„Það er lítilfjörlegt starf fyrir 22 fullhrausta karlmenn að hlaupa á eftir vindblöðru,“ var haft eftir gömlum manni á Akranesi fyrir margt löngu en þessi starfsemi hefur þó notið töluverðra vinsælda bæði hérlendis og erlendis á undanförnum árum. Vafalaust hafa líka margir þeirra blöðrufylgjenda sem þekktastir eru aflað nokkuð margfaldra ævitekna þessa gamla manns en auðvitað má líka velta fyrir sér raunverulegri verðmætasköpun frá ýmsum sjónarhornum og hvað eru áþreifanleg verðmæti. Sjálfsagt verða aldrei allir sammála um þá hluti. Höfuðstöðvar KFUM á Akranesi voru lengi í húsi sem kallað var Frón en næsta hús við var Reynistaður þar sem ólst upp Ríkharður Jónsson sem um tíma var einna þekktastur knattspyrnumanna þjóðarinnar. Séra Friðrik Friðriksson gerði sér fljótlega grein fyrir fjölbreyttum hæfileikum Ríkharðs og taldi líklegt að hann yrði prestur:

Ríkharður á Reynistað

reynist drengja bestur.

Undra mig ei þyrfti það

þótt´ann yrði prestur.

Einu sinni þótti það mjög merkilegt að vera prestur og ýmsir töldu sér til álitsauka að vera í ætt við menn úr þeirri starfsgrein. Friðrik Sigurðsson frá Svertingsstöðum orti til nafna síns Pálssonar sem verið hafði að guma af frændsemi sinni við presta og þó langt sótt:

Gleðisólin geislahlý

gengur seint til viðar.

Prestablóðið ólgar í

æðinni til hliðar.

Álíka hremmingar dundu yfir Káinn blessaðan og var honum þó annað tamara en vera sífellt að kvarta og kveina:

Eitt er það sem mæðir mest

mig í velgengninni.

Það er að eiga engan prest

í ættartölu minni.

Kirkjan á Ökrum á Mýrum mun hafa verið byggð árið 1900 og var Eiríkur Kúld þar yfirsmiður og með honum Þórarinn Erlendsson sem var þá lærlingur hans. Þegar búið var að reisa kirkjuna bar þar að Hannes Blöndal og sat þá Þórarinn klofvega á kirkjumæninum. Hannes skrifaði þá á panelfjöl:

Þórarinn er þýður í svörum,

þar er ekki stilling á förum,

ekki heyrist krunka í kalli

klofríðandi á guðsorðahjalli.

Nú, fyrst farið er að tala um kirkjusmíði væri kannske athugandi að rifja upp þessa vísu Ólafs Briem timburmanns á Grund í Eyjafirði:

Hefi ég nú af hendi leyst

hitt og þetta smíði.

Guðs hef ég átta glugghross reist.

-Góðir prestar ríði.

Það var hinsvegar Jakob Jónsson sem orti undir messu:

Þessi sýn er eins og óleyst gáta.

Einhvernvegin tekst það samt að láta

-trúlega með tilstyrk heilags anda-

tóman poka af eigin rammleik standa.

Það er nú svo með blessaða prestana okkar að þeir þurfa líka að lifa og gera það svosem allvel. Kannske með mismiklum tilþrifum um tíma en svo hætta þeir því eins og við öll gerum á einhverjum tímapunkti. En um prestana og þeirra lífsviðurgjörning sagði Ólafur Briem:

Prestar lifa ekki á

einu saman brauði;

leignasmjör þeir líka fá

landskuldir og sauði.

Jónas Gíslason sem kallaður var Skógastrandarskáld orti þegar nýr prestur kom í kallið:

Skógstrendingum fénast flest,

fer það eftir vonum.

Gaf oss drottinn Guðmund prest.

-En gjalda verður honum.

Bændum hér til betrunar

bæna gerist lestur.

Græðist smér og gemlingar.

-Gott er að vera prestur.

Einhvern tímann gekk hér flensupest og gott ef henni fylgdu ekki líka innantökur og liprar hægðir. Þá orti Hilmir Jóhannesson fyrrum mjólkurfræðingur í Borgarnesi en þá á Sauðárkróki:

Hugstola ég til himins lít

í helgistundinni miðri.

Ef englarnir fá þennan flensuskít

er ferlegt að vera hér niðri.

Einhvern veginn er það nú svo við kirkjulegar athafnir að gjarnan þykir heppilegt að hafa kór til að raula með. Þó ekki væri nema til að tóna á móti klerkinum. Skal síst dregið úr mikilvægi kórsins í safnaðarstarfinu enda sagði Björn Þórleifsson:

Þyljum lof og þökk til hans

sem þolir okkur synd og bresti

og fær til starfa fjórtán manns

fyrir átta kirkjugesti.

Ekki ætla ég að halda því fram að ég sé mjög minnugur á stólræður presta enda svosem kirkjurækni minni nokkuð í hóf stillt. Sumum kennimönnum mun þó nokkuð tamt að áminna söfnuð sinn eða allavega þann hluta hans sem þó mætir til messunnar enda orti Þórdís Sigurbjörnsdóttir:

Uppi í stólnum æ og sí

áminningar fremur.

Lítið gagn er þó að því

þegar enginn kemur.

Auðvitað hafa prestar sínar skoðanir eins og aðrir. Breytir litlu hvaða starfi menn gegna en það er ekki þar með sagt að þeir sem starfa með þeim hafi nákvæmlega sömu skoðanir og getur þá orðið ágreiningur séu báðir fastir á sínu. Fyrir nokkrum árum var nokkuð rætt um ágreining í tiltekinni sókn og þurftu blaðamenn stundum að tjá sig lítillega um þau mál. Eitthvað kom til tals um þetta leyti að stofna embætti farprests til að sinna sálarlífi Íslendinga í Evrópulöndum og varð Hjálmari Freysteinssyni tilefni:

Ég hef á prenti pottþétt gögn

að prestum sé aldrei sparkað

en séu þeir fúlir má salta þá ögn

og senda á Evrópumarkað.

Það hefði nú ekki verið ónýtt fyrir farandprest í Evrópu að geta messað nánast hvar sem var án mikils undirbúnings þar sem syndugar sálir landanna voru þá staddar hverju sinni. Fyrir allmörgum árum kom prestur nokkur fram með þá hugmynd að láta gera uppblásin ölturu í svipuðum stíl og vindsængur. Til að þessi hugmynd glataðist ekki batt séra Helgi Sveinsson hana í stuðla á eftirfarandi hátt:

Vindaltari í fræga ferð

flytja má í skyndi,

eftir mikla messugerð

má svo hleypa út vindi.

Séra Sigurður Haukdal sem var sanntrúaður Sjálfstæðismaður skrifaði eitt sinn ágæta blaðagrein til dýrðar þeim Ingólfi Jónssyni og Sjálfstæðisflokknum og taldi þeim báðum flest til gildis en öðrum minna. Séra Helgi kvað þá:

Ánægður klerkur við amstur og puð

og íhaldsins þrotlausu dellu;

við tíðir í kirkju hann talar um Guð

en trúir á Ingólf á Hellu.

Með þökk fyrir lesturinn,

Dagbjartur Dagbjartsson

Hrísum, 320 Reykholt

S 435 1189 og 849 2715

dd@simnet.is

Eftir mikla messugerð – má svo hleypa út vindi