Stjórnlaus virkjanaáform – Dalabyggð ríður á vaðið

Steinunn M Sigurbjörnsdóttir

Sveitarstjórn Dalabyggðar mun á fundi sínum næstkomandi fimmtudag, 11. júní 2020, taka ákvörðun um hvort auglýst verði breyting á aðalskipulagi Dalabyggðar sem felur í sér að breyta hluta tveggja landbúnaðarjarða í iðnaðarsvæði til þess að þar megi reisa vindorkuvirkjanir. Annað þessara verkefna mjög nálægt byggð og á einum mest áberandi stað sem hægt er að hugsa sér í sveitinni og bæði verkefnin nánast ofaní tveimur bestu laxveiðiám héraðsins.

Áður en lengra er haldið, þá langar mig til þess að þú, lesandi þessara orða, veltir fyrir þér tveimur spurningum. Í fyrsta lagi; myndir þú vilja hafa sem nágranna 40 stykki 180 metra háar vindmyllur með tilheyrandi blikkljósum, almennri sjónmengun, hljóðmengun, þungaflutningum, vinnubúðum, veglagningu gegnum landið hjá þér og bara öllu því stórkostlega raski sem svona framkvæmd mun hafa í för með sér? Í öðru lagi, myndir þú vilja kaupa jörð eða fasteign þar sem vindorkuvirkjun væri starfrækt í eins til tveggja kílómetra fjarlægð? Ef þér finnst þig vanta forsendur til að mynda þér skoðun bendi ég á myndband sem hægt er að nálgast á síðunni www.hagsmunir.is og sýnir byggingu stærstu vindorkuvirkjunar í suð-austur Asíu. Það er sambærilegt að stærð og virkjunin sem áformað er að byggja að Hróðnýjarstöðum.

Næst langar mig til að þú veltir því fyrir þér af hverju lítið sveitarfélag úti á landi er svo mikið sem að íhuga að leyfa að sett verði upp vindorkuvirkjun á stað sem er svo augljóslega vondur kostur fyrir sveitina og fólkið sem þar býr. Og það áður en ríkisstjórn Íslands hefur myndað stefnu og sett lög um virkjun vindorku. Við nágrannarnir höfum svo sannarlega velt þessu fyrir okkur og spurt. Þau svör sem við höfum fengið snúast aðallega um að framkvæmd sem þessi skapi svo mörg störf í heimabyggð. Hins vegar þegar gengið er á sveitarstjórn og verkfræðistofuna Eflu sem skrifar aðalskipulagslýsinguna fyrir sveitarstjórn og fullyrðir í henni að atvinnuframboð muni aukast í sveitinni með þessari framkvæmd, þá er fátt um svör um það hversu mörg og hvernig störf þau telji að skapist fyrir heimamenn né heldur hvenær þau störf verði að veruleika. Okkar álit er að á starfstíma svona virkjunar verði engin íbúi Dalabyggðar með atvinnu af því að hafa eftirlit með virkjuninni og gefum lítið fyrir fleiri órökstuddar fullyrðingar í aðalskipulagslýsingunni.

Okkur finnst líka ótrúlegt að ennþá í dag árið 2020 þegar umræðan snýst um að skapa störf, þá séu staðbundin láglaunastörf það eina sem fólki dettur í hug. Það var bylting fyrir framan nefið á okkur fyrir nokkrum vikum. Allir sem vettlingi gátu valdið stunduðu fjarvinnu í lengri eða skemmri tíma. Eftir þessa byltingu er fyrirtækjum ljóst að þau geta sparað stórar fjárhæðir í húsnæðiskostnaði með því að láta starfsmenn vinna heima og í þessum töluðu orðum eru flest fyrirtæki að móta sér stefnu varðandi fjarvinnu. Úrval starfa fyrir Dalamenn jókst um mörg hundruð prósent á fyrri helmingi 2020!

Þann 3. júní s.l. var haldinn kynningarfundur um aðalskipulagsbreytinguna. Dalabyggð boðaði fundinn og tefldi fram skipulagsfulltrúa sveitarfélagsins, starfsmanni Eflu og framkvæmdaraðilum. Einungis einn sveitarstjórnarmaður tjáði sig á kynningarfundinum og þá var það aðallega til þess að snúa út úr fyrir okkur og setja út á orðalag okkar sem tjáðum okkur á móti framkvæmdinni. Það er vægast sagt undarlegt að sveitarstjórn sé að leggja til þessa breytingu, halda þennan kynningarfund fyrir íbúa og tjá sig svo ekkert um málið. Það er okkar mat að sveitarstjórnir í svona litlum samfélögum ráði ekki við verkefni af þessari stærðargráðu. Dalabyggð er ör-samfélag. Þar búa milli 600 og 700 manns á mjög dreifðu landsvæði. Sveitarstjórnarfólk er kosið einstaklingskosningu. Það þýðir að það hefur ekkert bakland að leita í. Þetta er allt frábært fólk sem er að gera sitt besta, en það hefur bara því miður ekki þá burði sem þarf til að glíma við svona risavaxin mál. Svona mál verða að vera tækluð á landsvísu!

Nú erum við búin að hamast í þessu máli af veikum mætti í tvö og hálft ár með tilheyrandi vinnu, kostnaði og áhyggjum. Okkur finnst við vera að róa lífróður. Ekki bara til bjargar okkur sjálfum heldur sveitinni okkar og landinu okkar. Það getur ekki verið að við Íslendingar viljum að ævintýramenn með fulla vasa fjár frá erlendum fjárfestum geti riðið hér um héruð og helgað sér land til þess að setja upp vindorkuvirkjanir í stórum stíl. Það getur hins vegar vel verið að það sé sniðugt fyrir Íslendinga að virkja vind einhversstaðar. En gerum þetta eins og fólk. Fórnum ekki meiri hagsmunum fyrir minni, veljum staðsetningu og framkvæmdaraðila af kostgæfni. Við eigum nógu mörg dæmi eins og vatnsátöppunarverksmiðjurnar í Snæfellsbæ og verksmiðjuna í Helguvík svo einhver svipuð sorgardæmi séu nefnd. Í guðanna bænum vöndum okkur!

Ég biðla hér með til yfirvalda og almennings um að hjálpa okkur að stoppa þessi mál í Dalabyggð áður en illa fer og þjóðin missir þetta úr höndunum á sér.

 

Steinunn M. Sigurbjörnsdóttir, Vígholtsstöðum