Undanfarið hefur seðlabankastjóri hvatt íbúa þessa lands til þess að eiga reiðufé heima hjá sér, til öryggis, ef áfall yrði í þjóðfélaginu, þannig að ef ekki væri hægt að nota aðrar greiðslumiðlanir. Ég vil vara við þessari leið og óska eftir að reynt verði að finna aðrar.

Að geyma reiðufé heima hefur ekki aðeins í för með sér verulega áhættu, heldur leiðir það einnig til fjárhagslegs taps. Áhættan er augljós; að ef almennt verður að geyma reiðufé heima hjá sér, munu innbrot stóraukast, auk þess að ýmsir hlutir eiga til að týnast á heimilum og hverfa. Hinn þátturinn er að peningar liggja án ávöxtunar og er þar um töluverðar fjárhæðir að ræða.

Það má gefa sér ýmsar forsendur í þessu efni. Miðað við það sem kom fram hjá seðlabankastjóra og að forráðamenn heimila bregðist jákvætt við ákallinu, ætla ég að gefa mér að hvert það heimili muni hafa reiðufé hjá sér sem nemur 50.000 krónum. Samkvæmt síðustu tölum Hagstofunnar voru heimili í landinu tæplega 131.000. Gefum okkur að um 70% heimila muni svara ákallinu eða 92.000 heimili. 92.000 heimili x 50.000 kr jafngildir 4.600.000.000 kr. (4,6 milljarðar króna). Peniningar sem verða vaxtalausar á heimilum landsmanna. Í fyrsta lagi er nú eftir töluverðu að slægjast hjá innbrotsþjófum. Ef þeir næðu 3% væri það 138 milljónum króna ríkari en fjármagnseigendur yrður fyrir skemmdum á húsnæði og áfallastreituröskun með tilheyrandi heilbrigðiskostnaði.

Stýrivextir Seðlabankans eru nú 7,5%. Miðað við það er vaxtatap heimilanna á einu ári 345 m.kr., aðeins vegna þessara tilmæla Seðlabankans.

Við Ásgeir seðlabankastjóri munum eflaust báðir eftir því að hafa farið með kjöt og fisk í frystigeymslu í frystihúsinu eða hjá Kaupfélaginu á unglingsárum okkar – og aðeins síðar. Þannig mætti geyma umrætt reiðufé á sambærilegan en samt sveigjanlegri hátt. Held að það væri leið að bankarnir tækju að sér að sjá til þess að fólk fengi peninga, með því að mæta í sitt útibú. Það væri búið að skrá með penna fjárhæð hvers og eins í bókhaldsbók, t.d. Kalamazoo og úttektin yrði skráð þar einnig. Bankinn gæti látið þá peningana vinna eins og banki gerir og kúnninn nyti þess einnig.

 

Akranesi 6. júní 2025,

Jóhannes Finnur Halldórsson, cand. oecon