Eins og við var að búast var liðin helgi þrúguð spennu. Flestallir Íslendingar á kosningaaldri skunduðu á kjörstað og völdu sér nýjan forseta. Eldgamalt met var slegið í kosningaþátttöku. Úr miklu mannavali var að spila, ekki færri en tólf frambjóðendur á kjörseðlinum. Sumir uppskáru ríkulega í þessu kjöri en sex neðstu náðu þó hvergi nærri að fylla upp í fjölda meðmælenda sem þeir þurftu til að skila inn gildu framboði. Viðkomandi þurfa væntanlega í kjölfarið að taka eitthvað til á vinalistanum sínum.

Snemma nætur varð ljóst í hvað stefndi. Sjálfur nennti ég ekki að vaka lengur eftir að ljóst var að Halla Tómasdóttir hafði fengið mest fylgi í fyrstu tölum í öllum kjördæmunum sex. Sú varð og niðurstaða kosninganna þegar úrslitin lágu fyrir morguninn eftir.

Ég hygg að flestir séu nú sammála um mikilvægi þess að endurnýja verður löggjöf sem snýr að vali á forseta. Það væri á allan hátt eðlilegt að fram fari tvöföld kosning þar sem kosið yrði milli tveggja sem mest fylgi fengju í fyrri umferð kosninganna. Það væri mikill greiði gerður með slíkri breytingu fyrir kjósendur, frambjóðendurna sjálfa en ekki síst fjölmiðla sem lögðu sig fram um að kynna forsetaefnin. Með núverandi löggjöf eru það fjölmiðlarnir sem harðasta gagnrýni hljóta. Þeir velja að boða í pallborð þá sem mælast mest í skoðanakönnunum. Um leið er verið að hefja vægi skoðanakannana upp á stall sem þær engan veginn eiga skilið að vera á. Það er í senn óeðlilegt og ósanngjarnt að fólk sé útskúfað með þeim hætti á vafasömum forsendum. Til dæmis er það óvægið í garð þeirra sem seint bjóða fram krafta sína. Til marks um það var Höllu Tómasdóttur nánast fyrir náð og miskunn hleypt að pallborðinu hjá Morgunblaðinu, þrátt fyrir að á þeim tímapunkti hafi hún mælst í könnunum með minna fylgi en sá ágæti fjölmiðill setti sem neðri mörk. Ég minnist fyrirsagnar á mbl.is í maí þar sem sagði eitthvað á þá leið: „Halla Tómasdóttir boðuð í pallborð.“ Alla sína kosningabaráttu var Halla Tómasdóttir hins vegar smám saman að bæta við fylgi sitt, allt til enda þegar hún reyndist með langmest fylgi allra frambjóðenda. Hvernig sem á það er litið er Halla sigurvegari kosningabaráttunnar. Ekki einvörðungu að hennar framkoma hafi verið örugg, fumlaus og virkað einlæg, heldur ekki síður fyrir þær sakir að hún virkjaði ungt fólk með sér í lið sem háði skemmtilega baráttu fyrir hennar hönd á ýmsum samfélagsmiðlum. Það leiddi svo til þess að þátttaka unga fólksins reyndist óvenjulega góð í þessum kosningum.

Eins og bent hefur verið á er þetta í fyrsti skipti sem þjóðin velur sér forseta sem telja má að eigi rætur í hægri armi samfélagsins. Afar athyglisvert í ljósi þess að stór hópur stuðningsfólks Höllu telst til vinstri sinnaðra. Ég ætla ekki að fara nánar út í orsakir þess, enda skiptir það í raun engu máli. Það var engu að síður forvitnilegt að fylgjast með samfélagsmiðlum strax eftir að fyrstu tölur fóru að berast frá talningarstöðum. Strax um nóttina fór fólk að breyta prófílum sínum á Facebook og endurvekja gömlu myndina sína. Sunnudagurinn var svo risastór tiltektardagur á þeim vettvangi. Þetta var eðlileg tiltekt því að þegar eitthvað liggur fyrir með afgerandi hætti þurfa og eiga allir að sætta sig við niðurstöðuna. Það er lýðræðið.

Allir eiga nú að standa við bakið á þjóðkjörnum forseta sem í þessu tilfelli verður Halla Tómasdóttir frá 1. ágúst að telja. Ég óska henni, fjölskyldu hennar og þjóðinni til hamingju með sjöunda forseta lýðveldisins. Miðað við núgildandi kosningalöggjöf var niðurstaðan afgerandi. Einkum gleðst ég yfir frábærri þátttöku í kosningunum.

Magnús Magnússon

Til hamingju með þátttökuna