Ætli fari ekki að nálgast sá árstími að hæfilegt sé að rifja upp vísu Magnúsar á Vöglum sem stundum hefur ranglega verið eignuð Dala Jóa. Allt um það er vísan jafngóð þó þarna sé átt við Skagafjarðardali en ekki Dali vestra:

Vors er talar tunga á ný

takast skal að sanna

að lifnar falinn eldur í

æðum dalamanna.

Þó hestamennska sé enn nokkuð stunduð í sveitum landsins og auðvitað í þéttbýlinu líka hef ég á tilfinningunni að það sjáist ekki eins oft og var hópar af ríðandi fólki, svona 20 – 30 manns frá kannske 6 – 8 bæjum og aldursbilið frá tæplega tíu ára til rúmlega sjötugs og álíka breidd í gæðaflokkun reiðskjótanna, en aðalmálið var einfaldlega að hafa gaman af lífinu. Ræður þar bæði aukið framboð á afþreyingu og fólksfækkun í sveitum. Sigurður Helgason bóndi á Grund í Höfðahverfi var eitt sinn úti staddur á fögru vorkvöldi þegar kunningi hans reið að bænum og fór allgeist:

Vetur líður, veitti stríð

víkja hríðarvöldin.

Nú er blíð og blessuð tíð.

Bændur ríða á kvöldin.

Eftir ánægjulegan dag kvaddi Jóhann Kristjánsson frá Bugðustöðum, öðru nafni Dala Jói, reiðhesta sína með þessari stöku:

Eydd eru dagsins orðin völd,

unaðsstundir horfnar.

Ykkur sæll ég kveð í kvöld.

-Kem svo þegar morgnar.

Fyrsta vorið sitt í Reykjavík var Höskuldur Einarsson frá Vatnshorni að vinna í yndislegu veðri þar sem vel sást til Skarðsheiðarinnar og varð víst tíðlitið í áttina:

Einn ég skima allt í kring.

-Er nokkur að kalla?

Það er að grænka lauf og lyng

í lautunum upp til fjalla.

Og nágranni hans Sveinbjörn Beinteinsson kvað á svipuðum árstíma:

Vorið léttum lófa strauk

landsins kalda vanga.

Veglaus út í veðrið rauk

vetrarnóttin stranga.

Það var sagt að Einar Benediktsson hefði reynt að selja norðurljósin. Ætli Hrútfirðingum hafi aldrei dottið í hug að selja blíðuna? Það hefur verið tekið sem dæmi um hvílíkt skáld Friðrik Hansen hafi verið að hann hafi ort „Ljómar heimur logafagur“ í Hrútafirðinum af öllum stöðum og sá sem yrkir slíkt ljóð á slíkum stað er ekkert minna en stórskáld. Hjálmar Freysteinsson orti hinsvegar sumarið 2019:

Í Hrútafirði er himinn blár

og heiðríkt daga alla.

Þar bærist ekki á höfði hár

hafirðu beran skalla.

Lengi hefur það verið siður góðra manna að smáagnúast út í nágrannasveitirnar þó kannske sé ekki alltaf mikil alvara á bakvið. Lárus Þórðarson mun vera höfundur þessarar sveitarlýsingar:

Horfi ég í Hrútafjörð,

hvergi sér í græna jörð.

Víða skín í svartan svörð

sviðinn vítishita.

Gráa mela, móabörð,

mun hér ævin flestum hörð,

enda sveitin illa gjörð

eins og flestir vita.

Einhverra hluta vegna þótti höfundi þó tryggara að semja bragarbót:

Horfi ég í Hrútafjörð,

höldar ganga þar um jörð.

Sólin gyllir grænan svörð,

gefur vorsins hita.

Víðar grundir, gróin börð,

geyma bóndans sauðahjörð,

sveitin er með sóma gjörð

sem að allir vita.

Árið 1955 var harður vetur og þá setti hafís inn á Hrútafjörð. Ragnheiður Sveinbjörnsdóttir fór þá um vorið með föður sinn Sveinbjörn í Þingnesi norður yfir heiðar til að berja hafísinn augum þar sem hann var Borgfirðingum nokkur nýlunda og var Ketill á Árbakka með í för. Margt ræddu þeir Sveinbjörn og Ketill á leiðinni og þá mest um fé sem víða sást úti enda beitarbúskapur þá eðlilegur þáttur lífsins. Eftir að heim var komið tók Ragnheiður saman útdrátt úr samtölum þeirra með eftirfarandi árangri:

Þetta er býsna fallegt fé

á fjárbragðinu ég það sé.

Á útigangi alltaf þó

í sig hefur það fengið nóg.

Þarna sérðu Ketill kind

sem er kollótt bæði og afturhyrnd.

Ein er með tveimur, önnur geld

eða óborin að ég held.

Hér er heyið út um allt

andskoti er veðrið svalt.

Jörðin grá og gróðursnauð

grösin fá og jafnvel dauð,

þetta er ljót og léleg jörð

langar mig í Borgarfjörð.

Einhver ágætu Hrútfirðingur orti þó og virðist sem honum hafi bara liðið ágætlega heima hjá sér:

Öls við stútinn uni mér

enga sút um hirði

niðurlútur ei ég er

í honum Hrútafirði.

Margir hagyrðingar berjast við þá þörf að yrkja fallegar og rómantískar vísur. Stundum kemur þó fyrir að þeir skripla örlítið útundan sér en varla til stórskaða. Þessi er eftir Hallmund Kristinsson:

Fannir bráðna fjöllum í.

Fallega glampar sólin.

Lóan syngur dirrindí

og drullar á bæjarhólinn.

Aðalheiður Kristinsdóttir í Skíðsholtum var uppalin í Melrakkadal í Víðidal og orti um æskustöðvarnar og vorin:

Vorið strýkur létt um lönd,

leikur sér að stráum.

Sól og ylur hönd í hönd

hafna vetri gráum.

Í vöggu þessa víða dals

var mín æska borin,

mikið sakna ég þess alls

sem átti ég þar á vorin.

Eigum við svo ekki að ljúka þættinum á fallegri vorvísu eftir Kristján Sigurðsson á Brúsastöðum:

Létt er sungið, lagsins glóð

lyftir þungum dofa.

Vorsins ungu ástaljóð

allar tungur lofa.

Með þökk fyrir lesturinn,

Dagbjartur Dagbjartsson

Hrísum, 320 Reykholt

S 435 1189 og 849 2715

dd@simnet.is

Veglaus út í veðrið rauk – vetrarnóttin stranga