Nú styttist í þjóðhátíðardag Bandaríkjanna sem þeir halda án nokkurs vafa uppá eins og þeim einum er lagið og spara hvorki skrúðgöngur né dauða kalkúna. Einhvern tímann orti Káinn blessaður um vin sinn Lauga póst:

Í fyrra á fjórða júlí

svo fullur varstu hér

að allir aðrir sýndust

ófullir hjá þér.

Sú var tíð að Vilhjálmur Stefánsson var að áliti Íslendinga fremstur landkönnuða þessa heims og þó víðar væri leitað og kenningu hans um hvíta eskimóa mjög á lofti haldið. Eitthvað hefur nú dvínað dýrðin með árunum en hvað með það. Einhvern tímann sendi Káinn Vilhjálmi mynd af þeim félögum þremur; sjálfum sér, Stefáni G og Jónasi Hall. Með henni fylgdi svo þessi vísa:

Þessum körlum halda þarf til haga

hvað sem tautar, þeim má ekki lóga.

Sinn með hvorum syni gamla Braga

sendi ég þér hvítan eskimóa.

En skrítið er hvað meta fáir mig

á meðan allur heimur dáir þig.

Einu sinni þótti allt gott sem kom frá Ammeríkunni og hún yfirhöfuð ganga næst Himnaríki að öllum gæðum. Eitthvað hafa menn samt orðið tæpari í trúnni með árunum og gæti verið gott að rifja upp eftirfarandi erindi eftir Þorstein Valdimarsson sem hann nefnir ,,Leifur heppni“:

Haldi´ hún í horfi slíku

þá hygg ég það,

að fátt verði lagt að líku

við lán vort – að

týna Ameríku.

Með reglulegu millibili berast okkur váleg tíðindi af öldruðum forsetum og öðrum fyrirbrigðum þarna vestan úr fullsælunni enda stöðug fjölgun í blaðamannastéttinni og eitthvað verða þeir að hafa fyrir stafni blessaðir. Á tímum Watergate málsins mun þessi hafa orðið til og eignuð Rósberg G Snædal:

Uppi dottar englasveit,

enda er drottinn lotinn,

ber þess vottinn Watergate.

Víða er pottur brotinn.

Á valdatíma Eisenhowers Bandaríkjaforseta stuttu eftir seinna stríð kom hann meðal annars allavega einu sinni til Íslands. Ríkisútvarpið gerði mikið úr þessari komu hans og tíundaði grandvarlega hvenær flugvél forsetans kæmi inn í lofthelgi landsins, hvenær sæist til hennar og hvenær hún hæfi aðflug og loks að nú væri vélin að lenda. Þá hrökk út úr Jóni M. Péturssyni frá Hafnardal:

Ýmsar plágur ennþá henda

okkar smáu þjóð.

Eisenhower er að lenda,

ekki er spáin góð.

En það eru fleiri en Bandaríkin sem eiga afmæli 4. júlí. Svo var og um Sveinbjörn heitinn Beinteinsson allsherjargoða sem einmitt hefði átt 100 ára afmæli um þessar mundir. Sveinbjörn var stórmerkur fræðimaður bæði um ýmsan þjóðlegan fróðleik og ekki síst á sviði bragfræði. Árið 1953 kom út eftir hann bókin Bragfræði og Háttatal þar sem hann tekur fyrir flesta rímnahætti og gefur þeim og afbrigðum þeirra nöfn eftir þörfum. Söguþráðinn samdi hann sjálfur og orti bálkinn allan, 450 vísur. Er þetta grundvallarrit á þessu sviði og þó maðurinn væri fyrst og fremst sjálfmenntaður er það betur gert og vandaðra en flest eða allt annað af því tagi. Fyrstu vísur Háttatalsins eru á þessa leið:

Ferskeytt

Fjöll í austri fagurblá

freista dalabarnsins.

Ungur fylgir æskuþrá

upp til jökulhjarnsins.

Og ferskeytt frumframhent. Hálfhent.

Sveimað heimahögum frá

hef ég vors á degi,

víða stríða þræddi þá

þunga hraunavegi.

Og Frumsamframhent.

Heiðin breiða hugumkær

Leiðin seiðir, fráum fær

fögrum sýnum lofar.

hvetur viljann ofar.

Lengi vel var Sveinbjörn hirðskáld sveitar sinnar og orti gamanrímur fyrir flestar samkomur hreppsins. Á þorrablóti að Hlöðum 1981 hóf hann mál sitt með þessum orðum:

Ef ég kem hér uppá svið

eins og stundum forðum

vil ég þetta þorralið

þreyta nokkrum orðum.

Bakvið grátt og gamalt skegg

geymi ég mína bragi

og á vöxtu orð mín legg

inn hjá kvenfélagi.

Nú er best að semja sátt,

setjast við í næði.

Konur hafa alltaf átt

inni hjá mér kvæði.

En sjálfum sér lýsti hann einhvern tímann á þennan hátt:

Veit ég hæðinn syndasel

söngs er ræður flytur.

Enga gæða eign ég tel

öll þau kvæðaslitur.

Bæði þjóðin og Ásgeir seðlabankastjóri hafa átt í nokkru basli með verðbólguna að undanförnu enda er hún svolítið erfið viðureignar en menn hinsvegar ósammála hverju sé um að kenna. Sumir kenna um eyðslusemi og ferðagleði landans og vitna þá í sífelldar myndir af berum tám sunnan af tíunda rifi. Innlegg Aðalsteins á Strandseljum í málið var á þessa leið:

Þjóðin rásar alveg ær,

eykst því glás af syndum.

Situr Ásgeir angurvær

yfir tásumyndum.

Veðrið verður okkur sífellt umræðu- og umkvörtunarefni og ár hvert sem það verður miklu leiðinlegra en í fyrra þrátt fyrir hamfarahlýnun heimsins. Samt eru orðin æði mörg ár síðan Magnús frá Barði orti:

Það er ekki skúraskil.

Skelfing er ég hissa.

Ég hefi varla hörku til

að hlaupa út og pissa.

Hvað sem allri hamfarahlýnun líður þá er umgengni okkar um jörðina til háborinnar skammar (sjálfur ég ekki undanskilinn). Það held ég allir geti verið sammála um. Ætli það séu ekki rúm 30 ár síðan Guðbjartur Össurarson orti um sorpflokkun:

„Að grauta í rusli er gaman,

og gámurinn opnast að framan

Að róta og plokka

að raða og flokka

– og síðan að hræra öllu saman.“

Með þökk fyrir lesturinn,

Dagbjartur Dagbjartsson

Hrísum, 320 Reykholt

S 435 1189 og 849 2715

dd@simnet.is

Veit ég hæðinn syndasel – söngs er ræður flytur