Hvar liggja sóknarfæri Borgarbyggðar?

Sigurður Páll Jónsson

Ef þú flettir upp Borgarbyggð á alnetinu, birtist eftirfarandi texti: Borgarbyggð er sameinað sveitarfélag á Vesturlandi með nokkrum þéttbýliskjörnum; Borgarnesi, Bifröst, Hvanneyri, Reykholti og Varmalandi og er stærsta sveitarfélagið á Íslandi sem stendur við sjó, en byggir ekki afkomu sína að neinu leyti á sjávarútvegi. Borgarbyggð nær yfir alla Mýrasýslu og Borgarfjarðarsýslu norðan Skarðsheiðar að Skorradalshreppi undanskildum, það er að segja frá norðanverðri Skarðsheiði í suðri, að Eyja- og Miklaholtshreppi í norðri og að Holtavörðuheiði í austri. Atvinnuvegir Borgarbyggðar eru landbúnaður, þjónusta og iðnaður, (bygginga-, málm- og matvælaiðnaður). Meirihluti atvinnustarfsemi Borgarbyggðar fyrir utan landbúnað fer fram í Borgarnesi.

Í Hávamálum stendur: „Hugur einn það veit, er býr hjarta nær, einn er hann sér um sefa.“ Ég er fæddur í Borgarnesi 23. júní árið 1958 og uppalinn þar til 25 ára aldurs. Pabbi heitinn, Jón Eyjólfur Einarsson, var fæddur að Selhaga í Þverárhlíð en flutti ungur með foreldrum sínum í Borgarnes. Hann stundaði nám við Samvinnuskólann í Reykjavík en vann nánast allan sinn starfsaldur sem fulltrúi kaupfélagsstjóra hjá Kaupfélagi Borgfirðinga auk þess að vera umboðsmaður Samvinnutrygginga lengi vel. Hann var áhugamaður um félagsstörf, einn af stofnendum Lionsklúbbsins og Bridgefélags Borgarness. Málefni Borgarbyggðar voru honum alla tíð afar hugleikin. Móðir mín, Ástríður Helga Jónasdóttir, er fædd í Stykkishólmi og ólst upp til 16 ára aldurs í Elliðaey á Breiðafirði. Hún fór í Húsmæðraskólann að Varmalandi og á þeim árum kynnast foreldrar mínir. Auk þess að ala okkur fjóra bræðurna upp, með húsmóðurstörfum, starfaði hún sem fóstra á leikskóla Borgarness frá stofnun hans þar til hún lét af störfum vegna aldurs.

Borgarbyggð stendur hjarta mínu nærri. Á uppvaxtarárum mínum var mikið um að vera í Borgarnesi og nágrenni. Árið 1967 voru hátíðarhöld af tilefni 100 ára verslunarsögu Borgarness sem mörgum eru mjög minnisstæð.

Hver er staða Borgarbyggðar í dag? Á síðustu 15-20 árum hefur byggðalagið orðið fyrir ýmsum áföllum sem tengjast meðal annars efnahagshruninu. Sparisjóður Mýrasýslu (hornsteinn í héraði) hvarf af sjónarsviðinu, Mjólkursamlagið var lagt niður og Kaupfélagið með öllu því sem því fylgdi er ekki svipur hjá sjón. Þó er Kaupfélagið með búvöruverslun í dag sem stendur fyrir sínu. Húsasmiðjan er þar einnig með verslun og þjónustar íbúa. Borgarfjarðarbrúin og sú þjónusta sem þar hefur byggst upp er lyftistöng fyrir samfélagið. Mikill vöxtur hefur verið hjá því rótgróna fyrirtæki sem Vírnet hefur verið í gegnum áratugina, er heitir Límtré/Vírnet í dag, að sama skapi hefur Loftorka verið í sókn síðustu ár.

Saga Borgarness og nærsveita er á margan hátt glæsileg, þrátt fyrir ýmis áföll. Við verðum að sætta okkur við þau atvinnutækifæri sem glötuðust og líta fram á veginn, það gagnast engum að horfa í baksýnisspegilinn.

Hvar liggja tækifærin? Til að hægt sé að bjóða ný fyrirtæki velkomin með starfsemi þarf aðstaða að vera fyrir hendi, húsnæði eða lóðir fyrir húsbyggingar verða að vera til. Þá þurfa skipulagsmálin, sem taka sinn tíma í vinnslu, að vera unnin og frágengin. Án þess verða engar framfarir í uppbyggingu.

Stóra Brákarey sem ég leyfi mér að kalla perlu Borgarness, þarf að fá andlitslyftingu og kannski nýtt hlutverk svo hún geti skipað þann sess sem henni ber. Það eru breyttir tímar frá því að þar voru tíðar skipakomur með tilheyrandi vöruafgreiðslum og móttöku farþega á upphafsárum Akraborgar og Laxfoss. Þar er Grímshús sem búið er að bjarga en þó þarf að tryggja framtíð þess merka húss. Eins var fiskiskipaútgerð frá Borgarnesi í „den tid“. Í Brákarey var eitt stærsta sláturhús landsins og Bifreiða- og Trésmiðja (BTB) var öflugt fyrirtæki síns tíma. Olíuafgreiðsla, mjöl, áburður, timbur og áfram mætti telja, var staðsett í Stóru Brákarey. Þessir tímar koma ekki aftur og því þarf að endurmeta hlutverk Stóru Brákareyjar.

Það væri í mínum huga sniðugt, að íbúar Borgarbyggðar kölluðu til íbúafundar á sínu svæði þar sem ræddar yrðu hugmyndir um framtíð og uppbyggingu Borgarbyggðar. Ég myndi glaður vilja taka þátt í slíkri umræðu yrði mér boðið á þann fund.

Frá örófi alda hefur landbúnaður verið undirstaða byggðar í Borgarfirði. Tímar eru vissulega breyttir, en engu að síður skipar landbúnaður stóran sess á Vesturlandi. Bændur hafa mátt búa við skert kjör allt of lengi og þarf aðkomu stjórnvalda til eflingar greinarinnar. Landbúnaðarháskólinn á Hvanneyri hefur sinnt sínu hlutverki af kostgæfni og á heiður skilinn fyrir það starf og rannsóknir sem þar fara fram. Skólinn er mikilvægur þáttur í að skapa nýjungar og hugmyndir sem þarf til eflingar landbúnaðar. Miðflokkurinn hefur mælt fyrir þingsályktun með 24 áhersluatriðum sem styðja þær margvíslegu greinar sem innan landbúnaðar eru.

Borgarfjarðabrúin góða stytti leiðina til Reykjavíkur eins og Hvalfjarðargöng. Til margra ára hefur Sundabrautin verið í kortunum, en því miður ekki komist til framkvæmda. Vonandi verður farið í þær framkvæmdir fyrr en seinna og munum við í mínum flokki verða áfram í að koma þeirri vinnu af stað. Við lagningu Sundabrautar yrði Borgarnes að enn betri búsetukosti. Tækniframfarir í sambandi við fjarskipti með fjarfundabúnaði hafa sannað gildi sitt nú á tímum Covid-19. Margir spá því að mörg fyrirtæki muni eftir veirufárið, bjóða starfsfólki sínu að vinna að heiman allt að tvo daga í viku. Bara þessi hugmynd eða staða myndi gera Borgarnes að enn betri búsetukosti fyrir þá sem vinna á Reykjavíkursvæðinu.

 

Sigurður Páll Jónsson

Höf. er þingmaður Miðflokksins í NV-kjördæmi