Á hverju ári nærri fardögum er það liður í útgáfustarfi okkar að heiðra sjómenn fyrir störf þeirra. Sjómannadagur er nefnilega einatt í námunda við það sem kallaðist fardagar til sveita. Þegar jarðir af einhverjum ástæðum skiptu um ábúendur þá var til þess valinn tíminn milli sauðburðar og sláttar. Auk þess að tala við nokkra sjómenn í blaði vikunnar er sérstök áhersla að þessu sinni lögð á það sem snýr að öryggismálum.

Hluti björgunarskipaflota landsins hefur verið í endurnýjun á síðustu árum. Nokkrum nýjum og afar öflug björgunarskipum er nú dreift um landið. Vissulega fá ekki allar hafnir slík skip en reynt að hafa dreifingu þeirra sem jafnasta. Eitt slíkt skip kom nýverið til heimahafnar í Rifi á Snæfellsnesi. Í Skessuhorni vikunnar er einmitt rætt við forsvarsmenn björgunarsveitarinnar Lífsbjargar sem ávallt eru til taks þegar útkall berst. Nýja Björgin er nú þegar rækilega búin að sanna ágæti sitt. Öflugt og hraðskreytt skip sem fór létt með að draga Hildi SH til hafnar þegar pokinn fór í skrúfuna snemma í þessum mánuði. Þá er einnig rætt við formann Björgunarfélags Akraness um störf sjóbjörgunarflokks sveitarinnar. Ekki er á áætlun að á Akranes komi nýtt björgunarskip eins og Björgin, en þaðan er gerður út eldri björgunarbátur og síðan harðbotna slöngubátar sem komast hraðar yfir. Þótt útgerð á Akranesi sé í dag lítil í samanburði við fyrri tíma, þá er engu að síður skipaumferð mikil um flóann. Um þrír tugir gera út á strandveiðar á Akranesi í sumar og þá má heldur ekki gleyma því að utan við Skagann er stöðug umferð allskonar skipa sem sigla milli hafna og þar eru skemmtiferðaskip nær daglegt brauð á sumrin. Allir vita að hver mínúta getur verið dýrmæt þegar eitthvað bjátar á eða kemur upp á hafi úti. Þá er gott að vera með hraðskreið og öflug björgunarskip. Ég þykist vita að áhugi er fyrir því meðal björgunarfólks og sjómanna á Akranesi að hafin verði söfnun fyrir nýju og hraðskreiðara björgunarskipi. Kannski er hundrað ára afmæli björgunarsveitarinnar eftir þrjú ár kjörið tækifæri til að stefna á eitthvað slíkt?

Í Skessuhorni vikunnar er einnig rætt við Hilmar Snorrason sem stýrði björgunarskóla sjómanna um borð í Sæbjörgu í þrjá áratugi. Þar ræðir Hilmar meðal annars um aðdraganda þess að björgunarskólanum var komið á fót og gamla Akraborgin keypt sem skólaskip. Hilmar er nýlega sestur í helgan stein. Í þessari upprifjun með honum kemur m.a. fram að hann leggur áherslu á að bætt öryggi til sjós og fækkun alvarlegra slysa sé afleiðing margra þátta. Löggjafinn hefur breytt og skýrt lagaumhverfið, rannsóknaraðilar koma með niðurstöður sem menn geti lært af varðandi t.d. sjóslys, ný og öflug björgunarskip björgunarsveita hafa bæst í flotann, öflug varðskip og þyrlur Landhelgisgæslu eru til taks, veðurathuganir hafa batnað og eftirlitskerfið orðið skilvirkara. Fyrst og fremst, segir hann þó, er hugarfarsbreyting hjá sjómönnum sjálfum. „Það eru engir í kábojar á sjó í dag,“ hljómar fyrirsögnin.

Það er rétt hjá Hilmari að fjölmargir samverkandi þættir hafa orðið til þess að slysum og mannsköðum til sjós hefur fækkað. Hafandi setið í nærfellt þrjá áratugi í mínu starfi get ég vottað það og að sama skapi er fljótt brugðist við ef beiðni um aðstoð er send út. Þar leika björgunarsveitir og aðrir viðbragðsaðilar lykilhlutverk. Komið hafa nokkur ár án banaslysa og ber virkilega að fagna hverju slíku ári. Í aflatölum vikunnar í Skessuhorni má sjá að í síðustu viku voru 150 bátar sem lönduðu afla á Vesturlandi. Strandveiðar hækka töluna sem um munar, en það voru líka togarar og önnur stærri skip á ferð, rækja var að veiðast og áfram mætti telja. Einkum á Snæfellsnesi hverfist lífið um sjómennsku. Þótt ferðaþjónusta hafi vissulega aukist, þá skipa veiðar og vinnsla enn efsta sætið á lista yfir mikilvægustu atvinnu svæðisins og gerir það að hálaunasvæði. Svo verður vonandi áfram um langan aldur.

Öryggismál sjómanna er verkefni sem aldrei má gefa afslátt af. Góður öryggisbúnaður, þekking á notkun hans og hagnýting tækninnar skiptir allt máli. Þess vegna höfum við öryggismál sem þema Skessuhorns í þessari viku. Ég óska sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn sem framundan er og þakka þeim fyrir þeirra þátt í að gera okkur að öflugri þjóð.

Magnús Magnússon

Öryggismálin á oddinn