Ragnheiður Þorgrímsdóttir ritar:

Árið 2020 gekk í garð á fremur hefðbundinn hátt. Þannig hagar til á mínum bæ að ljósagangur í höfuðborginni sést vel og hávaði heyrist líka nema rok sé. Þar sem hrossin geta orðið hrædd við lætin voru þau tekin inn, útvarpið hátt stillt og ljósin kveikt. Hundurinn Lappi fékk að kúra í stofunni talsvert fram yfir miðnætti.

Að lifa er að eldast. Það var komið að afmæli í virðulegri kantinum. Mig langaði til að halda upp á það með einhverju sem ég hafði ekki gert fyrr, helst einhverju þrennu.

Svo komu tækifærin eitt af öðru. Lengi hafði ég ætlað að styðja barn í þriðja heims landi, en vildi sjá aðstæður með eigin augum fyrst. Í febrúar kom tækifæri að ferðast til Kenýa á vegum Íslensku barnahjálparinnar, en Þórunn Helgadóttir sem hefur búið í Kenýa í mörg ár leiðir starfið. Veiran var þá bara frétt frá örfáum löndum, að vísu ansi alvarleg frétt, en við ákváðum að drífa okkur samt þar sem Kenýa var enn laust við veiruna, eins og Svíþjóð og Katar þar sem við millilentum.

Í stuttu máli þá var þessi ferð ein magnaðasta upplifun lífs míns. Íslenska barnahjálpin rekur þrjá skóla í Kenýa og kallar þá Harvest skólana. Í þeim eru um 550 börn. Skólinn í Nairobi er í Kariobangi sem er á mörkum nokkurra fátækrahverfa. Við sáum mikla fátækt, já örbyrgð, en allir sem við hittum töluðu um Harvest skólann af virðingu og þakklæti, enda opnar hann fjölda barna leið til betra lífs.

Helst þurfa nemendur í Harvest skólunum að hafa stuðningsaðila sem greiðir fyrir nám og kennslugögn, skólabúning og mat. Skólabúningurinn nýtur virðingar og verndar einnig börnin. Jafnframt er hann oft einu klæðin sem þau eiga. Þarna var ég kynnt fyrir Elizabeth 14 ára og mömmu hennar. Elizabeth fékk að vera í skólanum enda hafði hún staðið sig vel en hafði engan styrktaraðila og gat því ekki keypt skólabækur eða annað sem þarf. Ég ákvað að verða styrktaraðili hennar með mánaðarlegu framlagi sem dugir fyrir skólagöngunni og máltíð daglega. Svo fær hún árlega nýjan skólabúning, skó og skólatösku. Vonandi nær hún takmarki sínu, að verða læknir og vonandi verða mín stuðningsbörn fleiri í framtíðinni. Hvort ég vildi nú ekki frekar borga með þeim heldur en ýmsu öðru. Mér reiknast til að ég gæti stutt mörg börn til menntunar bara fyrir peninginn sem ég borga í ofurhá faststeignagjöld í einu best stæða sveitarfélagi landsins.

Íslenska barnahjálpin rekur tvo aðra skóla í Kenýa, utan við Nairobi. Þeir eru í Loitoktok og Namilok og þangað fórum við líka. Það var ótrúlega gaman að sjá alla þessa duglegu krakka og áhugasömu foreldra sem tóku okkur opnum örmum. Þau skemmtu okkur með dansi og söng en þau vildu líka að við segðum frá okkur sjálfum og Íslandi, sem við gerðum náttúrlega.

Mikið óskaði ég þess að krakkarnir heima á Íslandi gætu séð aðstæður jafnaldra sinna í Kenýa og í gegnum hugann runnu andlit barna sem ég kenndi áður fyrr. Hvað myndi þeim finnast?

Fyrir þá sem vilja kynna sér starf Íslensku barnahjálparinnar, er bara að kíkja á vefinn islenskabarnahjalpin.is

Nú var markmiði ferðarinnar náð. Ég hafði séð með eigin augum lífskjör fátækra barna í Kenýa og jafnframt séð að fjármunum til að rétta hlut þeirra er val varið. Það var svo happ í hendi að fá að fara inn í tvo þjóðgarða og skoða villtu dýrin í sínu náttúrulega umhverfi. Kenýabúar, sérstaklega bændur af Masaai ættflokknum, hafa verið ákveðnir í að vernda svæði villtu dýranna. Samt hefur verið þrengt að þeim. Við urðum á vegi fílahjarðar sem var að skipta um beitarsvæði og þarna þrömmuðu í langri röð, fleiri hundruð fílar af öllum stærðum, rólegir og yfirvegaðir, gjörsamlega áhugalausir um okkur sem héldum nánast niðri í okkur andanum á meðan.

Á heimleiðinni millilentum við í Katar við Persaflóa og höfðum tíma til að skoða okkur aðeins um. Ríkidæmið þar er hrollvekjandi og hin fullkomna andstæða við fátæktina í Kenýa.

Um þetta leyti fréttum við af fyrsta veirutilfellinu á Íslandi og máttum ekki vera seinna á ferðinni.

Á tímum farsóttar er upplagt að grúska í ættfræði. Það hafði ég lengi ætlað og byrjaði á föðurættinni. Ég handlék Borgfirskar æviskrár og fann fjölda ættingja, en einu tók ég fljótlega eftir. Það var svo lítið sagt um konurnar og þurfti oft að leita að þeim undir nöfnum feðra eða eiginmanna. Ég er ekki sátt við þetta. Tek sérstaklega upp hanskann fyrir langömmu mína, Vilborgu Jónsdóttur frá Gullberastöðum í Lundarreykjadal, sem eignaðist 12 börn og bjó á góðum jörðum í Borgarfirði með manni sínum Auðuni Vigfússyni frá Grund í Skorradal. Þau skildu árið 1885. Þá var hann kominn með aðra konu inn á heimilið og hafði eignast börn með henni. Vilborg og Auðunn áttu þegar hér var komið sögu, 7 börn á lífi og voru 6 þeirra undir tvítugu. Eitt þeirra var Jón afi minn. En eftir að Vilborg og Auðunn skildu er ekkert skrifað um hana. Ég hef ekki getað fundið hvar hún átti heima síðustu 14 árin sem hún lifði, en hún féll frá árið 1899, þá 69 ára gömul. Um ævi Auðuns er aftur á móti talsvert skrifað. Hann bjó á nokkrum bæjum, varð 96 ára og andaðist hjá syni og tengdadóttur á Skálpastöðum.

Nokkrir af fjölmörgum afkomendum Vilborgar og Auðuns, fóru á stúfana í vor. Við heimsóttum staðina sem þau höfðu búið á og fundum að lokum leiði hennar í Hvanneyrarkirkjugarði. Laga þarf steininn á leiðinu því stafirnir eru orðnir máðir. Við munum fylgja því eftir. Vegna fjöldatakmarkana sem giltu gátum við ekki boðið fleirum með í ferðina, en vonandi síðar.

Þriðja atriðið tileinkað afmælisárinu var að sækja um að verða skógarbóndi. Ytri orsakir hafa gert það að verkum að ekki er hægt að nýta nema brot af beitarlandi Kúludalsár lengur vegna flúormengunar. En það er hægt að planta trjám í þetta land og það ætla ég að gera. Ég sótti sem sagt um að verða skógarbóndi í vor. Forsvarsmönnum Skógræktarinnar líst vel á það og hafa gefið grænt ljós, en Hvalfjarðarsveit þarf líka að samþykkja umsóknina. Það hefur hún ekki gert ennþá.

En ég vildi byrja á táknrænan hátt og þegar afmælið nálgaðist skrapp ég í Borgarnes og keypti 70 fallegar birkiplöntur. Bauð svo nánustu aðstandendum að koma og planta trjánum með mér. Útbúið var veisluborð þann 2. júlí undir berum himni í besta mögulega veðri þar sem Hvalfjörðurinn skartaði sínu fegursta.

Bæði núverðandi og tilvonandi skógrækt hef ég tileinkað Umhverfisvaktinni við Hvalfjörð, sem er þverpólitískt félag til verndar Hvalfirði og hefur starfað í 10 ár.

Óvæntur glaðningur kom til mín í haust. Einn góðan veðurdag hringdi vinkona mín og var þá byrjuð í spænskunámi. Hún kveikti samstundis í mér og í allt haust hefur spænska verið mitt aðal viðfangsefni. Þvílík áskorun sem það er að læra nýtt tungumál og í þeirri glímu hef ég oft hugsað til frú Vigdísar. Elsku forsetinn okkar fyrrverandi væri sátt við þetta brölt, svo oft hefur hún undirstrikað mikilvægi tungumála til að fólk skilji hvert annað, hvar sem er í heiminum.

Feliz año nuevo! Gleðilegt nýtt ár – og megi ykkur heilsast vel á nýja árinu.

Ragnheiður Þorgrímsdóttir

Kúludalsá við Hvalfjörð.

Fílar í hundruðatali af öllum stærðum þrömmuðu þarna í langri röð, rólegir og yfirvegaðir á leið sinni milli beitarsvæða.

Greinarhöfundur með skólamönnum í Loitoktok.

Stúlkur í skólabúningum í Kariobangi hverfinu.

Tekið á móti gestunum í Harvest skólanum í Kenya.

Feðgin hjálpast að við gróðursetningu fyrstu birkitrjánna.

Ragnheiður bauð upp á útikaffi á afmælisdaginn.

Litið yfir liðið ár