medium

thumbnail

small

custom-size

Tónlistarskóli Borgarfjarðar sýnir atriði úr Skilaboðaskjóðunni

Akranesdeild RKÍ blæs lífi í vinaverkefnið

large

1536x1536

Skagamenn töpuðu fyrir Sindra

Séra Hildur Björk sett í embætti

Fimmta tap Skallagríms í röð

Runólfur SH dreginn til Reykjavíkurhafnar

Byggðasafn Borgarfjarðar er eitt safnanna í Safnahúsinu í Borgarnesi. Söfnun muna hófst fyrir margt löngu og einn fyrstu gripa sem safnið eignaðist var tóbaksbaukur sem hafði verið í eigu Jóns Jónssonar bónda í Knarrarnesi. Saga bauksins er áhugaverð.
Jón var fæddur árið 1809 og varð einungis 37 ára gamall. Einhvern tímann á árunum 1830 til 1840 fór hann í Hraundalsrétt og týndi þá bauknum á heimleið. Hann hafði farið réttar götur og bað menn er fóru sömu leið rétt á eftir, að gá að bauknum og færa sér hann. En baukurinn kom aldrei fram og var ýmsum getum leitt að því hver hefði hirt hann. Síðar kom hið sanna í ljós og hér kemur sagan af örlögum bauksins:
Fram af Hamraendum er klettur, er heitir Sáta og þar hafði örn orpið, svo lengi sem menn mundu. Um aldamótin 1900 hætti örninn að verpa í Sátu, og var þá hreiðrinu sundrað. Þar lá þá baukurinn, því það var „assa“ gamla, sem hafði hirt hann og borið í hreiðrið til unga sinna.
Tóbaksbaukurinn er góður gripur, úr rostungstönn og silfurbúinn. Á svokallaðan stéttartappa (tappi í áfyllingargati bauksins) er grafinn stafurinn J, sem var upphafsstafur Jóns bónda.
Sá sem gaf baukinn til byggðasafnsins í Borgarnesi var Friðjón Jónsson á Hofsstöðum í Álftaneshreppi. Friðjón var fæddur árið 1895. Má leiða að því líkum að í það minnsta hálf öld sé síðan hann færði safninu gripinn sem þá hafði verið í hreiðri össunnar í 60 til 70 ár þar á undan. Svo hér er á ferðinni gripur með sögu sem nær allavega um 120 ár aftur í tímann.
Baukurinn er gott dæmi um þá merku gripi sem byggðasöfnin varðveita og sögurnar um fólkið að baki þeim.

2048x2048

Örninn varðveitti baukinn í áratugi