Hvalfjarðarsveit hefur ráðið Erlu Bryndísi Kristjánsdóttur starfsmann Verkís sem verkefnaráðgjafa sveitarfélagsins og er hennar verkefni að leggja mat á stöðu efnisnáma í sveitarfélaginu og skipuleggja í samstarfi við landeigendur og námuréttarhöfum hvernig best verður háttað námuvinnslu í sveitarfélaginu á komandi árum.

Námavinnsla í Hvalfjarðarsveit hefur á undanförnum misserum verið í brennidepli líkt og komið hefur fram í fréttum Skessuhorns. Í sveitarfélaginu eru nú afmörkuð í aðalskipulagi á fjórða tug efnistökusvæða en óskir hafa komið um opnun nýrra náma. Í aðalskipulagi sveitarfélagsins er hins vegar tekið fyrir að veitt verði leyfi til frekari námavinnslu og þarf því að breyta aðalskipulagi eigi að koma til nýrra leyfa til námavinnslu. Í kjölfar umsókna um stækkun nokkurra núverandi náma annars vegar og opnun nýrra náma hins vegar ákvað sveitarstjórn að fram færi rannsókn á núverandi efnisnámum svo áætla megi það magn sem búið er að taka og eftir á að taka úr námunum. Samið var við verkfræðistofuna Verkís um þá rannsókn.

Í samtali við Skessuhorn segir Jökull Helgason skipulagsfulltrúi Hvalfjarðarsveitar að í ágúst hafi dróna verið flogið yfir stærstu námurnar og í framhaldinu hefur verið unnið að útreikningum á efnismagni og frekari niðurstöðum í níu stærstu námum sveitarfélagsins. Verkið hafi reynst flókið því ekki var alls staðar til mæling á óhreyfðu landi umhverfis námurnar og þeim tilfellum hafi verið suðst við landlíkan Landmælinga Íslands þar sem það var til áður en námuvinnsla hófst. Það valdi því hins vegar að mælingar geti haft talsverða skekkju í för með sér. Í framhaldi af mælingum og úrvinnslu hafi Verkís unnið samantekt með tölulegum upplýsingum um hverja og eina námu ásamt samantekt á upplýsingum hverrar námu úr aðalskipulagi sveitarfélagsins.

Jökull segir að samkvæmt aðalskipulagi sé leyfilegt heildarmagn úr áðurnefndum níu námum um 8,6 milljónir rúmmetra. Samkvæmt útreikningum sé nú búið að keyra úr þeim um 6,1 milljón rúmmetrum. Nú sé unnið að hliðstæðri vinnu við um 25 námur í viðbót. Vegna ákvæða aðalskipulags, um bann við nýjum námum og frekar skuli núvarandi námur stækka, segir Jökull mikla hagsmuni í húfi og því afar mikilvægt að allar námur séu með öll tilskilin leyfi, séu á annað borð áform um áframhaldandi vinnslu. Þá sé einnig mjög mikilvægt að fyrir liggi þegar stórar framkvæmdir séu framundan hvaða efni sé hægt að vinna í hverri námu fyrir sig.

Í því ljósi segir Jökull ætlun sveitarfélagsins að ræða við hvern og einn landeiganda og námurétthafa til að fara yfir áherslur hvers og eins og í kjölfarið leiðbeina um framhald skipulagsvinnu. Því hafi verið tekin sú ákvörðun að ráða Erlu Bryndísi til starfa eins og áður segir. Hann segir landeigendur og námurétthafa hafa verið upplýsta um stefnu sveitarfélagsins og hvert framhald vinnunar verður. Það sé ætlun sveitarfélagsins að vera til fyrirmyndar á landsvísu hvað námumál varðar almennt. Á næstunni verði því fundað um málið með hverjum og einum hagsmunaaðila hvort heldur sem um ræðir frágang námu sem til stendur að loka eða stækka. Hann reiknar með að þessir fundir verði haldnir fyrir árslok.

Eins og áður sagði má ráða af tölum vegna áðurnefndra níu náma að talsvert efni sé óunnið í heildina. Það segir þó ekki um stöðu hverrar námu fyrir sig. Aðspurður um hvort unnið hafi verið efni úr einhverjum þessara náma umfram heimildir segir Jökull að taka verði mæliniðurstöðum með ákveðnum fyrirvara þar sem eins og áður sagði var í sumum tilfellum erfitt að áætla upphaflegt yfirborð. Við frekari vinnslu þurfi því að huga að fleiri þáttum meðal annars landamerkjum áður en hægt verði að draga endanlega ályktanir um efnismagn í hverri og einni námu. Þó séu vísbendingar um að frávik frá gildandi aðalskipulagi sé um að ræða í einhverjum tilfellum en á þessari stundu sé ekki hægt að upplýsa frekar um þau.

Vísbendingar um efnistöku umfram heimildir í Hvalfjarðarsveit