Það er yndislegt að búa á Íslandi, það veit ég fyrir víst eftir að hafa komið heim í blessaða Borgarnesið yfir hátíðirnar. Hér er friður, frábært fólk og fullkomlega dásamlegt að borða á sig gat af íslenskum jólamat og rölta svo í slökun í sundlauginni. Ísland er yndislegt, fyrir utan kannski veðrið. Það var það sem ég hugsaði þegar ég kom mér fyrir í sætinu í flugvélinni og leit út um gluggann og sá ekki neitt. Það var auðvitað enn annar bylurinn og hrímað hafði yfir rúðuna og á endanum varð klukkutíma seinkun á brottför vegna veðurs. En að lokum fór vélin af stað og ég hugsaði brosandi að það væri blessunarlega langt þangað til mér yrði kalt aftur. Bless slabb, stormur og lægðagangur, ég er stunginn af aftur út til Nígers í Afríku.

Ég hlakka til að koma aftur út til Niamey og hitta elsku kærustuna, njóta sólarinnar og leika við vonlausa varðhundahvolpinn sem á að passa upp á húsið okkar. Öryggisvörðurinn okkar segir að hvolpurinn sé vonlaus varðhundur því hann sé allt of vinalegur, en mér þykir hann alveg frábær. Allan þennan tíma sem ég bjó fyrir jól í Níger, landi þar sem allir tala tungumál sem ég skil ekki, þá var voða gott að koma heim og taka bara smá stund til að spjalla við vinalega hvolpinn á íslensku. Ég var farinn að hugsa á ensku í bland við smá frönsku og ég hreinlega bjóst ekki við því að ég myndi sakna móðurmálsins svona mikið. Þegar ég kom aftur til Íslands fann ég hve gott það var að geta bara spjallað við fólk sem skildi mig um allt og ekkert.

Vinalegi varðhundurinn skilur mig samt líklegast ekki vel, sama hvaða tungu ég tala, og ólíklegast af öllu er að hann muni einhvern tímann svara mér. Mitt áramótaheit er því að leggja kraft og metnað í að læra frönsku á þessu ári svo ég geti rætt almennilega við heimafólkið án þess að nota þýðingarforrit í snjallsímanum. Ég vil svo innilega geta spjallað við fólkið í Níger um allt og ekkert og kynnast því betur. Síðustu mánuði hefur verið gaman að kynnast fólki, heyra sögur og segja frá atburðum aftur til Íslands, en það hefur alltaf verið ögn erfitt vegna tungumálsins. Þetta eru mín fyrstu skref í svona fjölmiðlavinnu og ég hef reynt að deila jákvæðum sögum og pistlum heim til ykkar og nálgast málefnin á léttu nótunum. Ég hef hreinlega ekki alveg vitað hvernig ég ætti að miðla til ykkar alvarlegustu sögunum. Það er margt jákvætt hérna í Níger og ég dáist að bjartsýninni og kraftinum í fólkinu hérna, en þetta er samt vanþróaðasta ríki í heimi og að mörgu leyti miðpunktur fyrir þær helstu skelfingar sem hrjá heiminn okkar í dag. Vegna þeirra forréttinda sem ég hef hérna úti og að ég fæ að deila pistlum til Íslands, þá hef ég íhugað hvort ég ætti að vera með annað áramótaheit sem væri að taka skrefin í fjölmiðlavinnunni af meiri alvöru og meiri dýpt.

Á hverjum degi deyr einhver hérna úr hungri eða sjúkdómum sem væri svo auðveldlega hægt að meðhöndla. Það tók mig tíma að átta mig á einu; það var alltaf eitthvað sem ég skildi ekki alveg, og svo allt í einu áttaði ég mig á hvað vantaði þegar ég ferðast um höfuðborgina Niamey. Ég sé næstum því aldrei gamalt fólk.

Ég sé hinsvegar ofboðslega mikið af börnum og ungu fólki. Á hverjum degi stækkar Sahara eyðimörkin, hraðar og hraðar vegna loftslagsbreytinga. Á hverjum degi koma inn í landið hópar af flóttafólki úr hinu ýmsu áttum, sumir flýja loftlagsbreytingarnar en aðrir fátækt eða stríð, og í bland við heimafólk reyna þau að finna betra líf annarsstaðar. Þau fara norður og reyna að komast yfir eyðimörkina, yfir landamærin til Líbýu eða Alsír og svo síðan að Miðjarðarhafinu. Þaðan höfum við svo séð myndirnar af þeim í fréttunum. Þetta er fólkið sem reynir að komast til Evrópu í von um betra líf en svo ógurlega margir deyja á leiðinni. Menn, konur og börn sem hverfa í hafið.

Það sem ég vissi ekki áður var að mikið af þessu fólki kemst ekki að Miðjarðarhafinu. Í óöldinni sem nú ríkir í Líbýu lenda þau í klónum á miskunnarlausum glæpamönnum, stríðsherrum og þrælahöldurum. Fólk hérna segir sögur um að Evrópuríki séu í laumi að styðja við þessa starfsemi til að fæla fólk frá því að reyna að komast yfir til Evrópu. Ef skelfingin er nógu mikil á leiðinni þá leggur fólk kannski ekki einu sinni af stað norður, sama hve slæmt lífið er í heimalandinu.

Versta sagan sem situr í mér er þegar ég kom að hjálparstarfsmanni sem var í miklu uppnámi. Ég kannaðist við stúlkuna og ætlaði að fara til hennar og hugga hana en þá kom vinkona hennar til hennar og gat aðstoðað. Ég stóð eins og auli þarna rétt hjá, vissi ekki alveg hvað ég átti að gera en heyrði allt sem stúlkan sagði á meðan hún þurrkaði tárin. „34 – 2 stóð skrifað á blaðinu, ég vissi að ég átti ekki að spyrja en ég varð bara að vita þetta,“ sagði hún við vinkonu sína. Þær vinna við að fara yfir skýrslur frá starfsemi hjálparsamtakanna við landamæri Nígers og Líbýu. Þar eru bílar sem keyra um eyðimörkina í leit að flóttafólki sem hefur verið hent út í sandinn af stríðsherrum og sagt að ganga suður. Það eru kannski 100 km í næsta þorp og mikið af þessu flóttafólki gengur þar til það hnígur niður. Hjálparsamtökin eru því með bíla sem reyna að finna fólkið þegar það er komið yfir landamærin og keyra því í næstu flóttamannabúðir svo þau geti fengið aðstoð.

„Ég skildi bara ekki þessar tölur, það voru 34 skráðir á bílinn en 33 skráðir á áfangastað og þegar ég mætti í búðirnar vildi enginn tala um þessa -2 tölu eða útskýra þetta fyrir mér. En svo loksins fann ég fólk sem hafði verið á vörubílspallinum…“ Hún reyndi að tala en tárin streymdu bara niður kinnarnar. Það sem hafði komið fyrir var að bílstjóri hjá samtökunum hafði fundið hóp af flóttafólki í eyðimörkinni. 34 manns frá hinu ýmsu löndum sem hafði verið vísað með valdi úr Líbýu og sagt að ganga suður. Hópurinn fór aftan á pallinn og bílstjórinn ók löngu leiðina í átt að búðunum. Í hópnum var ólétt ung kona og enginn vissi hvaðan hún var eða nafnið hennar, hún var komin langt á leið í meðgöngunni og eitthvað kemur fyrir. Fæðingin hefst þarna á vörubílspallinum á meðan þau aka í eyðimörkinni. Fólkið bankaði á rúðuna hjá bílstjóranum en hans markmið var að koma hópnum í búðirnar sem fyrst. Unga konan missir meðvitund og barnið fæðist. Eitthvað kemur fyrir, fólkið á pallinum segir að barnið hafi fæðst andvana. Þau fleygja barninu af bílnum og út í sandinn á meðan áfram er ekið. Þetta er langur akstur en að lokum rankar unga konan við sér. Hún spyr um barnið sitt. Hún spyr, og spyr og leitar. Að lokum kemst hún að því hvað gerðist. Hún stendur upp og á meðan bílinn keyrir á fleygiferð þá kastar hún sér fram af pallinum. Fólkið á pallinum horfir á hana rúlla í sandinum og að lokum hverfa eftir því sem bíllinn keyrði lengra burt. Sem sagt 34 -2.

Þetta er brot af því sem er að gerast. Þetta er raunveruleikinn á bakvið fréttirnar, á bakvið tölurnar sem við heyrum nefndar í einhverri tölfræðilegri útskýringu á flóttamannavandanum. Á bakvið hverja tölu er alvöru manneskja, persóna eins og þú og ég.

Það er yndislegt að búa á Íslandi, það veit ég fyrir víst eftir að hafa komið heim í blessaða Borgarnesið yfir hátíðirnar. Hér er friður, frábært fólk og fullkomlega dásamlegt að borða á sig gat af íslenskum jólamat og rölta svo í slökun í sundlauginni. Ísland er yndislegt, og ef veðrið er það versta sem við getum kvartað yfir þá vitum við það fyrir víst að við erum ótrúlega heppinn með lífið.

 

Geir Konráð Theódórsson.