Engir strokulaxar greindust í myndavélateljara 13 áa á landinu árið 2024. Þrjátíu strokulaxar komu hins vegar fram við veiðar og rekköfun. Þetta kom fram í skýrslu Hafrannsóknarstofnunar um vöktun á áhrifum sjókvíaeldis á villta laxastofna á Íslandi.

Í skýrslunni kemur fram að skipta megi vöktuninni í fjóra þætti, vöktun með fiskteljurum, greiningu og rakningu meintra strokulaxa úr eldi, greining á lífssögu strokulaxa með hreisturrannsóknum og rannsóknir á erfðablöndun.

Í frétt frá Hafrannsóknarstofnuninni kemur fram að helstu niðurstöður vöktunar síðasta árs séu eins og áður sagði að engir strokulaxar greindust í myndavélateljurum 13 áa. Tæplega 20 teljarar hafa verið í rekstri í ám hér á landi um lengri tíma og eru 13 þeirra útbúnir myndavél. Á síðustu árum hefur myndavélateljurum verið fjölgað í ám þar sem mögulegt er að koma slíkum búnaði fyrir með hliðsjón af staðsetningu eldissvæða og þar sem mestar líkur eru taldar á að eldisfiskur komi fram.

Þeir myndavélateljarar sem næstir eru eldissvæðum á Vestfjörðum, eru annars vegar í Laugardalsá og Langadalsá í Ísafjarðardjúpi og hins vegar í Krossá á Skarðsströnd, við Breiðafjörð. Teljari í Blöndu var uppfærður í myndavélateljara vorið 2023. Teljarar næst eldissvæðum á Austfjörðum eru annars vegar teljarar í Vesturdalsá og Selá í Vopnafirði og hins vegar í Grenlæl í Landbroti.

Á stofnuninni voru greindir 30 strokulaxar sem veiðst höfðu í ám og vötnum. Sjö þeirra komu úr stangveiði og 23 úr æfingarferð stofnunarinnar og NORCE í rekköfun. Með samanburði á arfgerðum strokulaxa og klakhænga var hægt að rekja flesta laxanna til strokstaða.

Sex þeirra komu, að sögn stofnunarinnar, úr strokatburði í Kvígindisdal í Patreksfirði árið 2023 meðan aðrir fiskar komu mögulega úr sex nýjum strokum á Vestfjörðum. Greining á vaxtarmynstri í hreistri studdi þær niðurstöður og einnig fundust gotmerki í hreistri nokkurra eldislaxa.

Erfðablöndun var könnuð í 5.026 laxaseiðum úr 76 ám sem er afrakstur sýnatöku áranna 2023 og 2024. Alls greindust 42 blendingar í 15 ám, eldri erfðablöndun greindist meðal 152 seiða í 23 ám og seiði af hreinum eldisuppruna fundust í fjórum ám og voru tólf talsins. Blendingar og afkvæmi eldislaxa fundust einkum í ám nærri eldissvæðum en dæmi voru um blendinga í 200 til 300 kílómetra fjarlægð frá strokustað.

Hafrannsóknarstofnun hvetur veiðimenn til þess að vera á varðbergi gagnvart hugsanlegum eldiseinkennum veiddra laxa og hafa samband við stofnunina ef grunur vaknar um að laxar séu af eldisuppruna. Þá telur stofnunin að í ljósi þeirrar erfðablöndunar sem greinist þurfi að huga að rekköfun í ám í því skyni að fjarlægja eldislaxa og meta stærð villtra laxastofna.

Engir strokulaxar í myndavélateljurum en þrjátíu við veiðar og rekköfun