Já, þú last rétt lesandi góður. Þarna er ég búinn að færa í fleirtölu þrjú orð sem að sjálfsögðu eru eintöluorð í eðli sínu. Þetta er því ambaga af verstu gerð. Fyrirsögnin er svokölluð smellubeita, e. clickbait, þar sem hún gefur enga mynd af innihaldi greinar, en er eingöngu sett fram til þess að fleiri bíti á agnið og hefji lestur. En hvað er ég að fara með þessu; jú, ástæðan er sú að starfsmenn ákveðinnar háskólastofnunar norðan heiða hafa nú um nokkurt skeið gert sér far um að gera fleirtöluorð úr orðinu landsbyggð. Svo eftir því sem þessi prófessorar fara víðar, því útbreiddara verður vandamálið. Öruggar heimildir hef ég fyrir því að einhverjir þeirra séu farnir að starfa á Byggðastofnun og slái þar um sig með mállýsku sinni. Svo smitast fólk af þessu. Í síðustu viku fékk ég t.d. aðsenda grein frá frambjóðanda til birtingar á vefnum okkar. Í greininni kom orðskrípið „landsbyggðir“ ítrekað fyrir. Af minni alkunnu þrjósku neitaði ég birtingu greinarinnar, nema ég fengi áður að leiðrétta amböguna og færa „landsbyggðir“ réttilega til eintölu. Rétt eins og til dæmis á við um hveiti, salt og vatn sem vissulega er uppistaðan í því þegar við bökum brauð.

Landsbyggð er safnheiti fyrir þann hluta landsins sem er utan skilgreinds þéttbýlis. Í raun höfum við hér á landi höfuðborgarsvæði annars vegar og landsbyggð hins vegar. Íbúar á Reykjanesi er þannig hluti landsbyggðarinnar rétt eins og íbúar á Bakkafirði, Búðardal og Blönduósi. Fram til þessa hafa allir verið býsna sáttir við þetta hlutskipti sitt, eða allt þar til sérfræðingarnir við HA byrjuðu að breyta málinu.

Í mínum huga er landsbyggðin afmarkað samheiti og í eintölu. Þannig háttar til að mestallt mitt líf hef ég búið á landsbyggðinni, hef til dæmis aldrei búið á höfuðborgarsvæðinu. Um tíma bjó ég þó í Óðinsvéum í Danmörku, sem sömuleiðis er hluti af landsbyggðinni þar í landi, stærsta borgin á Fjóni og langt frá höfuðborgarsvæðinu Kaupmannahöfn á Sjálandi. Alla mína starfstíð hef ég því búið og starfað á landsbyggðinni og raunar gert málefni hennar að ævistarfi mínu. Eftir nám var ég um tíma starfsmaður sveitarfélaganna við atvinnuráðgjöf á Vesturlandi, sem er vissulega hluti landsbyggðarinnar. Svo á Skessuhorni allar götur síðan. Ég er því eiginlega svona landsbyggðarnörd.

Ég fullyrði að málefni og hagsmunir landsbyggðarinnar eru ekki til skiptanna. Hvorki ég, starfsmenn Byggðastofnunar, Háskólans á Akureyri eða aðrir sem telja sig fróða um landsbyggðina, geta leyft sér að setja sig á háan hest og byrjað að skilgreina eðli og gerð landsbyggðar út frá eigin duttlungum. Nú háttar nefnilega þannig til að á landbyggðinni býr ekki nema rúmur þriðjungur landsmanna. Það að búa á landsbyggðinni felur í sér allt aðra hagsmuni og gildi heldur en eiga við í tilfelli íbúa höfuðborgarsvæðisins. Við búum til dæmis við stopulli heilbrigðisþjónustu, verra vegasamband og minna úrval verslana svo dæmi af handahófi séu tekin. Því þurfum við að láta vel í okkur heyra þegar kemur að skiptingu gagns og gæða þjóðarbúsins. Við þurfum að berjast fyrir því sem þykir sjálfsagður hlutur í þéttbýlinu. Á laugardaginn kjósum við okkur svo þingmenn og í tilfelli okkar sem búum í Norðvesturkjördæmi fáum við sjö af 63 þingmönnum til að verja okkar hagsmuni og berjast fyrir betri kjörum næstu fjögur árin. Við erum hluti af landsbyggðinni, hér í Norðvesturkjördæmi erum við vörsluaðilar um þriðjungs flatarmáls landsins þó þess hafi ekki endilega borið merki í útdeilingu vegafjár og annarra lífsins gæða. Við ætlum ekki að skipta kjördæminu niður í nokkrar „landsbyggðir“ heldur tala einu máli sem íbúar þess hluta landsins sem heyrir undir Norðvesturkjördæmi.

Hvort sem fólk er hluti landsbyggðar eða þéttbýlis hér á landi hvet ég alla til að fara á kjörstað og neyta lögvarins réttar síns til að velja þingmenn fyrir næstu árin. Í tilefni dagsins getum við svo til hátíðarbrigða bakað brauð sem inniheldur meðal annars hveiti, salt og vatn.

Magnús Magnússon

Brauð úr hveitum, söltum og vötnum