Hvenær kemur að okkur? Það er spurning.
Fátækt er vaxandi vandamál á Íslandi, bilið lengist á milli þeirra ríku og þeirra sem fátækir eru. Fátækt er til í allskonar myndum. Það eru þeir sem eru láglaunaðir og borga himinháa leigu. Það eru líka einstæðir foreldrar, því Ísland er ekki barnvænt land. Það eru innflytjendur, því Ísland er með fjölþættan aðlögunarvanda. Það eru þau sem eru í neyslu. Það eru þau sem glíma við geðræn veikindi. Og svo er það hópurinn sem er einn af þeim stærstu, fólkið í miklu skuldafangelsi. Ég er partur af þessum hópi. Allt mitt líf hef ég lifað við „semí“ fátækt og lífið lagaðist ekki þegar ég fór að búa sjálf. Lífið mitt varð erfiðara. Ég ákvað að taka skyndilán til að ná endum saman og svo seinna meir til að láta mér líða vel, með kaup á nýjum hlutum.
Hvað eru smálán?
Smálán er skyndilán sem auðvelt er að taka þegar fjármagnið er lítið, þetta lán er of auðvelt að fá, þú sækir um, bíður eftir staðfestingu frá lánshæfnisstofnun og færð það inná bankann þinn stuttu síðar, þetta verður svo að vana þegar líður á, þú hugsar: „Hey, það er kominn 20. og mig vantar smá aur, best að taka lán, ég borga það seinna…“ Og hvað gerist að lokum? Þú tekur of mörg lán og endar á því að ná ekki að borga eitt þeirra, það fer í innheimtuferli og það veldur keðjuverkun og áður en þú nærð að átta þig á skalanum á vandamálinu ertu kominn í skuldafangelsi og þá ertu kominn í rosalega fátækt næstu árin eða jafnvel áratugi.
Ég féll í þessa gildru og er ég að glíma við mikla fátækt í kjölfarið og sé ég eftir því í dag. Ofan á þetta leggjast svo „hin almennu útgjöld“ og þá er hver og ein einustu mánaðamót þá er kvíðahnútur í maganum, munum við eiga nóg fyrir bleyjum og mat? Munum við eiga nóg fyrir bensíni? Eins og staðan er núna þá er peningurinn búinn fyrir 10. hvers mánaðar. Ég er ekki sú eina sem er að díla við þessa miklu fátækt, seinast heyrði ég sagt að rúm 60.000 heimili á Íslandi væru í sama pakka og ég.
Ég spyr: Hvað ætla valkyrjurnar í ríkisstjórn að gera fyrir þá sem eru í skuldasúpu og lifa við fátækt? Það fólk sem reynir að vinna af sér skuldirnar með launum aðeins yfir fátæktarmörkum hefur engan rétt á fjárhagslegum stuðningi, því að ekkert mark er tekið á heildarútgjöldum og útgjöldum til skulda þegar tekið er mat á því hvort þú þurfir fjárhagslegan stuðning og þarft því að lifa á afgangi eða vonum á aðgangi að frískápum sem er ekki mikill og oftar en ekki þá er allur peningurinn búinn fyrir mánaðamót.
Þetta fólk á sumt hvert erfitt með að spara, því það þarf að kaupa í matinn. Það á að eftir að t.d. að kaupa bensín oftar en einu sinni í mánuðinum. Fólk segir við þessa einstaklinga: „Af hverju reynið þið ekki að spara? Þú veist ekki fyrr en þú prófar, aurarnir eru fljótir að safnast þegar þið sparið.“
Sumir einstaklingar eru svo heppnir að geta sparað eftir að allir reikningar eru borgaðir, en margir eru ekki svo heppnir, ég er ein af þeim hópi. Eftir að við borgum alla reikninga þá eigum við lítinn pening og þurfum að reikna með hvað mikið við þurfum á hvoru og svo búum við á Akranesi og ég vinn í bænum annað slagið og þá er að eiga nóg bensín. Þá eru peningarnir fljótir að klárast. Við erum einnig með lítinn sjö mánaða strák sem þarf bleyjur og er byrjaður að fá mjólkurformúlu og mat. Við sleppum við að kaupa mikið af mauki því við gerum okkar eigið mauk en annars er hann að fá venjulegan mat, vel maukaðan auðvitað, þetta allt kostar sitt.
Við getum farið í fjölnota bleyjur og sparað pening, en þá erum við samt fátæk því allt auka fé fer á bílinn, mat og fleira. Launin okkar er ekki beint til að hrópa húrra yfir, annað okkar í fæðingarorlofi og hitt að fara vinna í sumarvinnu á Akranesi því við erum að leita að vinnu á Akranesi, til að spara okkur auka aur, sem er vandamál, þar sem ekki er mikið að vinnu að fá hér á Skaganum sem er sorglegt. Þessi bær sem blómstraði einu sinni í atvinnulífi er núna kallaður svefnbær því enn og aftur má ekkert vera á landsbyggðinni því það kostar svo mikið að halda því uppi samkvæmt einhverjum sérfræðingum í stórfyrirtækjum og ríkisstjórn. En á sama tíma er mikið af barnafólki að flýja höfuðborgarsvæðið, því allt þar er ekki lengur hentugt að lifa fyrir barnafjölskyldur, biðlistar inn á leikskóla, biðlistar hjá dagmömmum, sem er sama sagan núna út fyrir miðborgina því einmitt, barnafólk er að flytja á landsbyggðina, og ekki mikið að byggjast upp þar nema með mikilli heppni en það er grein sem á rétt að sér seinna.
Það vakna upp margar spurningar:
Af hverju er ekki löngu búið að viðurkenna starfsfólk leikskóla og skóla sem bráðnauðsynlegt vinnuafl fyrir landið og bara hækka launin til þess að fjölga kennurum og dagforeldrum á Íslandi til þess að bregðast við þessu? Því að ríkjandi stjórnaröfl hafa hingað til ekki séð þetta sem vandamál fyrir þau til að leysa og vilja frekar leyfa einkageira að þróast og hægt og rólega taka yfir.
Af hverju eru barnabætur svona lágar fyrir fólk? Því þær eru tekjutengdar og ef þú færð of mikið fyrir skatt þá missir fólk helminginn af barnabótunum.
Af hverju eru launin ekki nóg? Því skuldirnar eru háar, útgjöld eru há og ferðakostnaður er yfirleitt álitið sem persónulegt vandamál.
Hver er ástæðan fyrir að einstæðir foreldrar á Íslandi eru að berjast við að eiga nóg fyrir börnin sín? Leiga og önnur útgjöld eru mikil á einstæða foreldra og þau þurfa oftar en ekki að leita til fjölskyldu, bæjarfélagsins og hjálparsamtaka til að fá mat fyrir börnin sín. En stundum eiga þau engan rétt á fjárhagslegum stuðningi og vil ég skora á einstæða foreldra að skrifa grein, og láta í sér heyra.
Ég skora líka á fólk sem eru partur af þessum 60.000 heimilum sem lifa við fátækt, að gera slíkt hið sama og láta í sér heyra. Það er komið að okkur! Við eigum rétt á því að lifa lífi!
&nbsp;
Hjördís María Karlsdóttir

medium

large

thumbnail

1536x1536

2048x2048

small

custom-size

Fátækt á Íslandi

Undirritaður hefur verið svo heppinn að fá að starfa í Arnardal með stuttu hléi frá 2017. Arnardalur er félagsmiðstöð, fyrir unglinga á aldrinum 13 til 16 ára. Þar er unnið gríðarlega gott og mikilvægt starf, þá sérstaklega hvað varðar forvarnir og jákvæð samskipti en félagsmiðstöðvar geta skipti miklu máli í félagsþroska og hvernig unglingar verða að manni. Foreldrar eiga að geta treyst því að unglingar þeirra eru í góðum höndum ef þeir sækja félagsmiðstöðina í sínu hverfi. Arnardalur er þar engin undantekning.
Í Arnardal reynum við að hvetja unglingana til dáða og láta þá líta út fyrir að vera hluta af hóp. Starfsemi félagsmiðstöðva er oft á tíðum mjög vanmetin, þar sem starfsemin er ekki lögbundin þjónusta, getur oft verið auðvelt að skera niður og takmarka þjónustu. Það yrði hins vegar afleikur ef það yrði gert, og þá sérstaklega á Akranesi. Arnardalur er nefnilega stór félagsmiðstöð á íslenskan mælikvarða. Í Reykjavík og í stærri sveitarfélögum er félagsmiðstöð hverfisins oft bundin við ákveðinn skóla, því er ekki háttað þannig á Akranesi. Arnardalur er fyrir báða skólana, sem er jákvætt því unglingar geta myndað tengsl við aðra utan veggja þeirra skóla. Arnardalur er ein best sótta félagsmiðstöð á öllu landinu. Á nýafstöðnum vetri voru vel ríflega 70 unglingar að mæta í Arnardal á hverju kvöldi að meðaltali, sem allar félagsmiðstöðvar á Íslandi gætu stært sig af. Af hverju skyldi það nú vera? Af hverju er svona öflug félagsmiðstöð á Akranesi af öllum stöðum? Svarið er einfalt, það er Arnardalur. Arnardalur er mikilvægur þáttur í augum okkar Skagamanna. Arnardalur er merkilegur staður, þar voru mamma og pabbi með vinum sínum og þar fóru allir, af hverju ætti ég ekki heima í Arnardal?
Í Arnardal eru allir velkomnir. Þar getur hver og einn látið ljós sitt skína og verið hluti af sögu Arnardals. Í Arnardal gerast nefnilega hlutirnir. Í áranna rás hefur Arnardalur breyst en þó ekki svo ýkja mikið. Vissulega er Einar Skúlason ekki lengur að rífa fram nýjustu vídeóspólurnar í tækið og við veljum ekki lengur herra Arnardal og frú Arnardal, en gömlu góðu gildi Arnardals eru enn við lýði. Við gerum þetta klassíska, krýnum borðtennismeistara, poolmeistara og verðlaunum gáfnaljós Arnardals og stundum er ekkert gefið eftir á þeim bænum, enda engin ástæða til. Við vitum nefnilega að Arnardalur skiptir máli. Arnardalur er vinsæll staðar og hann þjónar sínum tilgangi. Við vitum að Arnardalur virkar og við æðum ekkert út í róttækar breytingar af ástæðu lausu.
Veturinn 2024-2025 var eins konar met ár hjá Arnardal. Aðsóknin í félagsmiðstöðina okkar hefur nær aldrei verið jafn góð. Við héldum fjölmennustu þrettándabrennu í sögu Arnardals, við vorum með mjög svo vel heppnaða vökunótt þar sem unglingarnir okkar fengu þá umbun skilið sem þeir unnu fyrir á þrettándanum. Við héldum Landsmót Samfés í október, þar sem við tókum á móti hátt í fimmtán hundruð unglingum alls staðar af á landinu, í raun hefur veturinn verið virkilega vel heppnaður hvar sem litið er. Ár eftir ár á Arnardalur fulltrúa í Ungmennaráð Samfés fyrir Vesturland og engin ástæða til þess að ætlast en að það verði nokkur breyting þar á á næstunni.
Á öllum þeim viðburðum sem við höfum farið á í vetur hafa unglingar Arnardals verið sínu bæjarfélagi og sinni félagsmiðstöð til mikils sóma. Þetta er ekki sjálfgefið. Arnardalur er nefnilega svo heppinn að eiga svona flottan hóp unglinga. Arnardalur hefur verið heppinn í gegnum tíðina, þó ég segi sjálfur frá, með starfsfólk, en núna á síðustu árum einkar heppinn með unglingana sem sækja í dalinn. Unglingar í dag heyra lítið annað en að þeir geti ekki lesið, skrifað né reiknað og lítið annað en það kemst í umræðuna. Þó svo að eflaust má gera miklu betur í þeim efnum á Íslandi er vert að staldra við og sýna og segja að við getum samt verið stolt af því sem unglingarnir okkar hafa áorkað í vetur.
Með þessum skrifum er aðallega ítrekað á mikilvægi félagsmiðstöðva, mikilvægi þess að halda áfram að halda starfi félagsmiðstöðva á lofti og sannarlega megum við Skagamenn vera stoltir af okkar flottu unglingum og ekki síst af Arnardal. Arnardalur er og verður áfram, ef við viljum það, besta félagsmiðstöð landsins og mikilvægur þáttur í lífi hvers Skagamanns. Því hlutirnir gerast svona sannarlega áfram í Arnardal, því Arnardalur virkar.
&nbsp;
Daníel Þór Heimisson

Arnardalur virkar

Nú liggur fyrir á Alþingi og til umræðu í umhverfis- og samgöngunefnd tillaga til þingsályktunar um breytingu á þingsályktun um áætlun um vernd og orkunýtingu landsvæða, nr. 24/152 frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra.
Í þingsályktunartillögunni er mælt fyrir því að Holtavirkjun, Urriðafossvirkjun og Skrokkölduvirkjun fari úr biðflokki í nýtingarflokk rammaáætlunar. Það er vel og styðja undirritaðir, sem eiga sæti í umhverfis- og samgöngunefnd, þá tillögu.
Einnig er mælt fyrir því í sömu þingsályktun að Héraðsvötn og Kjalölduveita fari úr biðflokki í verndarflokk. Þá tillögu styðja undirritaðir ekki og munu leggja fram breytingartillögu þar sem lagt er til að ofangreindir virkjanakostir fari einnig í nýtingarflokk rammaáætlunar.
Á Íslandi er orkuskortur og þarf nauðsynlega að fara í stórtækar virkjanaframkvæmdir á næstu árum til að mæta núverandi orkuþörf og áætlaðri orkuþörf næstu árin. Í orkuspá sinni gerir Landsnet ráð fyrir því að orkuþörf muni aukast um 5.000 gígawattsstundir til ársins 2035. Þeir orkukostir sem lagðir eru til hér að ofan munu framleiða um 3.700 gígawattsstundir en tillaga ráðherra er að helmingur þeirra fari í vernd. Við það verður ekki unað.
Kjalölduveita er einn hagkvæmasti virkjanakostur Landsvirkjunar og Héraðsvötn eru einn stærsti virkjanakostur fyrirtækisins utan Þjórsársvæðisins. Í meðferð kostanna í rammaáætlun er ekki nægilega horft til mikilvægis orkuöryggis og náttúruvár. Þessir þættir eru alltaf að verða mikilvægari við val á virkjanakostum í heildarmatinu.
Ráðherra hefur lýst því yfir að hann ætli að styðja frekari orkuöflun á Íslandi. Nú reynir á hvort stefna ráðherrans og ríkisstjórnarinnar sé einungis í orði, en ekki á borði.
&nbsp;
Jens Garðar Helgason
Höf. er varaformaður Sjálfstæðisflokksins og þingmaður í Norðausturkjördæmi.
Ólafur Adolfsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins í Norðvesturkjördæmi.

Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk

Undanfarið hefur seðlabankastjóri hvatt íbúa þessa lands til þess að eiga reiðufé heima hjá sér, til öryggis, ef áfall yrði í þjóðfélaginu, þannig að ef ekki væri hægt að nota aðrar greiðslumiðlanir. Ég vil vara við þessari leið og óska eftir að reynt verði að finna aðrar.
Að geyma reiðufé heima hefur ekki aðeins í för með sér verulega áhættu, heldur leiðir það einnig til fjárhagslegs taps. Áhættan er augljós; að ef almennt verður að geyma reiðufé heima hjá sér, munu innbrot stóraukast, auk þess að ýmsir hlutir eiga til að týnast á heimilum og hverfa. Hinn þátturinn er að peningar liggja án ávöxtunar og er þar um töluverðar fjárhæðir að ræða.
Það má gefa sér ýmsar forsendur í þessu efni. Miðað við það sem kom fram hjá seðlabankastjóra og að forráðamenn heimila bregðist jákvætt við ákallinu, ætla ég að gefa mér að hvert það heimili muni hafa reiðufé hjá sér sem nemur 50.000 krónum. Samkvæmt síðustu tölum Hagstofunnar voru heimili í landinu tæplega 131.000. Gefum okkur að um 70% heimila muni svara ákallinu eða 92.000 heimili. 92.000 heimili x 50.000 kr jafngildir 4.600.000.000 kr. (4,6 milljarðar króna). Peniningar sem verða vaxtalausar á heimilum landsmanna. Í fyrsta lagi er nú eftir töluverðu að slægjast hjá innbrotsþjófum. Ef þeir næðu 3% væri það 138 milljónum króna ríkari en fjármagnseigendur yrður fyrir skemmdum á húsnæði og áfallastreituröskun með tilheyrandi heilbrigðiskostnaði.
Stýrivextir Seðlabankans eru nú 7,5%. Miðað við það er vaxtatap heimilanna á einu ári 345 m.kr., aðeins vegna þessara tilmæla Seðlabankans.
Við Ásgeir seðlabankastjóri munum eflaust báðir eftir því að hafa farið með kjöt og fisk í frystigeymslu í frystihúsinu eða hjá Kaupfélaginu á unglingsárum okkar &#8211; og aðeins síðar. Þannig mætti geyma umrætt reiðufé á sambærilegan en samt sveigjanlegri hátt. Held að það væri leið að bankarnir tækju að sér að sjá til þess að fólk fengi peninga, með því að mæta í sitt útibú. Það væri búið að skrá með penna fjárhæð hvers og eins í bókhaldsbók, t.d. Kalamazoo og úttektin yrði skráð þar einnig. Bankinn gæti látið þá peningana vinna eins og banki gerir og kúnninn nyti þess einnig.
&nbsp;
Akranesi 6. júní 2025,
Jóhannes Finnur Halldórsson, cand. oecon
&nbsp;
&nbsp;

Reiðufé á heimilum!

Á afreksíþróttasviði í FVA voru núna á vorönn 38 nemendur sem stunduðu átta íþróttagreinar; fimleika, keilu, knattspyrnu, körfuknattleik, golf, sund, klifur og hnefaleika. Á afreksíþróttasviðið sækja afreksíþróttanemendur víðs vegar að af landinu og eiga kost á að dvelja á heimavist á meðan á námi stendur.
Fyrirkomulagið er þannig að nemendur sækja tvær æfingar í viku hjá íþróttafélagi, mæta í styrktarþjálfun einu sinni í viku í FVA og fá bóklega kennslu á sviði afreksíþrótta einu sinni í viku. Þau sem stunda sund og knattspyrnu æfa á Jaðarsbökkum en þau sem stunda golf æfa á Garðavöllum. Í íþróttahúsinu við Vesturgötu stunda iðkendur fimleika, körfuknattleiks og keilu sínar æfingar. Bókleg kennsla og styrktaræfingar fara fram í íþróttamiðstöðinni á Jaðarsbökkum. Á önninni voru alls 12 starfsmenn við þjálfun og kennslu á afreksíþróttasviði og verkefnastjóri er Hildur Karen Aðalsteinsdóttir sem heldur utan um hópinn.
Nemendur fengu m.a. fræðslu frá Daða Rafnssyni, fagstjóra afrekssviðs MK. Hann er doktorsnemi í íþróttasálfræði og stundakennari við Háskólann í Reykjavík. Erindi hans bar yfirskriftina: „Af hverju er mikilvægt að þjálfa hugann eins og líkamann – og hvernig vinnum við að því að styrkja sjálfstraust okkar?“ Fyrirlesturinn vakti áhuga og umræðu meðal nemenda enda fjallaði hann um andlega þjálfun sem ómissandi þátt í vegferð afreksíþróttafólks.
Þá vinnur verkefnastjóri með tveimur öðrum forsvarsmönnum afreksíþróttasviða framhaldsskóla. Þar er markmiðið að efla enn frekar tengsl milli skólanna ásamt því að fylgja eftir vinnu hópsins frá síðasta skólaári um eflingu afreksíþrótta í landinu í gegnum afreksíþróttasvið framhaldsskólanna. Stefnt er á samvinnu við fleiri skóla á haustönn.
Fundað var með starfsfólki barna- og menntamálaráðuneytis og starfsmönnum frá afrekssviði ÍSÍ. Þar var farið yfir efni frá kynningar- og samráðsfundi á vegum ráðuneytisins um umgjörð og stöðu nemenda í afreksíþróttum í framhaldsskólum á Íslandi.  Brýnt málefni sem er verið að vinna heilmikið í þessa dagana.
Alþjóðleg ráðstefna um snemmtæka afreksvæðingu í íþróttum barna og ungmenna var haldin af RIG, ÍSÍ og UMFÍ í janúar. Verkefnastjóri, ásamt tveimur starfsmönnum sviðsins, sótti ráðstefnuna fyrir hönd FVA. Þar komu saman alþjóðlegir sérfræðingar til að fjalla um nýjustu rannsóknir og ræða hvernig megi stuðla að afreksþjálfun án þess að fórna leikgleði og andlegri vellíðan ungs íþróttafólks, t.d. eins og hvenær íþróttasérhæfing ætti að hefjast og hvernig byggja megi upp heilbrigt íþróttaumhverfi fyrir börn og ungmenni.
Helstu niðurstöður sérfræðinganna undirstrikuðu mikilvægi þess að skapa jafnvægi milli árangurs og vellíðunar í íþróttastarfi barna og ungmenna. Það er markmiðið á afrekssviði í Fjölbraut þar sem nemendur fá svigrúm til að eflast í sinni íþróttagrein um leið og námið er stundað af kappi.
Á haustönn er á dagskrá að fara m.a. í heimsókn í HR og bregða á leik í leiðinni og svo erum við búin að bjóða FSN í heimsókn.
Hægt er að kynna sér allt um afrekið á vef FVA, <a href="https://fva.is/namid/namsbrautir/afreksithrottir/">https://fva.is/namid/namsbrautir/afreksithrottir/</a>.
&nbsp;
Hildur Karen Aðalsteinsdóttir
Höf. er verkefnastjóri afreksíþróttasviðs FVA
<img width="600" height="325" class="alignnone size-medium wp-image-92040" src="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hildur-Karen-Adalsteinsdottir_2-600x325.jpg" alt="" srcset="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hildur-Karen-Adalsteinsdottir_2-600x325.jpg 600w, https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hildur-Karen-Adalsteinsdottir_2-1200x650.jpg 1200w, https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hildur-Karen-Adalsteinsdottir_2-1536x833.jpg 1536w, https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hildur-Karen-Adalsteinsdottir_2-scaled.jpg 2048w, https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/adsendar-greinar/Pennagrein_Hildur-Karen-Adalsteinsdottir_2-300x163.jpg 300w" sizes="(max-width: 600px) 100vw, 600px" />
&nbsp;
&nbsp;

Árangur og leikgleði á afreksíþróttasviði FVA

Nú á dögunum úthlutaði stjórn Fiskeldissjóðs rúmlega 465 milljónum króna til 15 verkefna í sjö fiskeldissveitarfélögum. Sjóðnum er ætlað að veita sveitarfélögum styrki til uppbyggingar innviða þar sem fiskeldi í sjókvíum er stundað og styrkja þar með samfélög og stoðir atvinnulífs á þeim svæðum.
Verkefnin sem fengu styrk í ár eru fjölbreytt innviðaverkefni í þessum samfélögum á sviði brunavarna, skóla- og íþróttamannvirkja, vatns- og fráveituverkefni svo dæmi séu tekin.
Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar er kveðið á um að innheimta eigi réttlát auðlindagjöld sem renni að hluta til nærsamfélagsins. Úthlutun fiskeldissjóðs er fyrirtaksdæmi um slíkt. Gera þarf breytingar á fyrirkomulagi úthlutunar fiskeldissjóðs í þá átt að sveitarfélögin þurfi ekki að skrifa umsóknir til sjóðsins heldur fái fullt vald yfir því að ákveða sjálf hvaða verkefni eru mikilvæg í þeirra samfélagi.
Við verðum þó að gera meira. Ríkisstjórnin hyggur á frekari aðgerðir í þessum anda. Í því tilliti má nefna áform innviðaráðherra um endurskoðun laga um tekjustofna sveitarfélaga sem eru til umsagnar í samráðsgátt. Þau fjalla um skattlagningu orkumannvirkja og afnám á undanþágu rafveitna frá fasteignamati. Auknar skatttekjur vegna orkumannvirkja munu styrkja fjárhagslega stöðu sveitarfélaga og gera þeim kleift að veita íbúum öfluga þjónustu og byggja upp innviði til framtíðar. Þar er markmiðið að ávinningur vegna auðlindanýtingar, þ.m.t. orkuframleiðslu, geti skilað sér í ríkari mæli til nærsamfélagsins.
Í undirbúningi er jafnframt frumvarp um auðlindagjald í ferðaþjónustu, sem getur verið breytilegt eftir árstíma og staðsetningu, svo hægt sé að undanskilja landsvæði þar sem álag af ferðaþjónustu er lítið. Mikilvægt er að þær tekjur skili sér í uppbyggingu ferðamannastaða, til að styrkja innviði og þjónustu í greininni.
Það er ekki hægt að tala um auðlindagjöld og nærsamfélög án þess að nefna hækkun veiðigjalda sem nú er til umræðu í þinginu. Skýrar fyrirætlanir eru um að þær tekjur sem koma vegna hækkunar veiðigjalda skili sér í bættum innviðum, og nú þegar hefur verið tilkynnt um þriggja milljarða króna aukafjárveitingu í viðhald vega strax á þessu ári og í fjármálaáætlun en gert ráð fyrir sjö milljörðum króna til viðbótar í vegbætur á árinu 2026 og svo aukum við í.
Það skiptir máli hvaða sögu við ætlum að segja. Samfélög verða að fá að njóta auðlinda sinna í ríkari mæli. Mörg þessara svæða hafa glímt við fábreytt atvinnulíf, lélega innviði og þverrandi þjónustu í heimabyggð í gegnum árin.
Með því að nærsamfélög njóti af auðlindum sínum er hægt að byggja upp sterk samfélög með öfluga og samkeppnishæfa innviði um land allt.
&nbsp;
Arna Lára Jónsdóttir
Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar í Norðvesturkjördæmi
&nbsp;
&nbsp;

Auðlindarentan heim í hérað

Við þekkjum öll dæmi um vegi í okkar heimabyggð sem þarfnast úrbóta strax. Vegi sem skipta máli fyrir öryggi fólksins okkar og framtíð byggðanna.
Samkvæmt mati Vegagerðarinnar er áætlað að einungis 35% burðarlags og 37% slitlags í vegakerfinu séu í góðu ástandi. Þetta undirstrikar brýna þörf fyrir úrbætur. Ríkisstjórnin hefur sett málefni innviða í forgang og er staðráðin í að vinna á uppsafnaðri viðhaldsskuld sem myndast hefur á undanförnum árum með því að auka verulega fjárfestingu í vegakerfinu.
Viðbótarframlag strax
Strax á þessu ári er veitt þriggja milljarða króna viðbótarframlag til viðhalds í vegakerfinu. Til að setja það í samhengi jafngildir sú upphæð um það bil 25% aukningu miðað við meðaltal síðustu ára. Strax á næsta ári er stefnt að því að verja sjö milljörðum króna aukalega í viðhald og þjónustu við vegakerfið. Þetta aukna fjármagn er meðal annars tilkomið vegna breytinga á útreikningi veiðigjalds. Það mun einkum nýtast mikilvægum vegabótum á landsbyggðinni þar sem þörfin er mest.
Sókn til framtíðar
Miðað við gildandi fjármálaáætlun fyrir árin 2026-2030 er gert ráð fyrir enn frekari sókn í þessum mikilvæga málaflokki. Áætlað er að árleg hækkun framlaga til viðhalds eingöngu muni nema á bilinu 4,5 til 5,5 milljörðum króna. Þetta jafngildir um 40-45% aukningu frá því sem verið hefur. Mestu máli skiptir að með þessari aukningu mun fjárfesting í viðhaldi vegakerfisins í fyrsta sinn í langan tíma ná því viðmiði sem Vegagerðin hefur metið sem viðunandi, eða um 20 milljarðar króna á ári.
Með brýnum viðbótarframlögum strax í ár og á næsta ári rjúfum við kyrrstöðu og náum loksins að stöðva vöxt hinnar uppsöfnuðu viðhaldsskuldar. Við hyggjumst bretta upp ermar, sýna árangur í verki og bæta stöðu vegakerfisins til frambúðar.
&nbsp;
Eyjólfur Ármannsson
Höf. er innviðaráðherra
&nbsp;
&nbsp;

Stóraukið fjármagn í viðhald vega á landsbyggðinni

Ekki er bjart yfir byggðinni minni
er birtist á glæru frá Deloitte og co
Ég vona að þessari vitleysu linni
og viljann ég fái til að fara á sjó.
&nbsp;
Með þessari stöku lauk Óðinn Gestsson, framkvæmdastjóri Íslandssögu á Suðureyri, skörpu og brýnu erindi sínu á morgunfundi Samtaka atvinnulífsins um veiðigjöldin en Óðinn stendur í stafni eins þeirra fyrirtækja sem munu verða hvað verst úti þegar skattar verða hækkaðir verulega á sjávarútveginn og byggðarlögin í landinu.
Óðinn er bara einn þeirra fjölmörgu umsagnaraðila sem hafa grátbeðið atvinnuvegaráðherra og ríkisstjórnina að taka tillit til þeirra greininga sem hafa birst á síðustu vikum og sýna hversu illa frumvarpið um veiðigjöld er unnið og hversu mikil áhrif það mun hafa á þau bæjarfélög þar sem minnstu útgerðirnar og vinnslurnar starfa. Útgerðirnar sem Óðinn kallar „öryrkja sjávarútvegarins“ og njóta byggðakvóta.
Í Norðvesturkjördæmi erum við að tala um sjö byggðir; Drangsnes, Hólmavík, Patreksfjörð, Tálknafjörð, Flateyri, Suðureyri og Þingeyri. Óðinn hefur verið í miklu samtali við okkur þingmenn Norðvestur en mætt að eigin sögn litlum skilningi hjá stjórnarliðunum í kjördæminu. Það er aldrei gott þegar að þínir eigin þingmenn sem geta haft áhrif vilja ekki hlusta á fólkið sitt eða halda uppi vörnum fyrir samfélögin.
Hækkunin sem fylgir þessari skattlagningu er of mikil til að þessi minnstu fyrirtæki geti rekið sig réttum megin við núllið. Það er mat Óðins að þessi fyrirtæki, sem hafa fjölda manns í vinnu, fari að hverfa eitt af öðru um mitt næsta ár. Ríkisstjórnin reyndi í uppfærslu á frumvarpinu að koma til móts við minni útgerðir en samt sem áður er staðan svona. Þetta sýnir bara hversu hroðvirknislega þetta var unnið frá upphafi.
Ef veiðigjöldin hækka án tillits til rekstrarforsenda og staðbundinnar viðkvæmni, þá munu þessar byggðir okkar verða undir. Fyrirtæki sem styrkt hafa verið með byggðakvóta og náð að kveikja von íbúa um varanleg störf hafa ekki bolmagn til að bera taprekstur og munu leggja upp laupana.  Óhjákvæmilegur fylgifiskur þess er að störf hverfa er hættan á að fólkið gefist einnig upp og hverfi á braut.
Ég kalla áfram eftir því að atvinnuvegaráðherra og ekki síður stjórnarþingmenn í Norðvesturkjördæmi taki samtalið við fyrirtækin og fólkið í byggðunum og það má auðvitað einnig segja um Norðausturkjördæmi þar sem má finna sex önnur byggðarlög sem falla undir sama hatt. Það þýðir ekki að vera kjörinn á þing í umboði fólksins í dreifbýlis kjördæmunum og loka svo bara eyrunum þegar það hentar.
Að lokum vil ég leyfa mér að óska hetjum hafsins til hamingju með sjómannadaginn þó blikur séu óneitanlega í lofti.
&nbsp;
Ólafur Adolfsson
Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins í Norðvesturkjördæmi

Minnstu bæjarfélögin hrópa út í tómið

Sjómenn Íslands fyrr og nú eiga heiður skilinn fyrir framlag sitt til íslensks samfélags. Það þarf sterk bein til að sækja sjó því það er ekki alltaf logn og blíða og veður geta oft verið válynd og æðruleysi og dugnaður hefur einkennt íslenska sjómannastétt. Gífurleg framþróun hefur verið á undanförnum áratugum í fullkomnari skipakosti bæði stórum sem smáum og hefur það bætt allt vinnuumhverfi og öryggi til sjós.
Öryggi sjómanna
Öryggismál sjómanna hafa tekið miklum framförum með tilkomu Slysavarnaskóla sjómanna árið 1985 og síðan hefur slysum og dauðsföllum fækkað mjög mikið til sjós og enginn getur í dag stundað sjómennsku nema hafa farið á námskeið hjá skólanum sem er vel.
Sjóslys og skipsskaðar voru miklir við strendur landsins öldum saman og langt fram á síðustu öld og dánartíðni sjómanna mikil og sjómannsfjölskyldur misstu ástvini sína bæði feður og syni og fyrirvinnu sem setti stór skörð í samfélögin og tók sinn toll sem ekki var bætt en lífið hélt áfram.
Þrautseigja á raunastund!
Sem betur fer gafst fólk ekki upp og það er þessi þrautseigja sem einkennt hefur sjómenn, sjómannskonur, sjómannsfjölskyldur og sjávarbyggðir landsins að halda áfram með því að treysta vinnuumhverfið og öryggismál sjómanna sem tekist hefur vel þó alltaf sé hægt að gera enn betur.
Við sem höfum alist upp í sjávarbyggðum og búum þar gleðjumst með sjómönnum og fjölskyldum þeirra á sjómannadaginn og höfum haldið upp á sjómannadaginn hér heima á Suðureyri eins lengi og ég man eftir, eins og víða um land sem haldið er líka upp á daginn með glæsibrag og vonandi verður það um ókomna tíð.
Fjölbreytt útgerðarform
Sjómannsstörf hafa breyst eins og öll önnur störf með tækniframförum og tekjur þeirra eru í flestum tilfellum góðar sem á að vera.
Mínar áhyggjur hafa verið þær að of mikil samþjöppun hafi verið í sjávarútvegi sem komi í veg fyrir fjölbreytt útgerðarform og atvinnuöryggi sjávarbyggðanna. Við þurfum að byggja áfram á litlum og meðalstórum sjávarútvegsfyrirtækjum og tryggja atvinnufrelsi í greininni í stað þess að þrengja svo að með samþjöppun að ómögulegt er fyrir eðlilega nýliðun ungs fólks sem vill hefja sjósókn og byggja sig upp í sjávarútvegi á eigin forsendum.
Strandmenning Íslands
Þar hef ég ásamt öðrum talað fyrir eflingu strandveiða; koma grásleppunni úr kvóta og stækka þann hluta kerfisins sem er utan kvótakerfisins og það er verið að gera í þessu stjórnarsamstarfi og því þarf að fylgja fast eftir. Þessi hluti kerfisins er orðinn eini möguleikinn fyrir ungt fólk að byrja í sjómennsku ef þau eru ekki stórir fjármagnseigendur eða kvótaerfingjar eins og staðan er í dag. Strandmenning við Íslandsstrendur er saga íslenskrar þjóðar og hana eigum við að efla meðfram öflugum stórskipaflota okkar; þetta tvennt á að geta farið saman.
Úrvals hráefni
Fjölbreyttni í útgerð og möguleikar á nýliðun eru í smábátaútgerð og afurðir þeirra hafa verið mjög eftirsóttar á erlendum mörkuðum eins og afurðir íslensks sjávarútvegs sem hefur fengið gæðastimpil sem fyrsta flokks vara víða um heim.
Sjómenn og sjómannsfjölskyldur; innilega til hamingju með sjómannadaginn!
&nbsp;
Lilja Rafney Magnúsdóttir
Höf. er þingmaður Flokks fólksins NV kjördæmi.
&nbsp;

Sjómenn til hamingju!

Á fundi sem Samtök sjávarútvegssveitarfélaga stóðu fyrir nýverið kynnti KPMG greiningu á áhrifum fyrirhugaðrar hækkunar veiðigjalda. Þar kom fram alvarlegri mynd en áður hefur sést í opinberri umræðu &#8211; og hún gefur ástæðu til að hafa verulegar áhyggjur.
Samkvæmt greiningunni mun 141 sjávarútvegsfyrirtæki verða fyrir verulegum áhrifum. Þar af eru 127 þeirra staðsett utan höfuðborgarsvæðisins og mörg í viðkvæmum byggðum. Fyrirtækin sjálf lýsa yfir miklum áhyggjum; sum þeirra segja hækkunina setja reksturinn í uppnám og draga úr getu til að fjárfesta, endurnýja búnað og halda úti atvinnu. Í mörgum tilvikum mun veiðigjaldið nema meira en 80% af meðalhagnaði síðustu þriggja ára. Það er einfaldlega ekki sjálfbært.
Fyrirtæki hafa einnig bent á að þessi hækkun skekki samkeppnisstöðu þeirra gagnvart erlendum keppinautum, þar sem álögur eru lægri og fyrirsjáanleiki meiri. Hætta er á því að nýliðun í greininni stöðvist, sem hefur áhrif langt út fyrir sjávarútveginn sjálfan – til sveitarfélaga, þjónustufyrirtækja og íbúa.
Það er áhyggjuefni að þessar niðurstöður stangast á við yfirlýsingar atvinnuvegaráðherra, sem segir áhrifin óveruleg án þess að leggja fram gögn því til stuðnings. Gögn sem sveitarfélögin eru enn að kalla eftir.
Langstærsti hluti veiðigjaldsins kemur af landsbyggðinni og því skora ég á alla landsbyggðarþingmenn að skottast í sína heimabyggð, tala beint við sjávarútvegsfyrirtækin í sínum kjördæmum og meta þeirra sjónarmið af sanngirni. Við skuldum þeim og samfélögum landsbyggðarinnar það að hlusta áður en við stígum óafturkræf skref. Þetta á ekki síst við í Norðvesturkjördæmi þar sem stór hluti sveitarfélaga á allt undir að veiðar og vinnsla gangi vel. Nú skila þessi sveitarfélög hvert af öðru inn umsögnum til atvinnuveganefndar um veiðigjaldafrumvarpið og vil ég hvetja alla til að kynna sér þær umsagnir, taka afstöðu og láta í sér heyra.
&nbsp;
Ólafur Adolfsson
Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins í Norðvesturkjördæmi
&nbsp;
&nbsp;

Fréttaveita Vesturlands

Fátækt á Íslandi

Hjördís María Karlsdóttir

Arnardalur virkar

Daníel Þór Heimisson

Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk

Jens Garðar og Ólafur Adolfsson

Reiðufé á heimilum!

Jóhannes Finnur Halldórsson

Árangur og leikgleði á afreksíþróttasviði FVA

Hildur Karen Aðalsteinsdóttir

Auðlindarentan heim í hérað

Arna Lára Jónsdóttir

Stóraukið fjármagn í viðhald vega á landsbyggðinni

Eyjólfur Ármannsson

Minnstu bæjarfélögin hrópa út í tómið

Ólafur Adolfsson

Sjómenn til hamingju!

Lilja Rafney Magnúsdóttir

Við skuldum þeim að hlusta

Ólafur Adolfsson