun! Ég vænti að heimilisbókhald bæjarfulltrúar sé á betri stað, en meðferðin á skattpeningum okkar bæjarbúa.
Í um 53 mánuði, eða fjögur ár og 5 mánuði, hefur Fjöliðjufólkið barist fyrir því að fyrrum vinnustaður þeirra yrði endurbyggður og stækkaður á Dalbraut 10, en þau þurftu að yfirgefa hann eftir bruna 7. maí 2019 og fara í leiguhúsnæði. Í 31 mánuð eða tvö ár og sjö mánuði, var hlustað og þau fengu að hafa áhrif á hönnun og hugmyndavinnu á nýjum/gömlum vinnustað. Teikningar nær tilbúnar og kostnaðaráætlun upp á +/- 400 milljónir til fyrri umræðu fjárhagsáætlunar 2022 til og með 2025. Áætlað var að taka húsnæðið í notkun í lok árs 2023.
Þann 14. desember 2021 tekur bæjarstjórn U-beygju, eftir að bæjarstjóri hafði lagt fram „valkostagreiningu“ sem unnin hafði verið af honum milli umræðna um fjárhagsáætlun í bæjarstjórn, en þar sagði m.a: „Við frekari skoðun í skipulags- og umhverfisráði hafa komið fram efasemdir um fjárhagslegan ávinning af uppbyggingu Fjöliðjunnar á Dalbraut 10 vegna stærðar lóðar og áhrifa á heildarskipulag Dalbrautarreits. Dalbrautarreitur hefur verið gjöfull í tekjuöflun og skiptir verulegu máli í að afla Akraneskaupstað sértekna.
Ákvörðun tekin við síðari umræðu fjárhagsáætlunar, að skipta vinnustaðnum upp og hann yrði staðsettur, annars vegar á neðstu hæð í blokk á Dalbraut 8 og hins vegar með áhaldahúsi og Búkollu á Kalmansvöllum 5. Ákveðið að Fjöliðjufólk fái að vera með í starfshópi um hönnun á Kalmansvöllum 5, en ekki á Dalbraut 8 sem á þó að vera þeirra aðalvinnustaður.
Um þessa kúvendingu/U-beygju og undanfara hennar fjallaði ég m.a. um í tveimur greinum, þann 9. febrúar og 2. mars 2022.
Kosningar voru á miðju ári 2022, nýir bæjarfulltrúar að koma inn í bæjarstjórn. Hluti kúvendingarbæjarstjórnar farinn frá völdum. Nýkjörin bæjarstjórn kom til starfa í júní 2022.
Hógværar væntingar voru gerðar til nýkjörinnar bæjarstjórnar og var þar m.a. horft til „Stefnuyfirlýsingar meirihluta bæjarstjórnar sem lögð var fram á bæjarstjórnarfundi 7. júní árið 2022“. Þar segir m.a. í inngangi á málefnasamningi Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks vegna meirihlutasamstarfs í bæjarstjórn Akraness kjörtímabilið 2022 – 2026: „Leitast verður við &#8230;að stjórnsýslan snúist um að veita íbúum góða þjónustu með hagsmuni þeirra að leiðarljósi. Lögð verður áhersla á gott samstarf við íbúa ..og þróun á virku íbúalýðræði.“
Endurtekið „virku íbúalýðræði“.  Einnig sagði m.a. í ávarpi á forsíðu kosningabæklings Sjálfstæðisflokksins á Akranesi fyrir síðustu sveitarstjórnarkosningar.: „Kæri íbúi, Við viljum vinna fyrir þig, fyrir bæ sem virkar fyrir fólkið en ekki öfugt.“ Setning hlaðin vilja til að breyta hlutum, má ætla.
Ég geri ráð fyrir að leiðbeinendur í Fjöliðjunni hafi viljað láta reyna á stefnuyfirlýsinguna og kosningaloforð stjórnmálaflokkanna, þegar þau buðu hverjum og einum bæjarfulltrúa til fundar, þar sem farið var yfir upplifun þeirra, sögu og hugmyndafræði Fjöliðjunnar. Þar sem áréttað var, að með ákvörðun um samfélagsmiðstöð verða miklar breytingar á þeim þáttum m.a. með uppskiptingu á starfsemi Fjöliðjunnar á tvo staði.
Flestir nýju bæjarfulltrúanna þáðu boðið, enda blekið ekki svo löngu þornað af stefnuyfirlýsingu meirihlutans. En fór þessi kynning leiðbeinenda inn um annað eyrað og strax út um hitt? Allavega leiddi það ekki af sér frekari umræðu í bæjarstjórn, né í nefndum bæjarins.
Leiðbeinendur í Fjöliðjunni skrifuðu grein í Skessuhorn þann 30. nóvember 2022 sem bar yfirskirftina: „Vekjum athygli – Bæjarstjórn Akraness – Er ekki kominn tími til að hlusta.“ Þar mátti m.a. lesa eftirfarandi setningar:
<ul>
<li>HVAÐ SKIPTIR YKKUR MÁLI – ER ÞAÐ VELFERÐ FÓLKS OG VILJI? HVAÐ STJÓRNAR YKKAR FÖR?</li>
<li>Þið hafið svikið loforð – þið misnotið vald með hroka – þið talið niður til og hundsið skoðanir fólks!</li>
<li>Þið spyrjið ekki og takið ekki tillit til vilja og skoðana þeirra sem málið varðar. SAMNINGUR SAMEINUÐU ÞJÓÐANNA.</li>
<li>Þið segið leiðbeinendum Fjöliðjunnar að hlýða ákvörðun stjórnvalds eða finna sér aðra vinnu.</li>
<li>Fjöliðjan: Sinnir magnaðri starfsemi – er fyrirmynd annarra vinnustaða á landsvísu – er eftirsótt.</li>
</ul>
&nbsp;
Hér er vitnað í nokkrar setningar í vandaðri og góðri grein. Ég skora á íbúa að fara inn á heimsíðu Skessuhorns, lesa greinina og þær fjölmörgu setningar sem þar eru settar fram til bæjarstjórnar.
Hafði þessi grein einhver áhrif hjá bæjarfulltrúum sem sögðu m.a.í kosningabaráttu: „Kæri íbúi, Við viljum vinna fyrir þig, fyrir bæ sem virkar fyrir fólkið en ekki öfugt“?
Eða áttu orð föður fatlaðrar stúlku í sjónvarpinu 11.05.2023 er hann sagði: „Upplifi að litið sé á fatlaða einstaklinga sem annars flokks þegna í samfélaginu“ og bætti við; „er það samfélag sem við viljum búa í“ við um Fjöliðjuna? Það er mín upplifun, leiðbeinenda í Fjöliðjunni og margra þeirra er látið hafa sig málið varða. Ástæða þess að faðirinn lét þessi orð falla, var að hann kom allsstaðar að lokuðum dyrum, þegar hann ætlaði að sækja um aðgang að heilsuveru fyrir dóttur sína við 16 ára aldur. Dóttir hans hafði ekki getu til að sækja um rafræn skilríki sjálf og ekki mátti aðstoða hana. Þessi setning föðursins á við um Fjöliðjuna og fleiri ákvarðanir bæjarstjórnar. Það er ekki „hlustað“.
Einn af 9 bæjarfulltrúum sá sig knúinn til að svara grein leiðbeinenda í Skessuhorni þann 7. desember 2022 og þar sem hvorki hósti né stuna hefur heyrst, né verið skrifuð af öðrum bæjarfulltrúum, þá er ekki hægt annað en að líta á svar bæjarfulltrúans/talsmannsins sem opinbert svar allra bæjarfulltrúa.
Í grein talsmanns bæjarfulltrúa kom m.a. eftirfarandi fram: „Framúrskarandi Fjöliðja frekar en fortíðar“.  Fyrirsögn á svari talmanns við grein leiðbeinenda í Fjöliðjunni.  Ég ætla ekki að draga í efa að bæjarfulltrúar álíti sig það mikið betur gefna og hæfa, en þeir leiðbeinendur sem vinna dags daglega í Fjöliðjunni til að koma með slíka fullyrðingu. Að fullyrða að vinnustaður á neðstu hæð í blokk sé framúrskarandi vinnustaður, sem var ákveðin og skipulagður án aðkomu Fjöliðjustarfsmanna. Heldur en sjálfstæður vinnustaður með sínu umhverfi sem unnið hafði verið að í rúm tvö ár að skipuleggja á Dalbraut 10 með aðkomu leiðbeinenda og starfsmanna í Fjöliðjunni. Fjöliðja „fortíðar“ hefur verið fyrirmynd annarra vinnustaða á landsvísu &#8211; er eftirsótt.
Gert er lítið úr því fólki sem var í vinnuhópnum fyrir U-beygju. Fullyrt að þau ætli að nota 15 ára gamlar teikningar! Vinnuhópnum er ekki hægt að treysta fyrir „Framúrskarandi“ nýrri Fjöliðju. Lykilatriði var að losna við Fjöliðjufólkið úr vinnuhópnum, því þeirra hugmyndir eru gamaldags með gömlum teikningum!
Margar rangfærslur koma fram í greininni sem tilefni væri til að leiðrétta með tilvísunum í staðreyndir. Ég mun ekki fjalla frekar um þær, þar sem rými í Skessuhorni er takmarkað. Nýjum bæjarfulltrúum ráðlegg ég þó, að lesa fundargerðir, tillögur úr fyrri hönnun (Dalbraut 10), samþykktir og fleira frá 7. maí 2019 til 9. nóvember 2021.
Rétt var þó í grein talsmanns bæjarfulltrúa að „Endanleg ákvörðun í málinu og ábyrgð var í höndum bæjarstjórnar.“ Hvers vegna að setja Fjöliðjufólkið úr liðinu? Því þau voru að þvælast fyrir, horfðu ekki til sértekna bæjarsjóðs.
Ástæður, ósjálfbær rekstur Akraneskaupstaðar og „væntir peningar“ af þéttingu byggðar í eldri hluta bæjarins eins og kom fram hér fyrr í greininni. Ósjálfbær rekstur bæjarfélagsins kallaði eftir meiri tekjum, ekki er pláss fyrir lágreista byggð á Dalbrautarreit. Reiturinn er „gjöfull í tekjuöflun“ með frekari háhýsabyggð.
&nbsp;
Yfirlýsing var birt í Skessuhorni 14. desember 2023 frá fjórtán leiðbeinendum í Fjöliðjunni, vegna ummæla talsmanns bæjarfulltrúa, en þar sagði m.a:
<ul>
<li>Að baki Fjöliðjunnar er öflugur hópur starfsmanna sem hafa sjálfstæðar skoðanir. Fjöliðjan hefur einnig öflugan hóp leiðbeinanda sem vinnur ötullega að stuðningi starfsmanna. Leiðbeinendur vita að þeirra hlutverk er að styrkja og styðja, vera málsvari þess sem þarfnast aðstoðar.</li>
<li>Virðing er dyggð sem Fjöliðjan stolt fer eftir. Traust er mikilvægt í starfi leiðbeinenda og mikilvægt að starfsmenn finni að traustið bregst ekki, þrátt fyrir skiptar skoðanir, ákvarðanir og verk annarra.</li>
<li>Bæjarstjórn og bæjarbúum má vera ljóst að skoðanir leiðbeinenda byggja á skoðunum og hugmyndum starfsmanna.</li>
<li>Þar er aldrei gott að ætla sér að vinna til framtíðar ef skoðanir annarra mega ekki heyrast.</li>
<li>Aðstandendur fatlaðra ættu að geta verið sáttir og öruggir, því svo sannarlega eru hagsmunir og skoðanafrelsi í hávegum haft í öllu starfi Fjöliðjunnar.</li>
</ul>
&nbsp;
Þann 15. desember 2022 gengu fatlaðir starfsmenn Fjöliðjunnar í mótmælagöngu m.a. undir kjörorðinu „Hlustið á okkur“ að bæjarskrifstofum Dalbraut 4, ásamt leiðbeinendum í Fjöliðjunni og stuðningsfólki. Þar var m.a. mótmælt að Fjöliðjunni væri skipt upp og ekki væri „hlustað“ á þau. Hvar eru félagasamtök þessara einstaklinga? Hvar hefur t.d. Þroskahjálp verið? Hvar er notendaráð um málefni fatlaðs fólks á Akranesi? Síðasti skráði fundur 16.01.23. Var/Er ekki tilefni fyrir talsmanninn og aðra bæjarfulltrúa „að hlusta“ á starfsmenn og leiðbeinendur í Fjöliðjunni. Bæjarfulltrúar gætu t.d. byrjað alla morgna á að segja við sig í speglinum  „Ég mun hlusta í dag“.
Við vígslu nýja leikskólans Garðasels 21. júní 2023 vakti athygli mína ræða skólastjóra leikskólans, sem birt var á heimasíðu Akraneskaupstaðar, en þar sagði m.a.:
„Að hanna og skila af sér glæsilegum og vel heppnuðum leikskóla er verkefni sem er forréttindi að hafa fengið traust til að taka þátt í . Batteríið, Landslag, Umhverfis – og skipulagssvið og skóla og frístundaráð Akraneskaupstaðar leyfði okkur að vera með, það var hlustað á okkur og tillögum okkar tekið af fagmennsku og lausnum.“
Á fundi í bæjarstjórn áttu fulltrúar varla lýsingarorð um hve allt samráð starfsmanna og framkvæmdaraðila hafi skilað af sér góðri og fallegri byggingu.
Þessi orð gáfu tilefni til að fagna og hugsa til málsháttarins „batnandi mönnum er best að lifa“.
En hefur eitthvað breyst, eru bæjarfulltrúar farnir að „hlusta“? Það er takmarkað, varla með öðru eyranu.
Hvers vegna eru ekki birtar fundargerðir stýrihópa og skýrsla kynningar og samráðs um samfélagsmiðstöð? Er hér verið að fjalla um einkamál bæjarfulltrúa og/eða nefndarmanna, sem þola ekki birtingu! Birtið fundargerðir og skýrslu, hættið þessum feluleik.
Fleira er í felulitunum, þar er hægt að nefna m.a: Skipulagsmál, íþróttasvæðið, viðhald bygginga og margt fleira sem gefur tilefni til frekari skrifa.
Þegar vísað er í ósjálfbæran rekstur kaupstaðarins, þá var halli á A-hluta reiknings Akraneskaupstaðar fyrir fjármagnsliði á árinu 2022 um 450 milljónir króna. Akraneskaupstaður eitt fárra sveitarfélaga með þessa stöðu neikvæða. Til bjargar niðurstöðu ársreiknings þarf, arðgreiðslur frá Orkuveitu Reykjavíkur og Faxaflóahöfnum og einhverjar krónur í þéttingu byggðar í gömlum hverfum.
En hvert er Akraneskaupstaður að stefna á árinu 2023, niðurrif á Fjöliðjuhúsi að verðmæti um 200 milljónir (háttur útrásarvíkinga), í stað þess á að byggja og kaupa tvær eignir sem gætu kostað um 3,5 milljarða. Á sama tíma er verið byggja nýtt íþróttahús, viðhald og uppbygging við Grundaskóla, lagfæringar á íþróttahúsi við Vesturgötu, framkvæmdir á Jaðarsbakkasvæði svo eitthvað sé nefnt. Peningar að láni sem bærinn þarfnast til allra þessara framkvæmda eru dýrir.
Bæjarfulltrúar er ekki komin tími til að „hlusta“?
Við okkur Akurnesinga segi ég; er ekki kominn tími til að stofna „Íbúasamtök“ sem gæta hagsmuna okkar bæjarbúa, því ekki gera bæjarfulltrúar það? Hvernig farið er með skattpeninga okkar skiptir okkur öll máli.
&nbsp;
Skrifað 18.10.2023
Andrés Ólafsson

Bæjarfulltrúar á Akranesi: Er litið á fatlaða einstaklinga í Fjöliðjunni sem annars flokks þegna?

Ég undirritaður rita þetta bréf vegna þess að mér finnst ráðamenn bæjarins ekki sinna málefnum um flokkun á sorpi nægilega vel.
Í flestum sveitarfélögum í kringum okkur er fyrir löngu hafin flokkun og er það til sóma. Í okkar sveitarfélagi virðist bókstaflega enginn áhugi á slíku, bara láta reka á reiðanum og vona að bæjarbúar taki málið föstum tökum. Ég veit að margir eru farnir að flokka heima hjá sér en er það til einhvers ef þetta fer allt í sama hauginn? Ég hef átt samtal við fulltrúa sveitarfélagsins sem hafa með þessi mál að gera. Þau svör sem ég hef fengið eru á þá lund að ekki sé búið að taka þetta mál upp. Eftir hverju eruð þið að bíða?
Ég bý í fjölbýlishúsi og stjórn húsfélagsins bíður eftir því hvernig hún eigi að bregðast við, því ég veit að í sumum fjölbýlishúsum eru sorprennur sem í dag eru ekki löglegar þannig að stjórnir þurfa að fá einhverja vitneskju. Það getur verið kostnaðarsamt að gera breytingar á flokkun sorps í fjölbýlishúsum t.d. ef á að fara út í svokallaða djúpgáma sem að mínu áliti væri besti kostur ef aðstæður leyfa. Þá er engin lykt eða sjónmengun en sá kostnaður gæti verið fyrir meðalstórt fjölbýli allt að átta miljónum króna. Ég hef heyrt að sum bæjarfélög hafi veitt styrk til þeirra húsfélaga sem þurfa að gera verulegar breytingar hjá sér á sorpmálum þannig að sómi sé að.
Ég skora því á bæjarstjórn að hysja upp um sig buxurnar og gera gangskör í að koma sorpmálunum í lag, þannig að við verðum ekki eftirbátar annarra sveitarfélaga sem hafa þegar komið sínum málum í lag fyrir löngu.
Með von um skjót viðbrögð.
&nbsp;
Óskar Guðjónsson
Höf. er íbúi að Jaðarsbraut 25.

Opið bréf til bæjarstjórnar á Akranesi

Undirrituð óskar þess að fólk taki öðrum eins og þeir eru en ekki eins og þeir eru ekki. Undirrituð er með einhverfu og væga þroskahömlun. Ég hef ekki skrifað hér inn í nokkra mánuði en núna finn ég mig knúna til þess.
Ég er á einhverfurófi og þegar ég er úti að hjóla eða með börnin mín í vagninum, þá er ég oft að spjalla við sjálfa mig, eða við börnin mín af því að fyrir mér eru þau lifandi. Fólk horfir á mig, bæði út af þessu og einnig út af því að ég er með lítið reborn dúkkubarn með mér á hjólinu. Einhverfir eru þannig að þeir spá ekki alltaf í það sem er að gerast í kringum þá. Um daginn var ég skömmuð fyrir að tala við sjálfa mig (á netinu) í íbúagrúppunni sem ég hraktist úr vegna viðbragða frá fólki. Ég myndi ekki segja að ég sé skynsegin en ég skynja samt hlutina á annan hátt en aðrir. Viðkomandi spáði ekkert í það að það væri hluti af mér að spjalla við sjálfa mig. Ef það á að fara að taka þennan hluta af mér, þá bara veit ég ekki hvernig ég á að vera nálægt fólki af því að fólk vill breyta mér. Það er líka önnur ástæða fyrir því að ég er alltaf hjólandi, ég er ekki með bílpróf. Fólk sem er á ferðinni hefur oft pískrað þegar það hefur séð mig og hrist höfuðið yfir því að ég sé með lítið barn á hjólinu. Ég hef oft verið litin hornauga frá fólki og það hefur verið mikið um það undanfarið. Af því að það er síendurtekið, þá finnst mér þetta vera orðið að einelti í minn garð.
Ég lít venjulegum augum á umhverfið, en samt öðruvísi augum en þið. Fatlað fólk er bara eins og það er og skynjar umhverfið á sinn eigin hátt. Ég ætla ekkert að hætta að tala við sjálfa mig hvort sem ég er úti eða ekki, hvort sem fólki líkar það betur eða verr að ég spjalli við mig eða ekki, þetta er og verður alltaf hluti af mér. Ég hef leyfi til þess að spjalla við mig og börnin mín. Ég geri mér grein fyrir því að börnin mín eru ekki lifandi, en það eru samt lifandi fyrir mér (í höfðinu á mér). Hér er enn ein ástæðan fyrir því að ég fékk mér dúkkur. Reborn dúkkubörnin mín gera mjög mikið fyrir mig, móðureðlið í mér er mjög sterkt og ég get ekki eignast börn, örlög mín voru/eru þannig út af persónulegum ástæðum. Ég sá svona börn fyrst á facebook árið 2017 minnir mig og ég hugsaði mig um, en ákvað að láta slag standa árið 2019 og 2021. Og fyrir ykkur sem ekki vitið, þá er ég ein af þeim sem vinna í dósamóttökunni.
Hættum að dæma aðra fyrir það hvernig þeir eru, fögnum fjölbreytileikanum og tökum öðrum eins og þeir eru. Það kallast umburðarlyndi.
&nbsp;
Áslaug Þorsteinsdóttir

Einhverfa og umhverfi

Í upphafi síðasta mánaðar kynnti Samkeppnisstofnun skýrslu um samráð skipafélaganna Eimskipa og Samskipa og að stjórnendur Eimskipa hafi samþykkt 1,2 milljarða sekt, en mál sé höfðað gegn Samskipum þar sem farið er fram á 4,2 milljarða í sekt.
Hverjir borga þessar sektir að endingu aðrir en neytendur. Sektirnar munu beinast að fólkinu í landinu. Í stað þess að beinast að gerendum og fyrirtækjunum. Við athugun á viðurlögum við broti á samkeppnislögum geta þau verið allt að 6 ára fangelsi. En um það má lesa í 4. kafla 1. greinar samkeppnislaganna. Þar vantar ákvæði um að leggja megi hald á og gera upptæk þau fyrirtæki sem gerist sannarlega brotleg við umrædd lög.
Frá því þessi frétt um samráð Eimskipa og Samskipa kom fram í dagsljósið í upphafi mánaðarins hefur lítið sem ekkert verið fjallað um hana í stærri fjölmiðlum. Í Eldhúsdagsumræðum á Alþingi kom enginn inn á þetta samráð. En þetta snertir alla þjóðina.
Ef þetta hefði komið upp í Frakklandi væri verið að mótmæla á götum úti, svo eftir væri tekið. Eitthvað í líkingu við það sem gerðist hér í janúar 2009. Ef einhvern tímann hefur verið ástæða til að mótmæla á Íslandi væri það núna. En ég á nú kannski ekki að vera að kynda undir mótmælum, starfandi lögreglumaðurinn.
En hvað ætlar ríkisstjórnin að gera í þessu máli? Fjármálaráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins sagði í viðtali við RÚV að hann væri að íhuga að fara í mál við skipafélögin. Segist íhuga að fara í mál við fyrirtæki sem hugsanlega hafa svikið út háar upphæðir frá ríkinu og þar af leiðandi fólkinu í landinu. Það má ekki gleyma hverjir eiga og stjórna Eimskip, Samherji er stærsti hluthafi Eimskipa.
Ráðherra viðskipta sem er og varaformaður Framsóknarflokksins sagði í viðtali við RUV í upphafi mánaðarins að það verði verkefni ríkisstjórnarinnar það sem eftir lifir kjörtímabils að skoða þetta mál. Þarna þarf aðgerðir strax en ekki íhuganir og skoðanir á meðan þjóðinni blæðir.
Umræddur viðskiptaráðherra talar um í framhjáhlaupi í sama viðtali að hún sé mikil áhugamanneskja um verðbólgu og ætli að vinna í henni. Hún talar eins og manneskja í einhverjum skokk hópi, með fullri virðingu fyrir skokkurum, um hver hennar önnur áhugamál séu en ekki eins og ráðherra í ríkisstjórn með vald til að gera eitthvað í þessum málum. En þess má geta að þessi ráðherra og varaformaður Framsóknarflokksins er ein þriggja ráðherra í svokölluðu efnahagsráði ríkisstjórnarinnar og ku víst vera hagfræðingur að auki.
Nei, þessi ríkisstjórn er ekki að gera neitt fyrir fólkið í landinu. Þau ætla bara að sitja út kjörtímabilið, hvað sem það kostar þjóðarbúið.
Það hlýtur að vera krafa hins almenna launamanns í landinu að gripið verði til aðgerða strax gegn þessu samráði þannig að það verði losað um þetta kverkatak sem þessi tvö skipafélög, sem stjórna 90% af innflutnings markaðnum, hafa á þjóðinni.
&nbsp;
Gylfi Þór Gíslason
Höfundur er formaður Verkalýðsmálaráðs Samfylkingarinnar og formaður Samfylkingarinnar á Vestfjörðum

Fréttaveita Vesturlands

Jaðarsbakkasvæðið

Hallbera Fríður Jóhannesdóttir

Glæpir

Finnbogi Rögnvaldsson

Útrýmum riðuveikinni hjá sauðfé á Íslandi

Jón Viðar Jónmundsson

Ferjan Baldur

Halla Signý Kristjánsdóttir

Hugleiðingar um íbúasamráð

Kristleifur Skarphéðinn Brandsson

Eru vinnuveitendur á móti fötluðum?

Daníel Guðrúnarson Hrafnkelsson

Bæjarfulltrúar á Akranesi: Er litið á fatlaða einstaklinga í Fjöliðjunni sem annars flokks þegna?

Andrés Ólafsson

Opið bréf til bæjarstjórnar á Akranesi

Óskar Guðjónsson

Einhverfa og umhverfi

Áslaug Þorsteinsdóttir

Kverkatak

Gylfi Þór Gíslason