Það liggur nokkuð ljóst fyrir að íbúar veraldar eru römmustu umhverfissóðar. Mengandi stóriðja, olíu- og kolaiðnaður, endalausir flutningar og prumpandi kýr eru meðal þess sem að sögn er að valda mengun, versnandi loftgæðum sem aftur veldur annars óútskýrðum sveiflum í veðri. Höfin súrna vegna stórfelldrar losunar á gróðurhúsalofttegundum og áfram mætti telja. Við erum á lóðréttri leið til heljar og þurfti ekki Trump til.

Til að sporna við þróun þessari hafa snillingar við skrifborð hér og þar í heiminum fundið upp snjalla lausn. Hafa í raun fundið upp tilbrigði við eilífðarvél sem stöðugt færir þeim peninga í budduna. Til að mengandi stórfyrirtæki geti haldið áfram að ausa út mengun, þ.e. beitt sömu aðferðum við starfsemi sína, er þeim boðið gegn afar háu gjaldi að kaupa sér syndaaflausn úti í heimi. Nú er borgað hátt verð fyrir ýmsar tilraunir sem hugsaðar eru til að vega upp á móti mengun umhverfissóðanna. Áfram geta slúbbertarnir mengað eins og þeir gerðu en kaupa í staðinn syndaaflausn á opnum markaði. Verðmiðinn fer svo út í verðlagið eins og við þekkjum. Augu þeirra hafa fyrir margt löngu beinst að Íslandi enda hafði frést að Íslendingar væru óvenjulega ginkeyptir fyrir nýjungum, einkum og sér í lagi ef þeim fylgir meðgjöf í formi peninga.

Hér á Vesturlandi höfum við nokkur dæmi um svona aðgerðir eða vilja til aðgerða. Fyrir nokkrum árum kom hingað fyrirtæki sem ætlaði að binda við trjákurl í landi fullt af kolefnum með aðstoð stórþörunga, sigla á haf út og sökkva svo draslinu á sjávarbotn. Þetta ævintýri sigldi í þrot enda var aðferðin ekki fullmótuð, eða réttara sagt vonlaus. Nú í vikunni fóru svo að berast fréttir um alveg nýtt tilraunaverkefni sem byggir að mér skilst á því að alþjóðlegur hópur vísindamanna rannsakar hvort hægt sé að auka svonefnda basavirkni sjávar til að hann bindi meira kolefni. Höf jarðar súrna jú vegna stórfelldrar losunar manna á koltvísýringi en súrnun dregur aftur úr getu hafsins til þess að binda kolefni. Nú er sótt um leyfi til að gera tilraun inni í Hvalfirði. Mér skilst að einmitt Hvalfjörður verði fyrir valinu af því hann er minna mengaður en til dæmis firðir þar sem ómældu magni fóðurleyfa og fiskaskíts hefur verið leyft að falla til botns í áranna rás. Ein af fyrstu tilraunum þessa geðþekka hóps vísindamanna er að framkvæma frumrannsókn á aðferð til þess að hækka sýrustig sjávar með því að bæta basa út í það. Nota skal útþynntan vítissóda, natríumhýdroxíði, og hella í sjóinn nærri botni Hvalfjarðar. Ég ítreka að leyfi hefur ekki enn verið gefið út til þessara tilrauna en lofa að skrifa frétt ef það gerist.

Það er einhvern veginn alltaf eitthvað nýtt sem er að spretta upp í tilraunum manna til að auðgast á umhverfissóðaskap annarra. Það á jú að dæla koltvísýringi niður í berglögin og fá vel borgað fyrir. Við þekkjum vel allt sem snertir stórfellda skógrækt hér á landi þar sem engu er eirt. Hvorki ræktarlegum bújörðum, aðalbláberjalyngi eða grónu landi í meira en 500 metra hæð yfir sjávarmáli. Stórvirkum vinnuvélum er beitt til að plægja rásir í svörðinn; galopna landið í þeim tilgangi að þar sé hægt að planta trjám. Haldið er áfram við þetta jafnvel þótt færustu vísindamenn hafi bent á að hóflega beitt graslendi bindi alveg jafn mikil kolefni en skógur til lengri tíma. Vindmylluæðið sem gripið hefur erlenda fjárfesta með aðstoð hér á landi er svo enn ein birtingarmynd þess sem er að gerast. Ég tala nú ekki um ef þær vindmyllur eiga að framleiða rafeldsneyti til útflutnings.

Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru vissulega ein stærsta áskorun sem mannkynið stendur frammi fyrir. Þá hefur Ísland, eins og flestar þjóðir heims, skuldbundið sig til þess að vernda loftslagið og draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Á alþjóðavettvangi hafa íslensk stjórnvöld kallað eftir því að ríki heims fylgi eftir viðleitni til að takmarka hækkun hitastigs við 1,5°C. En það er bara ekki sama hvernig þetta er gert. Vandamálið þarf augljóslega að leysa þar sem það verður til. Við megum ekki undir nokkrum kringumstæðum sætta okkur við að íslensk óspillt náttúra sé vettvangur tilrauna sem beinlínis leiða til að stórfyrirtæki úti í heimi komist hjá því að taka til heima hjá sér. Byrjum á því.

Magnús Magnússon

Byrji á að taka til heima hjá sér