Opið bréf til nefndarmanna atvinnuveganefndar

Sæfrost ehf er fiskvinnslufyrirtæki sem er staðsett í Búðardal og hefur starfsemi fyrirtækisins fyrst og fremst snúist um grásleppufrystingu og söltun hrogna. Fyrirtækið hefur verið hratt vaxandi og var í fyrra annað stærsta á landinu í vinnslu á grásleppu með á sjötta hundrað tonn. Sæfrost hefur tryggar sölur á bæði vottuðum og óvottuðum hrognum til Marenor AB í Svíþjóð.

Grásleppuvertíðin hefur tryggt atvinnu undanfarin ár í um fimm mánuði á ári, frá miðjum mars og fram í miðjan ágúst, og er aðal rekstrargrundvöllur fyrirtækisins. Þó fyrst og fremst tímabilið frá 20. maí þegar innra svæðið opnar í Breiðafirði.

Það er svolítið sérstakt að veiðar skulu stöðvaðar því það er of mikið af henni, en aldrei hafa veiðar verið stöðvaðar. Ef um loðnu væri að ræða væri búið að „leita“ og auka við kvótann. Sérstaklega eins og nú árar. Í því samhengi vil ég benda á að kostnaður við loðnuleit nam 1.385 milljónum króna á fjögurra ára tímabili frá 2015 til 2018. Frá þeim tíma þykist ég vita að kostnaður hafi heldur aukist þó ég hafi ekki gögn þar um. Það er því ekki til of mikils mælst að Hafró verði látin endurskoða ráðgjöfina. Það hlýtur að vera sanngjörn krafa þegar útlit er fyrir að grásleppugengd sé sú mesta í áratugi. Eins og segir í úrskurði atvinnuvegaráðuneytisins frá 5. júlí 2019 um útgefna veiðidaga á grásleppuveiðum, þá er grásleppuveiðum stjórnað með sóknarstýringu og er hverju skipi úthlutað ákveðnum fjöldi veiðidaga. Grásleppuveiðum hefur verið stjórnað með sóknarstýringu allt frá árinu 1997 og er hverju skipi úthlutað ákveðnum fjöldi veiðidaga sem útgerðir hafa getað gengið að vísu.

Varðandi orðróm að stöðva þurfi veiðar svo vottanir komist aftur á, (sem voru reyndar afturkallaðar árið 2017) þá er það svo að verð á hrognum frá Grænlandi í fyrra voru einungis á bilinu 10-15% hærri en hér á landi. Eins og árar í dag er of miklu til fórnað til að hækka verð ekki meira en það. Þetta ætti ráðherra að vita þar sem hann kýs að láta veiða meiri makríl við Íslandsstrendur heldur en minni og fórna þar með vottunum. Hinsvegar er þetta ekki vandamál ef Hafró eykur ráðgjöf sína. Með aukinni ráðgjöf mætti leysa málin þannig að helmingur dagafjölda þessa árs yrði tryggður á báta þetta árið, sem stundað hafa þessar veiðar undanfarin tvö ár. Þeir dagar sem upp á vantar færast þá yfir á næsta ár þannig að réttlæti náist og haldið er lífi í útgerðum og vinnslum sem hafa sitt lifibrauð á grásleppu.

Fyrst og fremst verður að finna farsæla lausn á þessu máli sem allra fyrst þar sem að þessi gjörningur að stöðva veiðar er í besta falli ömurleg stjórnsýsla. Ósanngirnið og óréttlætið er svo ofboðslegt að menn eru í áfalli.Grásleppuveiðar eru ekki búbót heldur atvinna sem margar fjölskyldur reiða sig á, og hafa gert til fjölda ára.

Fólk er að missa trúna á Íslandi sem réttarríki og svo virðist sem nú gildi geðþóttavald, sem getur ekki endað vel, og mun hafa áhrif á hegðun fólks sem beitt er órétti.

Breki Bjarnason.

Höf. er framkvæmdastjóri Sæfrosts ehf