medium

large

thumbnail

1536x1536

2048x2048

small

custom-size

Nýtt póstbox tekið í notkun í Búðardal

Borgfirðingabók komin á Storytel

Hvalfjörður – efnaverksmiðja í bígerð

Úrslit í stærðfræðikeppni grunnskólanna á Vesturlandi

Hljóðhönnuðurinn Gulli Gunnarsson vinnur til BAFTA verðlauna

Hafnarstjórinn sem hefði getað orðið prestur

Sóley Birna Baldursdóttir stefnir á að ljúka námi í kynfræði við Háskóla Íslands. Nám í kynfræði byggir á þeirri grundvallarforsendu að mikilvægt sé að vinna að kynheilbrigði í öllum nútíma samfélögum. Á þetta hefur skort í íslensku samfélagi og er markmið náms í kynfræði að bæta þar úr og efla þekkingu og skilning á manneskjunni sem kynveru í heildrænum skilningi, þ.e. líkamlega, andlega og félagslega.
Sóley segist einn daginn stefna á að ljúka mastersgráðu í greininni. „Því miður er ekki hægt að læra kynfræðinginn á Íslandi, það þarf að fara erlendis í skóla til að ljúka því námi, eða taka það í fjarnámi með staðarlotum erlendis. Ég tel mikla þörf á fleiri kynfræðingum hér á landi en kynfræðin snýst um að geta sinnt fræðslu í kynfræði og að geta hjálpað fólki með þau vandamál sem koma upp í tengslum við kynlíf,“ útskýrir Sóley og bætir við að sjálf dreymi hana um að opna stofu þar sem hún geti tekið á móti einstaklingum á öllum aldri og pörum í ráðgjöf varðandi ýmis vandamál tengdu kynheilbrigði. „Flest höfum við kynferðislegar langanir og kynlíf er stór partur af lífi okkar. En það geta komið upp vandamál þar eins og í öðru. Dæmi um vandamál eru; of brátt sáðlát, erfiðleikar við að fá fullnægingu, óþægindi eftir barnsburð og svo margt fleira. En fólk veit ekki alltaf hvernig á að laga þessi vandamál eða hvert það getur leitað. Ég vil hjálpa þessu fólki,“ segir Sóley.
Við erum öll kynverur
„Það má ekki gleyma öldruðum eða fötluðum þegar kemur að kynfræðslu og kynlífi. Þessir hópar eru líka kynverur,“ segir Sóley og bætir við að of oft sé kynlíf þeirra sem ekki eru ungir, gagnkynhneigðir og í góðu líkamlegu formi tabú umræðuefni. „Þarna hefur klámið og samfélagsmiðlar held ég mikil áhrif og auðvitað skortur á fræðslu og opnari umræðu. Þó svo auðvitað sé þessi umræða og þetta málefni á mun betri stað en fyrir til dæmis 10 árum. Við sjáum ekki oft fólk í hjólastól í klámi eða sem kynverur í bíómynum. Ég vil skapa aðstæður fyrir alla til að getað leitað aðstoðar við að finna leiðir til að njóta kynlífs og efla lífsgæði sín, við höfum öll rétt á því. Ef það er einhver staður og stund sem okkur á að líða vel og vera örugg er það í kynlífi. Þá erum við að hleypa einhverjum að okkur á svo náinn hátt og þá er mikilvægt að líða vel til að geta notið þess,“ segir hún og bætir við að einnig sé mikilvægt að þekkja eigin líkama og mörk áður en kynlíf er stundað með öðrum. „Við þurfum að læra á eigin líkama áður en við getum ætlast til þess að aðrir geri það en því miður er of algengt, oft hjá stelpum og konum, að við þekkjum ekki líkamann okkar. Kannski vegna klámvæðingar, samfélagsmiðla og jafnvel orðræðunni, uppeldinu og í samfélaginu. Stelpum er jafnvel kennt að píkur séu óæskilegar, ekki dömulegt að vera að koma við þær eða spá í þeim, á meðan strákar mega hanga í typpinu á sér og ræða það eins og veðrið, þess vegna er fræðsla svo mikilvæg. Kynlíf, hvort sem það er ein með sjálfum okkur eða öðrum, er ekkert til að skammast sín fyrir og það er mín ósk að við getum öll notið þess,“ segir Sóley. „Umræða sem þessi er svo nauðsynleg fyrir lífsgæði, jafnrétti og kynheilbrigði.“
Hefur áhyggjur af áhrifum kláms
Spurð um áhrif kláms á börn og ungmenni segir Sóley það vera mikið áhyggjuefni. Dæmi eru um að börn sjái klám í fyrsta skipti við átta ára aldur, jafnvel yngra, sem geti haft mikil áhrif á þau. Einna helst þau sem hafa kannski ekki fengið neina fræðslu eða þau sem ekki geta átt í opnum samskiptum við foreldra sína. „Ef hlutir eru bannaðir eða þarf að laumast til að gera þá verða þeir oft meira spennandi. Sótt er meira í þessa hluti og þeir gerðir í felum. Þarna er barnið eða ungmennið berskjaldað fyrir áhrifum þess sem það ekki þekkir. Fræðsla, sama hver hún er, er ofboðslega góð forvörn sem og opin og góð samskipti. Með góðri fræðslu og opnum samskiptum fækkar þolendum og fíklum. Sama hvað við er átt; mat, áfengi, fíkniefni, klám o.s.frv. Í verstu tilfellum getur klámáhorf ungs fólks þróast yfir í fíkn sem lýsir sér þannig að fólk þarf alltaf grófara efni, sem er oft á tíðum mjög ofbeldisfullt, til að fá kikk úr því,“ segir Sóley.
Samtalið mikilvægt
„Ég dæmi alls ekki fólk fyrir að horfa á klám eða mæli með því að gera það ekki en þegar við erum ung og heilinn hefur ekki náð fullum þroska geta áhrif kláms því verið skaðleg. Þá höfum við ekki getu til að gera okkur fulla grein fyrir því hvað sé æskilegt og hvað ekki. Rétt eins og myndir og tölvuleikir eru bannaðir eftir aldri og þroska viðkomandi. Getið þá rétt ímyndað ykkur hvað klám gerir barni/ungmenni sem hefur ekki fengið fræðslu, umræðu eða nein tæki og tól til að vita hvað það á að gera með það sem það sér. Kynferðisofbeldi má einmitt oft rekja beint til kláms þar sem gerendur eru að endurleika það sem þeir hafa séð. Ofbeldið tengist oft því að farið sé yfir mörk þolenda og kannski gera gerendur sér ekki einu sinni grein fyrir því. Gerendur hafa séð eitthvað í klámi aftur og aftur þar sem allir virðast njóta svo það verður bara eðlilegt í þeirra huga. Dæmi um þetta er að kyrkja í kynlífi, það er orðið mjög algengt að þolendur lendi í slíku. Í klámi er lítið um samtal og samþykki milli fólks en í kynlífi er samtal mjög mikilvægt. Við ættum aldrei að gera neitt við aðra manneskju nema með samþykki. Það er því mjög varhugavert að hugsa til þess að ungt fólk horfi jafnvel mikið á klám á sama tíma og kynfræðsla er oft á tíðum takmörkuð,“ segir Sóley.
Foreldrar þurfa að fræða börnin
Sóley segir að ekki megi gleyma að fræða líka fullorðið fólk um samtal við börn og ungmenni. Foreldrar, kennarar og aðrir sem vinna með börnum og ungmennum þurfi að kunna að tala um kynlíf og kroppinn við þau. „Það getur verið skaðlegt að gera kynlíf eða kynfæri að tabú. Við flest stundum kynlíf með sjálfum okkur eða öðrum svo þetta ætti að vera eðlilegt að tala um það. Þó það þurfi að oft á tíðum að bæta kynfræðslu í skólum þurfa foreldrar sérstaklega að taka þátt í fræðslunni, það byrjar allt heima. Því miður er of algengt að við ýtum þessari umræðu til hliðar, okkur þykir hún óþægileg og vitum ekki hvað við eigum að segja. Þannig gerum við þetta oft að feimnismáli eða jafnvel að tabú. Strax þegar börn byrja að spyrja hvernig börnin verða til eða fara að spá í kynfærum þá höfum við tilhneigingu til að koma okkur undan spurningunum, verða vandræðaleg og jafnvel snúum út úr þannig verður þetta eiginlega að feimnismáli og jafnvel að í verstu tilvikum eitthvað til að skammast sín fyrir. Svo þegar þau verða eldri getur það þróast yfir í að þeim þykir kynfærin sín og kynlanganir eitthvað sem er óæskilegt eða jafnvel eitthvað sem er óviðeigandi, oftast stelpum, og þeim fer að líða illa í eigin líkama. Þá getur viðkomandi kannski ekki notið kynlífs og það hefur svo mikil áhrif á líðan og sjálfsmynd og þá lífsgæðin og lífið almennt. Við þurfum að vera ófeimin við að ræða kroppinn og kynlíf, sérstaklega við börnin og ungmennin okkar,“ segir Sóley að endingu.

Dreymir um að opna stofu og leiðbeina í kynfræðslu