Á laugardögum birtast gömul viðtöl úr smiðju Skessuhorns sem ekki hafa áður birst á vefnum í heild. Viðtal þetta birtist í jólablaði Skessuhorns sem kom út 18. desember 2018. Hér var rætt við Kristinn Jónasson, bæjarstjóra Snæfellsbæjar.

Kristinn Jónasson tók við starfi bæjarstjóra Snæfellsbæjar árið 1998, þá 32 ára gamall. Nú tuttugu árum síðar gegnir hann starfinu enn og er í hópi reyndustu bæjar- og sveitarstjóra landsins. Skessuhorn hitti Kristin að máli á bæjarskrifstofunni á Hellissandi fyrir skemmstu og ræddi við hann um farinn veg, hvað hefði breyst og hvað ekki, starf sveitarstjórans undanfarna áratugi og samfélagið undir Jökli.

„Eins og ég hafi byrjað í gær“
„Ég byrjaði 4. júlí 1998, fyrir rúmum 20 árum síðan. Mér finnst mjög sérstakt að hugsa til þess. Ég hélt ég yrði aldrei svona lengi en mér finnst samt eins og ég hafi byrjað í gær,“ segir bæjarstjórinn. „Það er nefnilega þannig með bæjarstjórastarfið að það er ótrúlega fjölbreytt. Mikið af skemmtilegum verkefnum sem þarf að takast á við á hverjum degi og svo auðvitað stærri verkefni sem maður fylgir í lengri tíma. Ég hef verið svo lánsamur að alveg frá því að ég byrjaði er búið að vera mjög mikið að gera og að mörgu að huga,“ segir hann og lítur til baka. „Fyrstu árin voru töluvert erfið. Fjárhagsstaða sveitarfélagsins var mjög þröng, gífurlegir erfiðleikar höfðu verið í sjávarútveginum og heilt yfir var bara erfið staða í samfélaginu hérna. Sveitarsjóður stóð illa og það tók mig fyrstu sex mánuðina bara að koma því í réttan farveg og hafa allt í röð og reglu. Það er alveg hægt að skulda töluvert en það mega helst ekki vera mikil vanskil. Það var mitt fyrsta verkefni að koma reglu á þessa hluti,“ segir Kristinn.

*Kristinn í ræðustól í september 1998, nokkrum mánuðum eftir að hann tók við starfi bæjarstjóra.*

Í forystu í umhverfismálum
Sveitarfélagið átti á þessum tíma lítið af peningum en ný bæjarstjórn vildi eðli málsins samkvæmt sjá eitthvað eftir sig og það gerði hún. „Farið var í töluvert mikið af umhverfisverkefnum, sem kostuðu ekki mikinn pening en voru mjög til bóta í bæjarfélaginu. Til dæmis voru opin svæði tekin í gegn og löguð, það var þökulagt og gert snyrtilegt í bænum þannig að fólk sæi einhverjar breytingar til hins betra. Ég vil meina að það hafi tekist mjög vel,“ segir Kristinn og tekur dæmi: „Sumarið 1998 voru stórir og miklir vikurhaugar í höfninni í Ólafsvík og sömuleiðis inni í dal. Hér úti um allt bæjarfélagið voru opin svæði sem voru eiginlega bara drullusvæði, ófrágengin og í órækt, til dæmis Sáið í Ólafsvík, svæðið milli Hellissands og Rifs, inni í Rifi og milli húsa hér og þar. Allsstaðar voru ljót opin svæði. Allt sem þurfti að gera var að þökuleggja, gera snyrtilegt og síðan slá og hirða svæðin,“ segir Kristinn. Á þessum tíma tók Snæfellsbær þátt í starfi Staðardagskrár 21 og var fyrst sveitarfélaga á Íslandi til að fá viðurkenningu fyrir þau störf sín. „Snæfellsbær náði þarna forystu í umhverfismálum og seinna Snæfellsnesið allt með þátttöku sinni í umhverfisverkefni Earth Check. Nú eru tíu ár frá því að Snæfellsnes fékk fyrst vottun Earth Check fyrir að vera umhverfisvænt svæði. Það sem hefur gerst síðan er að eftir að sveitarfélagið fór að sýna frumkvæði og taka til á þeim svæðum sem voru á ábyrgð þess, þá fóru íbúarnir að huga að sínum svæðum líka. Í dag er það þannig, sem betur fer, að íbúarnir eru að þrýsta á okkur í þessum málum og vilja alltaf gera betur. Það finnst mér vera stór sigur,“ segir hann en tekur skýrt fram að þessum verkefnum ljúki aldrei. „Við þurfum alltaf að gera betur, það er alveg á hreinu. En á sama tíma megum við vera stolt af því sem við höfum gert vel í gegnum tíðina og hvað við stöndum framarlega í umhverfismálum, ekki bara Snæfellsbær heldur Snæfellsnesið allt,“ segir hann.

Alla tíð haft svigrúm og notið trausts
„Til að geta ráðist í verkefni á borð við umhverfisverkefnin þarf fólk að vera virkt, á tánum og reyna að sjá fram í tímann og þá á ég við samfélagið allt. Það er samvinna margra sem skilar þessum árangri,“ segir Kristinn. „Alla mína tíð hefur verið gott fólk í bæjarstjórn, öflugt og kröftugt fólk með mjög skýra sýn á hvað það vill gera. Síðan hefur það verið mitt að framfylgja því,“ segir hann og bætir því við að hann hafi alla tíð notið trausts. Það sé hann þakklátur fyrir. „Ég fékk mjög gott veganesti þegar ég var ráðinn. Þáverandi meirihluti sagði við mig að hlutverk mitt væri rekstur sveitarfélagsins. Ef ég gerði rétt myndu þeir ekki segja neitt en ef ég gerði eitthvað vitlaust þá myndu þeir skamma mig,“ segir Kristinn léttur í bragði. „Það var mjög gott veganesti og í því felst ákveðið frjálsræði. Ég þarf ekki að vera feiminn við að sýna frumkvæði í starfi og byrja að vinna að ákveðnum málum, um leið og þau koma inn á borð til mín,“ segir hann. „Það skiptir nefnilega miklu máli að geta brugðist hratt við, vitandi að maður hafi það svigrúm og traust bæjarstjórnar sem þarf til að hægt sé að sinna smærri málum sem skipta samt miklu máli fyrir íbúana.“

*Kristinn á tali við Þorstein Pálsson, þáverandi sjávarútvegsráðherra og Tryggva Óttarsson árið 1999.*

Úr laxveiði í Snæfellsbæ
Kristinn sleit barnsskónum vestur á fjörðum og bjó þar meira og minna þangað til hann fluttist í Snæfellsbæ árið 1995. „Ég kem frá Þingeyri þar sem faðir minn var sveitarstjóri í þrjátíu ár,“ segir Kristinn. „Hann var í sinni tíð mjög áfram um það að hafa allt snyrtilegt, hreint og fínt. Þetta sést þegar maður kemur til Þingeyrar í dag. Þar er allt mjög snyrtilegt og þorpið sjálft alveg til fyrirmyndar. Eitthvað hefur maður nú lært af því,“ segir hann. En hvernig lá leið hans frá Þingeyri til Snæfellsbæjar? „Árið 1995 var ég í laxveiði með vini mínum Ólafi Rögnvaldssyni, eins og ég hafði gert í fleiri ár. Ég reyndar veiddi aldrei sjálfur heldur höfðu hann, bróðir minn og fleiri rennt fyrir fisk í Laugardalsá í Ísafjarðardjúpi í mörg ár. Þar sem ég ligg á árbakkanum spyr Óli hvort ég vilji ekki bara koma til sín. Þá um haustið 1994 hafði faðir hans fallið frá og Ólafur var orðinn einn með rekstur Hraðfrystihúss Hellissands á sinni könnu ásamt aðstoðarfólki sínu á skrifstofunni. Mér leist ágætlega á að prófa það, vissi að hraðfrystihúsið væri stöndugt og vel rekið og fannst spennandi að koma inn í þannig fyrirtæki. Ég kom því hér um haustið 1995, viku eftir að snjóflóðin á Flateyri féllu og tók til starfa sem fjármálastjóri Hraðfrystihúss Hellissands,“ segir hann. „Ég er Óla mjög þakklátur fyrir að hafa dregið mig á Snæfellsnesið því hér er frábært að vera. Fólkið situr ennþá uppi með mig,“ segir Kristinn og brosir.

Hræddur um að valda ekki starfinu
Kristinn var fjármálastjóri Hraðfrystihúss Hellissands næstu þrjú árin, eða þar til hann var ráðinn bæjarstjóri Snæfellsbæjar eftir kosningarnar 1998. Aðspurður segist hann ekki hafa séð fyrir sér að gerast bæjarstjóri, en kveðst þó alltaf hafa haft mikinn áhuga á sveitarstjórnarmálum og hvers kyns samfélagsmálum. „Ég var í frábæru starfi sem fjármálastjóri hjá hraðfrystihúsinu og þegar bæjarstjórastóllinn var fyrst nefndur við mig þá hló ég bara og og sagði „nei, það geri ég aldrei“,“ segir hann og brosir. En viðræður við þáverandi meirihluta urðu til þess að Kristinn lét á endanum til leiðast. „En, af því að nú er svo vinsælt að segja það sem maður á ekki að segja, þá var ég mjög hræddur um að ég myndi ekki valda starfinu. Þú ert að taka að þér að vera í forystu fyrir heilt samfélag. Þá verður maður að standa sig og gera allt sem maður getur til að samfélagið blómstri á sem bestan hátt. Þetta er eina skiptið á ævinni sem ég hef átt erfitt með að sofna á kvöldin, áður en ég tók ákvörðun um að verða bæjarstjóri. Ég er maður sem sofna um leið og ég leggst upp í rúm, það er segin saga og hefur verið mikið hlegið að í gegnum tíðina,“ segir hann. „Pabbi var náttúrlega búinn að vera í þessu í 30 ár og ég vissi svo sem út á hvað þetta gekk. Það er ekki alltaf logn í kringum framkvæmdastjóra sveitarfélags. Við systkinin, sem börn sveitarstjóra á litlum stað, fengum bæði að heyra það í orði og með líkamlegum tilburðum fullorðna fólksins ef því líkaði ekki hvað sveitarstjórinn var að gera á hverjum tíma. Það hafði auðvitað áhrif,“ segir hann.

„Núna er ég að vona að það klárist innan tíðar að við fáum leyfi til að bjóða út byggingu Þjóðgarðsmiðstöðvar á Hellissandi. Það er mál sem við höfum verið að þrýsta á síðan 2006,“ segir Kristinn. Hér er hann einmitt ásamt Magnúsi Stefánssyni, þáv. félagsmálaráðherra og Jónínu Bjartmarz, þáv. utanríkisráðherra í sólskinsskapi þegar tilkynnt voru úrslit úr hönnunarkeppni um þjóðgarðsmiðstöðina sumarið 2006.

Tvö símtöl sannfærðu hann
Óviss um hvað hann ætti að gera ákvað Kristinn að leita ráða. Þar voru hæg heimatökin. „Það voru eiginlega tvö símtöl sem sannfærðu mig um að taka þetta að mér. Fyrst talaði ég við pabba, sem sagðist ekki vera nokkrum vafa um að ég gæti gert þetta. Hann sagði mér bara að stökkva á þetta,“ segir Kristinn. „Síðan hringdi ég í fyrrverandi yfirmann minn á verkfræðistofunni Hnit, Guðmund Björnsson, og spurði hvað honum fyndist. „Endilega taktu þetta að þér, þú munt alveg klára þig á þessu,“ sagði Guðmundur við mig. Þá fór ég strax að efast og spurði hann hvernig færi ef ég klúðraði þessu og hinu og hvað myndi gerast ef mér mistækist þetta og hitt. Væri ég þá bara búinn að rústa öllum mínum starfsferli til frambúðar? Þá hló Guðmundur, sem var menntaður frá Þýskalandi, og sagði: „Þú ert alveg eins og Þjóðverjarnir, þú vilt bara plana ævi þína alveg frá fyrsta degi til dauðadags. Það þýðir ekkert, þú verður að taka áhættuna og gera eins vel á hverjum tíma og þú getur.“ Þessi orð Guðmundar styrktu mig í því að taka ákvörðun um að taka starfinu,“ segir Kristinn.

Ekki starf heldur lífsstíll
Kristinn sló til og tuttugu árum síðar er hann með reyndustu bæjar- og sveitarstjórum landsins. Það er því ekki úr vegi að spyrja hann hvernig starf bæjarstjórans sé? „Að vera framkvæmdastjóri sveitarfélags, hvort sem hann er kallaður sveitarstjóri eða bæjarstjóri, er ekki starf heldur lífsstíll. Það kallar á fullan áhuga á samfélaginu og maður getur ekki litið á sig eins og venjulegan launamann sem skilur vinnuna eftir á skrifstofunni,“ segir Kristinn. „Þess vegna verður bæjarstjóri að eiga góða og skilningsríka fjölskyldu. Nú held ég áfram að segja það sem maður á ekki að segja. Fjölskyldan er í rauninni mjög oft númer tvö og vinnan númer eitt, þó það sé ljótt að segja það þá er það bara þannig að hún gengur oft fyrir öllu. Bæjarstjóri reynir að vera til taks fyrir íbúana, hvort sem það er morgun eða miðnætti. Ef eitthvað kallar í vinnunni þá verður fjölskyldan að bíða og þannig er það bara. Ég hef að minnsta kosti ekki samvisku í að hafa hlutina öðruvísi. En ég er svo ótrúlega heppinn að hafa alla tíð notið svakalega góðs skilnings hjá minni fjölskyldu. Ef maður hefur ekki góða fjölskyldu og trygga vini á bak við sig þá held ég að maður valdi ekki þessu starfi. Ég myndi allavega ekki treysta mér til þess,“ segir Kristinn.

Vegagerð um Búlandshöfða sumarið 1999. „Stuttur vegspotti getur gjörbreytt lífsskilyrðum fólks á ákveðnu svæði, sama hvort vegspottinn er um Kolgrafafjörð, Búlandshöfða eða Breiðholstbraut.“

Skiptast á skin og skúrir
„Síðan er þetta auðvitað þannig að það er ekki alltaf sólskin. Bæjarstjóri framfylgir þeim ákvörðunum sem bæjarstjórn tekur á hverjum tíma. Þær kunna að vera misjafnlega vinsælar og það þarf alltaf að eiga í samskiptum við fólk sem líkar ekki endilega alltaf það sem er verið að gera. Þá gefur stundum á. En ef það væri alltaf lognmolla þá væri engin tilbreyting. Það skiptast á skin og skúrir, eins og í öllum störfum,“ segir hann. „Heilt yfir er þetta virkilega gott og skemmtilegt starf. Ég held að öllum sem hafa áhuga á samfélagsmálum þætti skemmtilegt að vera bæjarstjóri. Ákvörðun er tekin í bæjarstjórn um byggingu íþróttahúss, stækkun dvalarheimilis, nýjan gervigrasvöll, umhverfisverkefni, áningarstaði eða hvað sem er. Bæjarstjóri vinnur að og fylgist með þeim málum frá því að ákvörðun er tekin og þar til verkefninu er lokið. Það er mjög gaman og gefandi að vera virkur þátttakandi í svona jákvæðum breytingum á samfélaginu. Svona uppbyggingarverkefni draga mann áfram og veita manni orku þegar önnur mál taka á,“ segir hann.

Fróðárheiðin fylgt Kristni frá fyrsta degi
„Stundum eru mál erfið og geta tekið alveg svakalega langan tíma, maður er að berjast fyrir einhverju svo árum og jafnvel áratugum skiptir. Alltaf heldurðu að þetta sé alveg að hafast en þá kemur eitthvað bakslag,“ segir bæjarstjórinn og nefnir Fróðárheiðina sem dæmi. „Hún er búin að fylgja mér frá því ég byrjaði. Þegar ég kem 1998 þá er Fróðárheiðin verkefni sem átti bara að klárast daginn eftir. Því hafði verið lofað í kosningum og fyrir sameiningarkosninguna 1994 hafði Jóhanna Sigurðardóttir lofað að þau sveitarfélög sem sameinuðust fengju forgang í vegaframkvæmdum. Síðan þá hef ég verið í stöðugum samskiptum um Fróðárheiði við þingmenn, ráðherra, vegamálastjóra og bara nefndu það, ár eftir ár eftir ár. Árið 2007 héldum við að nú væri þetta alveg að koma. Þá var sett fjármagn í að klára Fróðárheiði og byggja þjóðgarðsmiðstöð í fjárlögum fyrir árið 2008. Það ár gerðist lítið, 2009 gerðist ekki neitt út af hruninu. Þá vorum við komin aftur á byrjunarreit. Svona geta hlutirnir verið en maður má aldrei hætta. Maður verður að hafa orku í að halda áfram og aldrei gefast upp,“ segir hann. „En eitt ráð gaf pabbi mér í þessum efnum, því ég veit að ég á stundum til að ganga aðeins of langt, sem er mér ekki til hróss. Hann sagði við mig: „Einu skaltu alltaf passa þig á. Gakktu aldrei það langt í því sem þú ert að reyna að ná fram að þú fáir nei. Ef þú færð nei, þá er svo erfitt að fá já. Hættu frekar áður en þú færð nei og byrjaðu bara aftur viku seinna.“ Þetta hef ég reynt að hafa sem veganesti því þetta var alveg rétt hjá honum. Maður verður að vera ákveðinn en má aldrei ganga of langt,“ segir hann.

Langhlaup að sækja fé til ríkisins
Það var loksins í nóvember síðastliðnum sem síðasti áfangi Fróðárheiðar var boðinn út og á verkinu að vera lokið að fullu haustið 2020. Kristinn var væntanlega ánægður með það? „Ég var svo glaður að það hálfa væri nóg,“ segir hann ánægður. „En það eru margir svona sigrar og næsta verkefni tekur við. Núna er ég að vona að það klárist innan tíðar að við fáum leyfi til að bjóða út byggingu Þjóðgarðsmiðstöðvar á Hellissandi. Það er mál sem við höfum verið að þrýsta á síðan 2006. Við vorum lengi að fá í gegn stækkun á dvalarheimilinu, byrjuðum að berjast fyrir því 2004 og svo lauk verkefninu ekki fyrr en í desember 2010 þegar húsið var tekið í notkun,“ segir hann. „Svona er þetta bara. Að ná í fjármagn til ríkisins fyrir samfélagið er langhlaup og það gerist ekkert af sjálfu sér.“ Þar að auki segir Kristinn að viðhorfið til verkefna úti á landi sé stundum annað en til verkefna á höfuðborgarsvæðinu. „Ég hlæ að þessu núna en átti til að æsa mig í gamla daga,“ segir hann. „En það gerist stundum ennþá að þegar maður mætir á fundi hjá embættismönnum og ráðherrum út af einhverju verkefni, þá fær maður að heyra gömlu tugguna um að þörfin sé meiri í Reykjavík. Ég geri ekki lítið úr því, en ég er ekki að mæta á þessa fundi til að ræða málefni borgarinnar, það hlýtur borgarstjóri að gera. Ég er ekki viss um að hann fái þau svör þegar hann mætir á fundi að þörfin sé meiri úti á landi,“ segir hann og bætir við þetta viðhorf nái út fyrir stjórnsýsluna. Almenningur sýni verkefnum í öðrum landshlutum ekki alltaf nægilega mikinn skilning. „Stundum er látið í það skína að framkvæmdir úti á landi séu kjördæmapot,“ segir hann og tekur veginn um Kolgrafafjörð sem dæmi í því samhengi. Þingmenn eiga auðvitað að berjast fyrir málefnum síns kjördæmis sem fulltrúar íbúa á því svæði. Ég ætla rétt að vona að þingmenn Reykjavíkur séu duglegir að berjast fyrir framkvæmdum þar. Þær eru jafn nauðsynlegar og framkvæmdir á Snæfellsnesi. En ég geri líka þá kröfu að bæði við og þeir hafi skilning á því. Bara stuttur vegspotti getur gjörbreytt lífsskilyrðum fólks á ákveðnu svæði, sama hvort vegspottinn er um Kolgrafafjörð, Búlandshöfða eða Breiðholtsbraut,“ segir Kristinn.

Ýmislegt breyst í starfi bæjarstjóra
Aðspurður segir Kristinn að ýmislegt hafi breyst sem snýr að starfi bæjarstórans undanfarna áratugi. „Þegar maður er kominn á þennan aldur sem ég er á, þó ég sé ekki gamall, þá er maður kominn með svolítið valminni,“ segir hann léttur í bragði. „Stærsta breytingin hvað varðar stjórnsýsluna er að hún er orðin mun þyngri og meiri kröfur gerðar um formgeringu á öllum hlutum. Kannski er það bara gott. Einu sinni var það þannig að ef einhver vildi byggja bílskúr þá fékk hann bara að gera það, en nágranninn var ekkert spurður þó bílskúrinn myndi kannski eyðileggja fyrir honum útsýnið,“ segir hann. „Hvað varðar starf mitt hér í Snæfellsbæ er stærsta breytingin bætt staða bæjarfélagsins. Nú er til fé til framkvæmda en þegar ég byrjaði áttum við „minna en ekkert“ og gátum lítið gert. Núna er búið að koma sveitarfélaginu í þá stöðu að við erum að framkvæma fyrir milli 300 og 400 milljónir á ári. Það er himinn og haf þarna á milli. Núna höfum við afl til að geta bætt stöðu íbúanna á hverju ári, í staðinn fyrir að þurfa að borga nánast alla peninga í vexti og afborganir af lánum. Þetta munar öllu,“ segir hann.

*Kristinn ásamt Páli Péturssyni þegar Félags- og skólaþjónustu Snæfellinga tók formlega til starfa 6. júní árið 2000. Páll var þá félagsmálaráðherra.*

„Höfum allt til að geta blómstrað“
Á tveimur áratugum hefur heilmargt verið gert og bæjarstjórinn segir gaman að rifja það upp, hvort sem það er íþróttahús, umhverfisverkefni, fjölbrautaskóli, dvalarheimili, knattspyrnuvöllur, áningarstaðir, svæðisgarðurinn, uppbygging þjóðgarðsins og fleira. „Ég gæti talið upp fullt af hlutum sem hafa verið gerðir í minni tíð en ég er ekkert að gera þetta einn, langt frá því. Það er bæjarstjórnin sem ákveður verkefni hvers árs. Ég er bara framkvæmdastjórinn og fylgi verkefnum eftir,“ segir hann. „Svo má aldrei gleyma því að ef við hefðum ekki þetta öfluga atvinnulíf sem við höfum hér í Snæfellsbæ þá værum við ekki neitt. Hér er mjög öflugur sjávarútvegur og fiskvinnsla sem allt byggist á. Þar fyrir utan höfum við mjög vaxandi ferðaþjónustu sem hefur verið öflug og er að eflast ár frá ári,“ segir hann. „Hér er frábært fólk, frábær fyrirtæki, falleg náttúra. Við höfum allt sem þarf til að geta blómstrað,“ segir Kristinn.

Atvinnan ekki númer eitt
„En svo ég haldi áfram að segja það sem maður á ekki að segja, þá er kannski stærsta uppgötvunin sem ég hef gert í mínu starfi þessi; ég taldi alltaf að atvinnan væri fólki mikilvægust. Auðvitað skiptir hún gífurlega miklu máli og það má ekki gera lítið úr því. En þegar maður ræðir við fólk í dag er atvinnan ekki það sem fólk setur í fyrsta sæti. Það spyr; hvernig er leikskólinn? Hvernig er grunnskólinn? Geta börnin mín stundað íþróttir? Get ég farið út að borða? Hvaða afþreyingu get ég fengið hérna?“ Og svo framvegis,“ segir Kristinn. „Í nútímasamfélagi þá skiptir öll grunnþjónusta auk menningar, lista og afþreyingar alveg gífurlega miklu máli. Ef ég hefði verið spurður árið 2000 þá hefði ég ekki minnst á þetta, því ég gerði mér ekki grein fyrir mikilvæginu. Ef þessir hlutir eru ekki í lagi á hverjum stað þá skiptir ekki máli hvað fólk getur fengið góða vinnu, það hugsar ekki einu sinni um að setjast þar að,“ segir hann. „Þess vegna höfum við farið í að gera göngustíga, styrkja starf ungmennafélaganna, bæta íþróttaaðstöðu, styrkja Frystiklefann og reyna að efla ferðaþjónustu með því að búa til áningarstaði, styðja við uppbyggingu þjóðgarðsins, markaðssetja svæðið og svo framvegis,“ bætir hann við. „Best verður maður var við breytta hugsun þegar maður ræðir við unga fólkið sem er að koma heim. Það sér að breyting hefur orðið á samfélaginu, það er bæði meiri afþreying í boði og betri grunnþjónusta en áður. Síðast en ekki síst segist unga fólkið hafa meiri tíma fyrir sig eftir að það flutti heim aftur. Hér fara ekki þrír tímar á dag í að fara með börnin í og úr skóla, á æfingar og annað. Hér er allt örstutt og börnin fara jafnvel bara sjálf. Nálægðin er við alla þjónustu er svo mikil og foreldrarnir hafa meiri tíma fyrir sig.“

Komu fram sem ein heild
En eins og lesa má úr orðum Kristins þá hefur staðan ekki alltaf verið þannig. „Árið 2000 hittust sveitarstjórnir á Snæfellsnesi og ræddu sín á milli hver gæti verið skýring þess að fólki þætti svæðið ekki nógu áhugavert til búsetu. Tvennt stóð upp úr að okkar mati þá; félags- og skólaþjónustan var ekki nógu góð, þar fannst okkur við geta bætt okkur. Einnig var áberandi að börnin flyttu í burtu 16 ára gömul til að fara í framhaldsskóla og sneru síður aftur. Við einsettum okkur að berjast fyrir tveimur verkefnum, að stofna Félags- og skólaþjónustu Snæfellinga og fá framhaldsskóla á svæðið. Okkur tókst hvort tveggja á undraverðum tíma. Félags- og skólaþjónustan tók til starfa árið 2000 og árið 2004 vorum við komin með framhaldsskóla,“ segir hann. Þar segir hann að sveitarstjórnarfólk á Nesinu hafi komið fram sem ein heild. „Það sem við vissum þegar við vorum að berjast fyrir framhaldsskólanum, og þar sáust klókindi stjórnmálamannanna, var að fyrsta spurningin sem við þeir myndu spyrja til að reyna að slá verkefnið út af borðinu væri; „og hvar á svo fjölbrautaskólinn að vera?“ Þá myndi ég segja að hann ætti að vera í Snæfellsbæ, Grundfirðingarnir í Grundarfirði og Hólmararnir í Hólminum. En við vorum búin að útkljá málið áður en við fórum af stað, höfðum komumst að þeirri skynsamlegu niðurstöðu að best væri að hafa skólann miðsvæðis, í Grundarfirði. Forsenda þess var auðvitað nýr vegur yfir Kolgrafafjörðinn og um Búlandshöfðann. Þetta tókst okkur,“ segir Kristinn.

Kristinn segir sveitarfélögin á Snæfellsnesi hafa unnið gríðarlega vel saman mörgum málum í gegnum tíðina, m.a. í baráttu sinni fyrir Fjölbrautaskóla Snæfellinga í Grundarfirði. Þar útkljáðu menn ágreiningsatriði eins og staðsetningu skólans áður en farið var af stað. „Sveitarstjórnarmenn verða að vinna heimavinnuna sína, klára þessa innansveitarkróniku áður en farið er af stað til ríkisins og stíga alltaf fram sem samhentur og sterkur hópur.“ Hér má sjá glaðbeittann hóp nýnema við FSN haustið 2012.

„Hvar ætlið þið að hafa þennan skóla?“
„Á fyrsta fundi sem við áttum með þingmönnum um málið hlustuðu þeir á okkur og við sögðum mjög áhugasöm frá því að stærsta verkefnið og mesta framfaraskrefið sem við þyrftum að stíga hér á Snæfellsnesi væri að fá framhaldsskóla á svæðið. Þeir sögðu þetta allt saman gott og rétt en svo kom spurningin. „Og hvar ætlið þið nú að hafa þennan skóla?“ Og við sögðum, nánast í kór: „Nú, í Grundarfirði.“ Þá sló þögn á hópinn. Næsta spurning var hvort allir væru sammála um það og við sögðum bara já. Þá vorum við búin að snúa verkinu upp á þá og ekki hægt að nota deilur um staðsetningu sem einhverja afsökun til að ganga ekki beint í málið,“ segir hann. „Maður hefur lært það í gegnum tíðina að samstaða sveitarfélaga skiptir gríðarlega miklu máli þegar þarf að berjast fyrir sameiginlegum hagsmunamálum. En þá þarf maður líka að kunna að gefa eftir og sveitarstjórnarmenn verða að vinna heimavinnuna sína, klára þessa innansveitarkróniku áður en farið er af stað til ríkisins og stíga alltaf fram sem samhentur og sterkur hópur.“

Málefni dagsins í dag
En þrátt fyrir að ýmislegt hafi verið gert þá eru verkefnin endalaus, eins og Kristinn sagði áðan og það má aldrei hætta. Hver eru helstu verkefnin sem framundan eru? „Þetta árið hafa þrjú verkefni borið hæst hjá okkur í Snæfellsbæ. Í fyrsta lagi vorum við að berjast fyrir því að fá Fróðárheiði í útboð. Það hófst loksins. Við höfum líka verið að berjast fyrir því að bygging Þjóðgarðsmiðstöðvar á Hellissandi verði boðin út. Það vonandi klárast núna í desember. Þar fyrir utan erum við að berjast fyrir fjölgun hjúkrunarrýma á Dvalarheimilinu í Ólafsvík. Það verkefni verðum við að klára, því hér eins og annars staðar fjölgar eldra fólki og biðlistarnir eru alltaf að lengjast. Þetta eru brýnustu verkefnin þar sem við erum að sækja á ríkið,“ segir hann. „Síðan ef maður fer aðeins út fyrir Snæfellsbæ og horfir á það sem sveitarfélögin hafa verið að berjast fyrir í sameiningu, þá eru efst á blaði vegaframkvæmdir frá Reykjavík og upp í Borgarnes. Þær skipta okkur í Snæfellsbæ alveg jafn miklu máli og íbúa í Borgarfirði, Hvalfirði og á Akranesi. Þetta er hagsmunamál fyrir okkur eins og alla aðra, til dæmis út frá umferðaröryggi. Sveitarfélögin á Vesturlandi standa saman við að reyna að koma þessu máli í ákveðinn farveg,“ segir Kristinn.

*Frá Snæfellsbæ, Stapafell í baksýn. „Hér er frábært fólk, frábær fyrirtæki, falleg náttúra. Við höfum allt sem þarf til að geta blómstrað,“ segir bæjarstjórinn.*

Sveitarfélögin taki af skarið
Hann er þeirrar skoðunar að sveitarfélögin í landshlutanum eigi að taka sig saman um þessa framkvæmd ef ríkið ætlar sér ekki að ljúka henni. „Við sjáum það þegar samgönguáætlun liggur fyrir hvort veitt verður nægu fé í að klára veginn frá Borgarnesi til Reykjavíkur. Ef ríkið ætlar ekki að gera þetta þá vil ég að sveitarfélögin á Vesturlandi stofni saman einkahlutafélag um að klára þessar framkvæmdir og taki gjald fyrir akstur um veginn. Samið verði við ríkið um ákveðið framlag yfir ákveðinn tíma. Það greiðir niður lánið, umferðin greiðir niður lánið og í staðinn fyrir að bíða í 15 ár eftir vegi þá gerum við þetta á þremur árum og klárum þetta. Þá er ég að tala um tvískiptar akreinar frá Borgarnesi að göngum, um Kjalarnes og Sundabraut alla leið til Reykjavíkur,“ segir Kristinn. „Alveg sama hvaða afstöðu menn hafa til gjaldtöku á þjóðvegakerfinu þá er ég sannfærður um að þetta muni hafa mjög góð áhrif á landshlutann allan. Íbúum á Akranesi og Borgarnesi myndi stórfjölga, umferðaröryggi myndi aukast og ég tala nú ekki um tímann sem myndi sparast með tilkomu Sundabrautar. Þá væri Akranes 20 mínútum nær höfuðborginni,“ segir hann.

Góðar samgöngur forsenda byggðar
Kristinn kveðst stundum heyra að nægur peningur sé til í ríkissjóði til að setja í vegakerfið. Hann sjái hins vegar ekki hvaðan þeir peningar ættu að koma. „Við þurfum nokkur hundruð milljarða í vegakerfið á Íslandi, umfram það sem er verið að setja í það. Ég sé ekki hvaðan þeir peningar eiga að koma. Þess vegna er það mín skoðun að við eigum að fara þá leið að taka af skarið, framkvæma þetta og taka upp veggjöld til að borga niður framkvæmdina ef þingið fer ekki með málið alla leið,“ segir hann. „Jafnframt legg ég til, fyrir þá sem búa á þessu svæði, að sett verði hámark á veggjöldin. Segjum 35 þúsund. Þannig myndu stórnotendur, til dæmis fólk sem keyrir frá Akranesi til vinnu í Reykjavík, aldrei borga meira en 35 þúsund á ári. Stórnotandi myndi þannig borga nokkra hundraðkalla fyrir hverja ferð,“ segir Kristinn. „Stök ferð væri aftur á móti töluvert dýrari, eins og hún var um Hvalfjarðagöngin. Þar kostaði stök ferð þúsund krónur. En við sem búum á Vesturlandi borguðum aldrei þúsundkallinn, við vorum flest með veglykil í áskrift og fengum hverja ferð fyrir innan við þriðjung af verðinu sem greitt var fyrir staka ferð. Eftir sem áður borguðu mjög margir þúsundkallinn fyrir ferðina, til dæmis ferðamenn. Af hverju ekki á að láta ferðamennina sem aka um vegina á bílaleigubílunum taka þátt í að borga niður þessar framkvæmdir? Mér finnst það alveg sjálfsagt. Alveg eins og við gerum flest með glöðu geði þegar við erum á ferðalagi erlendis, þá erum við alltaf að borga vegtolla,“ segir hann. „Ef við getum lagað vegakerfið frá Reykjavík og upp í Borgarnes þá mun fólk horfa í auknum mæli til Vesturlands sem búsetukosts, sérstaklega ef lóða- og húsnæðisverð í höfuðborginni verður áfram svona hátt. Góðar samgöngur eru forsenda byggðar og þetta myndi hafa jákvæð áhrif um allt Vesturland,“ segir Kristinn Jónasson að endingu.

Úr safni: ,,Að vera bæjarstjóri er ekki starf heldur lífsstíll”