Lesendur Skessuhorns og annarra íslenskra fjölmiðla ættu að þekkja vel umræðuna um stöðu einkarekinna fjölmiðla. Ekki hvað síst frá því Lilja Alfreðsdóttir fyrrverandi menningarmálaráðherra beitti sér fyrir því að þeir fengju stuðning úr opinberum sjóðum. Nú í fjögur ár hafa slíkir styrkir verið greiddir þeim fjölmiðlum sem uppfylla nokkuð stíf skilyrði. Með því hefur líftóra haldist í fleirum en ella. Sitt sýnist hins vegar hverjum um ágæti þess að fjölmiðlar njóti styrkja úr almannasjóðum. Benda meðal annars á að betra væri að fjölmiðlar væru með öllu óháðir fjárveitingavaldinu og sitjandi stórnvöldum hverju sinni. Vissulega er hægt að taka undir þau sjónarmið, en það breytir samt ekki því að grundvöllur fyrir rekstri fjölmiðla hefur hnignað mjög. Til marks um það eru nú starfandi um 800 blaðamenn hér á landi og ekki þarf að fara nema tvo áratugi aftur til að sjá að tala þeirra var meira en tvöfalt hærri.

Enn á ný er tekist á um styrkjamálið á Alþingi. Núverandi ráðherra ætlar að framlengja nær óbreyttum reglum í eitt ár til að kaupa sér tíma til að endurskoða styrki til fjölmiðla frá grunni. Fyrirsjáanleiki okkar þessara síðustu móhíkana í rekstri fjölmiðla er því enn á ný enginn. Við eigum að þreyja Þorrann í fullkominni óvissu allt þetta ár, eða þar til Alþingi hugsanlega afgreiðir nýtt frumvarp fyrir jól.

Ég er ekki í minnsta vafa um að flestum lesendum mínum finnst þetta drepleiðinleg umræða. Hvet ég þá til að hætta lestri þar sem hér er komið sögu og lesa bara í staðinn eitthvað annað og skemmtilegra í blaði dagsins. Hins vegar liggur þetta mál talsvert þungt á mér. Það er af þeirri einföldu ástæðu að ef rekstur miðilsins skilar tapi leiðir það tap lóðrétt í efnahag minn og konu minnar. Á bakvið Skessuhorn er nefnilega ekki neitt bakland eins og tíðkast hjá flestum íslenskum fjölmiðlum. Líklega er einungis einn annar miðill hér á landi þar sem reksturinn er með öllu á fjárhagslegri ábyrgð útgefandans. Það eru Víkurfréttir á Reykjanesi.

Í síðustu viku fengum við endurskoðanda okkar til að ganga frá ársreikningi fyrir árið 2024. Við vorum reyndar réttum megin við núllið að þessu sinni, jafn langt frá því og tapið var árið á undan. Eigið fé er svo í kringum núllið. Þetta er hvikull rekstur sem m.a. tekur mið af efnahagsástandinu hverju sinni. Ef vel árar hjá fyrirtækjum þá auglýsa þau meira, svo dæmi séu tekin. En út úr ársreikningi okkar má lesa fleira. Í þessari viku eru tvö ár frá því við settum fréttavef okkar í áskrift. Líklega var það farsælasta ákvörðun sem við mögulega gátum tekið á þeim tíma. Nýjar tekjur urðu til sem bættu upp bæði hækkaðan rekstrarkostnað og samdrátt í annarri sölu. Í stuttu máli værum við líklega hætt rekstri ef ekki hefði komið til þessi breyting að láta þjónustu okkar á vefnum kosta lítilræði. Vonandi feta svo fleiri innlendir fjölmiðlar þessa leið líkt og reyndar fjölmiðlar á Norðurlöndunum hafa gert fyrir mörgum árum.

Sú óvissa sem nú er uppi um pólitískan vilja til að styðja við rekstur einkarekinna fjölmiðla er þrúgandi, svo ekki sé meira sagt. Það eina sem ekki virðist mega breyta er að Ríkisútvarpið er í skylduáskrift allra, hvort sem þeir vilja það eða ekki. Stofnunin fær sex milljarða króna í forskot á aðra miðla og hefur þar að auki alla möguleika til að sigra kapphlaupið á auglýsingamarkaði í skjóli markaðshlutdeildar sinnar. Þetta er ójafn leikur.

Mín spá er sú að innan örfárra ára megi telja íslenska fjölmiðla á fingrum beggja handa. Þeir sem þá verða eftir verða kostaðir af fyrirtækjum og hagsmunaöflum sem sjá hag sínum borgið með því að greiða með rekstri þessara fjölmiðla. Slík dæmi eru nú þegar nokkuð áberandi. Fjölmiðill eins og okkar, sem rekinn er á afmörkuðu svæði fyrir markhóp í litlum landshluta, getur einungis orðið til áfram ef íbúar og lesendur passa sig að hlúa að honum. Það má gera með ýmsum hætti. Til dæmis geta sveitarfélög beint til okkar lögbundnum auglýsingum svo sem um skipulagsmál, en talsvert vanhöld hafa verið á slíku að undanförnu. Áfram er þó gerð sú krafa að við fjöllum um skipulagsmál, stór sem smá, tekjurnar fyrir auglýsingarnar fara bara annað! Hagsmunir íbúa eru þó áfram þeir að ekki sé pukrast eða þagað yfir skipulagsmálum því öll snerta þau íbúa með beinum eða óbeinum hætti.

Magnús Magnússon

Ský á lofti