Það að búa við lélega vegi er álíka og að vera skólaus langhlaupari. Það er hægt að hlaupa smá spotta og svo er það búið um leið og blöðrur og sár taka yfir. Vegirnir okkar eru lífæð. Fólk byggir hreinlega afkomu sína á að þeir séu færir og helst sem skástir þannig að slit á bílum verði minna og slysin færri. Ónýtir og illa farnir vegir eru þannig ekki einungis ógn við afkomu okkar heldur einnig öryggi.

Í ljósi nýlegra frétta um að vegir í landshlutanum eru afar illa farnir eftir veturinn mætti ég í síðustu viku á opinn fund sem Sigurður Ingi Jóhannsson samgönguráðherra boðaði til í Borgarnesi. Mig langaði að heyra málflutning hans og svör við spurningum sem á gestum brunnu. Skemmst er frá því að segja að ég varð fyrir vonbrigðum með svör ráðherrans. Ítrekað vísaði hann til stjórnarsáttmálans og efnahagsmála og fór eins og köttur í kringum heitan graut þegar kom að erfiðu spurningunum. Þjóðin væri jú að takast á við afleiðingar af náttúruhamförum. Þá sagði hann að við værum að fara út úr stöðugu sjö ára tímabili hagvaxtar þar sem lykilatriði nú væri að ná böndum á verðbólgu og vexti. Ríkið væri að koma með myndarlegum hætti að gerð kjarasamninga til fjögurra ára sem hefðu það markmið að lægja verðbólgubálið. Það kæmi sér til lengri tíma best fyrir hið opinbera, fyrirtæki og fólkið í landinu. Varðandi vegamálin sagði hann að í gangi væru fimm og upp í fimmtán ára áætlanir í samgöngumálum og þótt menn væru óánægðir með sinn hlut, yrðu þeir bara að una því. Nú væri kominn tími aðhalds í ríkisfjármálum og það stæði ekki til að auka við áður ákveðnar samgönguframkvæmdir. Vissulega sagði ráðherra að aukið hafi verið fjármagn í viðhald tengivega og vetrarþjónustu.

Ég sá það fljótt á þessum fundi að ráðherrann ætlaði sér ekki að gefa tommu eftir í að lofa Borgfirðingum og öðrum Vestlendingum auknu fé til viðhalds vega. Nú liggur fyrir að um 80 kílómetrar Vestfjarðavegar frá Dalsmynni í Norðurárdal, um Dali og vestur á firði eru ónýtir. Byrjað er að tæta ónýtt slitlag niður og blanda því saman við burðarlagið. Þessir vegir verða næstu vikurnar malarvegir eins og þjóðvegirnir voru fyrir hálfri öld eða svo. Eini munurinn er sá að nú aka risavaxnir flutningabílar um þessa vegi, drekkhlaðnir laxi, auk allrar annarrar umferðar með fólk eða varning. Fyrir fimmtíu árum voru þetta bara einstaka Land Rover jeppar og litlir Kaupfélagsbílar með drifi á öllum. Bent hefur verið á að um tuttugu kílómetra kafli Snæfellsnesvegar er svipað illa farinn og ekki er spurning um hvort heldur hvenær næstu slys verða þar. Við erum því í slæmum málum.

Ég velti í sannleika sagt fyrir mér þeim efnahagslegu áhrifum sem það myndi hafa ef ekki væri hægt að flytja fisk af Snæfellsnesi landleiðina á markaði. Hvað þá laxinn frá Vestfjörðum, eða ferðamennina sem fara um þjóðvegina okkar til að berja augu náttúru landsins. Verðum við sem hér búum ekki að fara að setja þetta dæmi upp í jöfnu? Auðvitað er það svo að ríkið er að stórgræða á að þessir vegir séu færir. Auk óbeinna tekna eru öll flutningstæki sem um þessa vegi fara að skila gríðarlegum tekjum í gegnum skattheimtuna. Að óbreyttu er þetta nefnilega engin jafna, heldur gjaldtaka fyrir umferð þar sem tekjurnar eru nýttar í eitthvað allt annað en viðhald samgöngumannvirkja. Ríkissjóður stendur nú þegar í tugmillarðar króna skuld við vegina. Staðan er ekki ósvipuð og hjá langhlaupara sem er skólaus að leggja upp í heilt maraþon. Hann kemst ekki í mark.

Mér þótti afar snautlegt hvernig samgönguráðherra afgreiddi þær fyrirspurnir sem hann fékk á fyrrnefndum fundi. Gerði í raun lítið úr gestum og sýndi vott af hroka. Engin samkennd eða samhljómur með okkur sem höfum hagsmuni af að innviðum okkar sé haldið sómasamlega við. Við eigum einfaldlega að þegja og sætta okkur við ónýta og stórhættulega vegi. Þegar ráðamenn eru farnir að sýna kjósendum sínum hroka er stutt í að þeirra dagar í embættum verða taldir.

Magnús Magnússon

Án auðmýktar