Dagbjört Dúna Rúnarsdóttir býr ásamt fjölskyldu sinni í Böðvarsholti í Staðarsveit á Snæfellsnesi. Hún er gift Þorkeli Marvini Halldórssyni sem er menntaður bakari og vinnur sem matráður í Grunnskóla Snæfellsbæjar, Lýsudeild, þar sem dætur þeirra tvær ganga einnig í leik- og grunnskóla, þær Árelía Ósk og Viðja Margrét. Árið 2018 kláraði Dagbjört B.Ed. gráðu í grunnskólafræðum en fór í framhaldi af því í MA nám í hagnýtri menningarmiðlum sem hún lauk 2020. „Við bjuggum í Reykjavík á námsárunum en þegar ég var að ljúka náminu á síðasta ári fluttum við aftur heim í sveitina okkar, þaðan sem við erum bæði ættuð og uppalin,“ segir Dagbjört í samtali við Skessuhorn. „Hér viljum við búa og starfa með okkar fjölskyldu og erum við öll mjög sátt hér, í þessu umhverfi, innan um vini og fjölskyldu,“ bætir hún ánægð við.

Segir sögur á Snæfellsnesi

Dagbjört hefur starfað við ýmislegt síðan hún flutti aftur í sveitina sína. Hún var í hlutastarfi við kennslu í Laugagerðisskóla frá áramótum síðasta vetur en verður í hlutastarfi á komandi vetri í GSNB, Lýsudeild. Hún er einnig formaður í stjórn félagsins Sagnaseiður á Snæfellsnesi og tekur að sér sögufylgd víða um Snæfellsnes. „Það felst í því að hitta fólk á áhugaverðum stöðum, ganga með því stuttar gönguleiðir eða jafnvel keyra með það hring um nesið og segja þá sögur af svæðinu og svara spurningum sem fólk hefur um lífið og tilveruna hér á nesinu. Þetta eru oft erlendir ferðamenn sem vilja skyggnast inn í líf okkar heimamanna og sögu landsins en einnig íslenskir hópar sem vilja fá að heyra sögur og fá auka upplifun í ferð sinni um nesið,“ segir Dagbjört um sögufylgdina.

Þykir saga kirkjunnar mögnuð

Búðakirkja. Ljósm. Gunnhildur Lind.

Það sem Dagbjörtu þykir þó vænst um að fá að sinna á svæðinu er að vera kirkjuvörður í Búðakirkju. „Kirkjan stendur hjarta mínu mjög nærri. Þarna var ég skírð, fermd og gift, dætur mínar voru skírðar í kirkjunni, ýmsar athafnir ástvina haldnar og ættingjar eru jarðaðir í kirkjugarðinum. En kirkjan er ekki síður mikilvæg af því að mér finnst umhverfi kirkjunnar og hún sjálf svo stórbrotin bæði hvað varðar fegurð og af því að saga kirkjunnar er svo mögnuð,“ segir Dagbjört um Búðakirkju á Snæfellsnesi. „Þegar ég tek á móti hópum þar í sögufylgd get ég rakið sögu kirkjunnar fá því um 1700 þegar allt að 130 manns bjuggu á Búðum, lýsi þá lífinu þar, kaupmennskunni og aðstæðum fólks. Segi frá fyrstu kirkjunni sem var reyst árið 1703, tilkomu hennar og endalokum, og þaðan að Steinunni Sveinsdóttur sem barðist fyrir endurbyggingu kirkjunnar upp úr 1840 og fékk að lokum konungsleyfi til að byggja þá kirkju sem nú stendur á Búðum og hefur verið undir vernd húsafriðunar frá 1990,“ bætir Dagbjört við um svörtu kirkjuna og sögu hennar.

„Í raun byrjaði þetta með því að ég sóttist eftir því við sóknarnefndina að fá að fara með hópa í Búðakirkju sem hluta af sögufylgd hjá mér. Í framhaldi af því var ég beðin um að taka það að mér að opna kirkjuna fyrir hópa sem spurðust fyrir um það beint við sóknarnefndina að skoða kirkjuna og síðan vatt það upp á sig þannig að núna sé ég um allt utanumhald, móttöku, þrif og almennt eftirlit með Búðakirkju,“ útskýrir Dagbjört sem er titluð kirkjuvörður í Búðakirkju.

Kirkjan á hjara veraldar

Dagbjört hefur borið titilinn kirkjuvörður Búðakirkju síðan í júní 2019 og segir hún töluverðar breytingar hafa átt sér stað hvað varðar Búðakirkju. „Undanfarin rúm tíu ár hafa orðið miklar breytingar á kirkjunni, ekki útlitslega, heldur hvað varðar notkun og eftirspurn. Það er stöðugur straumur fólks á svæðið sem vill skoða umhverfið á Búðum en ekki síður fá að sjá þessa litlu svörtu kirkju á hjara veraldar sem hefur verið ljósmynduð í bak og fyrir eins og sést þegar Búðakirkja er slegið inn á leitarstreng Google,“ útskýrir Dagbjört. „Fólk kemur langar leiðir til að ljósmynda á Íslandi og fer sérstaka ferð hingað á Snæfellsnesið til að mynda kirkjuna og umhverfi hennar. Minnst af því er þó eitthvað sem þarf að sinna þar sem það fer aðallega fram utan veggja kirkjunnar. Afleiðing þessarar óbeinu markaðssetningar sem fallegar ljósmyndir eru, er hins vegar aukin eftirspurn um athafnir, viðburði og heimsóknir í Búðakirkju. Það er það sem starfið hjá kirkjuverði felur einna helst í sér; umstang í kringum heimsóknir, brúðkaupsathafnir, skírnir, tónleika og sögumiðlun.“

Erlend pör vilja gifta sig í Búðakirkju

Sr. Arnaldur Máni Finnsson, sóknarprestur í Staðastaðarprestakalli, við giftingarathöfn í sumar. Ljósm. Gunnhildur Lind.

Frá því Dagbjört tók við starfi kirkjuvarðar í Búðakirkju í júní 2019 hafa verið haldin 60 brúðkaup í kirkjunni og að sögn kirkjuvarðarins eru 25 brúðkaup bókuð fram að næstu áramótum. Nú þegar eru komnar bókanir alveg fram til ársins 2024, svo eftirsóknarverð er Búðakirkja. „Það voru aðeins tíu athafnir í heildina árið 2020 vegna Covid, sem gerði mikið hlé í aðsókninni. Flestir kusu að færa athafnir sem þurfti að afbóka vegna takmarkana, mjög fáir afbókuðu alveg en vildu heldur bíða til að geta komist til landsins og haft brúðkaupið sitt í Búðakirkju þegar takmörkunum léttir,“ útskýrir Dagbjört.

„Langflestar brúðkaupsathafnirnar eru fyrir erlend pör. Það eru að jafnaði kannski þrjú íslensk brúðkaup á ári en restin eru útlendingar alls staðar að úr heiminum. Ekki aðeins brúðkaup því það eru núna farnir að koma foreldrar að skíra börnin sín í Búðakirkju sem höfðu gift sig þar nokkrum árum áður,“ bætir hún við. Brúðkaup eru langalgengust af öllu því sem fram fer í kirkjunni, þar á eftir er móttaka hópa en á sumrin eru til dæmis fastir hópar sem koma í kirkjuna í hverri viku, annars vegar eru það gestir úr skemmtiferðaskipum sem koma vikulega í Grundarfjörð og svo vikulegir hópar sem gista á Hótelinu á Búðum sem koma til Dagbjartar í sögufylgd í kirkjunni fyrir lokakvöldverðinn þeirra í skipulagðri ferð.

Samstarf á svæðinu

Tónleikar hafa einnig verið að bætast í flóruna. Í vetur fór Hótel Búðir í samstarf við Búðakirkju um að halda tónleika fyrir gesti sína í kirkjunni. Með þessu fyrirkomulagi var hægt að virða allar samkomu- og fjöldatakmarkanir en samt halda úti starfsemi á hótelinu. „Þau voru með pakkatilboð á gistingu, mat og tónleikum. Þá voru gerð tvö sóttvarnahólf á hótelinu og tók hótelið helming gestanna í mat á meðan hinn helmingurinn var á tónleikum. Síðan fóru þau sem voru á tónleikum í mat en þau sem voru búin að borða komu á seinni tónleikana. Þetta var skemmtilegt og gott samstarf,“ rifjar Dagbjört upp. „Þarna voru tónlistarmenn eins og Bríet, Ragnheiður Gröndal, KK, Högni og fleiri. Það var yndislegt að sjá svona líf í kirkjunni sem er ekki annars mikið um á veturna,“ bætir hún ánægð við og segir jafnframt að það ríki gott samstarf á milli Hótel Búða og Búðakirkju en báðar byggingar eru staðsettar nánast á sama reitnum án þess þó að vera með nein eiginleg tengsl ef út í það er farið. Engu að síður hefur nálægð þessara bygginga nýst fólki til góðs sem gistir á hótelinu og nýtur alla þá þjónustu sem þar er að finna samhliða því að vera með viðburð eða athöfn í kirkjunni.

Sóknarkirkja heimamanna

„Búðakirkja er fyrst og fremst sóknarkirkja okkar heimamanna og í okkar umsjón eins og reglur Þjóðkirkjunnar segja til um,“ segir Dagbjört ákveðin um kirkjuna sína og sinna sveitunga. „Kirkjan sjálf er ekki undir neinu fyrirtæki eða rekstri sem markaðssetur hana sjálf. Vinsældirnar eru í raun sjálfsprottnar, byggðar á augljósu aðdráttarafli staðarins ásamt því að fólk dreifir myndum og myndböndum af sínum heimsóknum, athöfnum og viðburðum í kirkjunni og þannig spyrst það út og fólk sækist eftir því að koma,“ segir Dagbjört um vinsældir kirkjunnar. „Því var þetta voða mikið allt í einu komið upp í hendurnar á okkur, þessi aukna vinna við utanumhald og umstang í kringum móttöku og athafnir í kirkjunni. Sem kirkjuvörður svara ég öllum fyrirspurnum sem berast á netfang kirkjunnar, budakirkja@gmail.com, held utan um allar bókanir og dagatal kirkjunnar svo allt sé skýrt og rekist ekki á. Ég setti einnig upp og sinni vef kirkjunnar, www.budakirkja.is, þar sem við reynum að koma á framfæri helstu upplýsingum um kirkjuna, stöðu hennar og mögulegt aðgengi að henni. Þar má til dæmis finna húsreglur sem við unnum að síðasta vor og snúa að því að vernda þessa 170 ára gömlu kirkju, viðhalda helgi hennar og skýra línurnar um aðgengi og notkun á kirkjunni fyrir ólíkar athafnir og viðburði.

Vill helst hafa kirkjuna opna fyrir alla

Það er innheimt gjald fyrir leigu á Búðakirkju og fyrir viðveru kirkjuvarðar á leigutíma. Hlutverk Dagbjartar sem kirkjuvarðar í kringum útleigu eru fyrst skrifleg samskipti við fólk um leiguna, miðlun upplýsinga og innheimta gjalds. „Síðan mæti ég og opna kirkjuna á umsömdum tíma, er þá búin að þrífa og kveikja á ofnum ef þess þarf. Ég er svo til staðar við undirbúning eftir þörfum, leiðbeini um staðsetningu myndavélaþrífóta, hljóðfæra eða staðsetningu muna. Kirkjan er ekki stór og stundum þarf að koma ýmsu fyrir. Munir í kirkjunni eru margir mjög gamlir og verður að umgangast þá varlega, þar kem ég helst að uppsetningu og undirbúningi ef þess þarf. Síðan, á meðan athöfn eða viðburður stendur yfir, þá er ég alla jafnan fyrir utan kirkjuna, læt aðra gesti á svæðinu vita að það sé viðburður eða athöfn í gangi og bið þá um að trufla ekki eða reyna að fara inn í kirkjuna,“ útskýrir Dagbjört. „Fólk getur verið mjög ákveðið þegar kemur að því að fá færi á að komast inn í kirkjuna, það koma stundum mörg hundruð manns á dag að Búðum þegar mest er og mikill erill um hlaðið. Fólk kemur gjarnan og vill komast inn meðan á undirbúningi stendur eða um leið og það sér að viðburði eða athöfn er lokið. Það getur verið erfitt að vísa fólki stöðugt frá og sumir vilja gefa í bauk kirkjunnar gegn því að fá að komst inn þrátt fyrir að kirkjan sé ekki opin almenningi. Ef ég er á staðnum fyrir eða eftir móttöku, viðburð eða athöfn þá leyfi ég oft fólki að kíkja inn. Ég myndi helst vilja geta haft kirkjuna opna fyrir alla að sjá og upplifa alla daga, en það er ekki hægt eins og er,“ segir Dagbjört að endingu.

„Kirkjan stendur hjarta mínu mjög nærri“