Mér líður eitthvað furðulega í maganum. Ég hef reynt eftir fremsta megni að passa mig á því hvað ég borða hérna í Níger í Afríku. Venjulega elska ég að prófa nýjan mat og lagði til dæmis mikið á mig til að fara inn í skóg til að finna og borða slöngur og beltisdýr í Nígaragúa. En það var fyrir löngu síðan, með aldrinum kom smá viska og ég passa mig betur núna. Til dæmis er ég ánægður með sjálfan mig að hafa ekki enn látið freistast af ilminum af vafasama kjötinu sem er grillað á opnum eldi á götuhorninu mínu, eða smakkað krydduðu engispretturnar úr opnu vögnunum sem unglingarnir draga um litla markaðinn hjá uppáhalds bakaríinu mínu. Nei, því miður er búið að hræða mig með hryllingssögum um sníkjudýr, nóróveirur og allskonar matareitranir. Ég fer frekar inn í fína loftkælda bakaríið og fæ mér nýbakað croissant. Þetta croissant, eða smjördeigshorn á góðri íslensku, er líka það besta sem ég hef smakkað, sérstaklega tegundin hérna sem er fyllt með einhverskonar tegund af blóðbergi. Fyrir ykkur heima hljómar það kannski furðulega að vanþróaðasta ríki jarðar sé með bakarí sem búi til, að mínu mati, heimsins besta croissant. Ég biðst afsökunar Geirabakarí. En hafið í huga að þetta land var nýlenda Frakklands og þeirra áhrifa gætir hér enn. Ég hugsa stundum um þetta þegar ég labba um sandiþaktar götur heim til mín, í steikjandi sólinni með nýbakað baguette í einni hendi og poka af frönskum mygluostum í hinni.

Matur án eitrana

Ég hef alltaf elskað að borða góðan mat og fjölskyldan mín heima á Ystu-Nöf í Borgarnesi er hefðbundin í eldamennskunni í bland við smá ævintýrasemi. Þar á borðum er stundum dásamlegur svartfugl eða sviðalappir einn daginn og svo kannski heimagerðir kínverskir dumplings þann næsta. Það á við sérstaklega þegar bróðir minn og kokkurinn Árni Ívar kemur í heimsókn með kínversku konunni sinni Ji Chen. Að elda mat er mér í blóð borið og kærustunni minni til mikillar gleði þá elda ég oft og mikið hérna heima í Níger. Ég tel mig elda góðan mat en hérna er helsti kosturinn við að elda heima þó öryggið. Við höfum efni á að fara ekki á opnu almennu markaðina heldur versla góðar matvörur í dýru búðunum fyrir yfirstéttarfólk og útlendinga, og heima hjá okkur höfum við hreint eldhús með gasi og rafmagni til að elda og geyma matinn. Það er auðvitað hægt að fara út að borða og oft er sá matur alveg frábær, en það er ekki sama hvar það er gert. Ég skal gera ykkur greiða og sleppa því að lýsa fyrir ykkur öllum þeim skelfilegu hryllingssögunum sem ég hef heyrt um matareitranir hér í landi.

Forréttindi okkar

Þetta er því miður ekkert grín, þetta er synd og skömm því þessar matareitranir eru lýsandi fyrir ástandið hérna í Níger. Þar sem um tvær milljónir manna eru á barmi hungursneiðar, þar sem flestir búa við fátækt og tæknilegir innviðir eru litlir eða ekki til staðar, þar er erfitt að fæða fólk og hvað þá að gera það á öruggan máta. Ég bý og í raun hef alltaf búið við mikil forréttindi, ég skil ekki hvað það er að upplifa alvöru hungur. En ég held að fyrri kynslóðir Íslendinga myndu skilja þetta betur. Mér þótti fyndið að langamma Lára var alltaf með fullar frystikistur heima hjá sér og var iðin við að koma fyrir mat í frystikistum og hólfum hjá ættingjum, en ég held ég skilji hana ögn betur núna. Hún upplifði alvöru hungur í sínum uppvexti. Ef fátæka fólkið hérna í Níger hefði möguleika þá myndi það líklegast gera eins og blessaða langamma mín gerði.

Að geta skotist út í búð og verslað öruggar matvörur, koma svo heim og geyma þær í ísskáp með stöðugu rafmagni og geta eldað næringarríka máltíð fyrir sig og sína eftir hentisemi, það er ótrúleg blessun sem við ættum alltaf að hafa í huga. Fyrir fyrri kynslóðir Íslendinga væri þetta líklegast ólýsanlegt kraftaverk, og fyrir mikið af fólki hérna er þetta langþráður en því miður fjarlægur draumur.

Mögnuð matarmenning

Þetta kemur mér til hugar og gerir að verkum að ég á stundum erfitt með að njóta matarmenningarinnar hérna. Ég játa að ég og kærastan förum auðvitað oft út að borða og höfum farið í fínar veislur og fengið að smakka dásamlega bragðgóðan mat hérna í Níger. Mig langar að vera jákvæður og skrifa þennan pistil um hve gaman það var að smakka steiktan úlfalda í fyrsta skipti, eða bera saman bragð á íslenskum sviðahaus og krydduðum nígerskum sviðahaus, eða hve heppinn ég var að fá að borða grillað lamb með nígerska ofurstanum í eyðimörkinni. Ég vil mæla með að þið komið til Niamey og prófið The SPOT FOOD, stórkostlegan veitingastað með vestur-afrískum mat sem húshjálpin okkar David opnaði. Hér eru fullt af stöðum sem elda öruggan og góðan mat og það er svo fjölbreytt og mögnuð matarmenning hérna sem vert væri að njóta og segja glaður frá. En sannleikurinn er því miður sá að á meðan ég er að borða þá er líklegast einhver í næsta nágrenni að svelta.

Mér líður eitthvað furðulega í maganum og það er ekki frönsku mygluostunum að kenna. Ég held að þetta sé samviskan mín að minna mig á hve ótrúlega lánsamur ég er miðað við svo marga aðra. Hvað það eru mikil forréttindi að hafa aldrei upplifað hungur.

 

Geir Konráð Theódórsson

Höf. er Borgnesingur, búsettur í Níger og deilir reynslusögum til lesenda Skessuhorns. Nú um mat.