Samstarfsnefnd Borgarbyggðar og Skorradalshrepps hefur lagt til að sveitarfélögin verði sameinuð. Í haust munu íbúar sveitarfélaganna ganga að kjörborðinu og taka hina endanlegu ákvörðun í málinu.

Þó sveitarfélögin tvö séu samliggjandi eru þau í eðli sínu afar ólík í grunninn. Ekki síst í fjölda íbúa. Íbúar Borgarbyggðar voru 4.355 talsins 1. janúar 2025 en íbúar Skorradalshrepps aðeins 75 og er hreppurinn þriðja fámennasta sveitarfélag landsins.

Að vonum er rekstur sveitarfélaganna afar ólíkur. Tekjur A og B hluta sveitarsjóðs Skorradalshrepps voru tæpar 191 milljón árið 2024 eða rúmar 2,5 milljónir á íbúa en tekjur Borgarbyggðar rúmir 6,8 milljarðar króna eða rúm 1,5 milljón á íbúa. Af tekjum Skorradalshrepps var framlag Jöfnunarsjóðs aðeins 429 þúsund krónur eða 0,22% en framlag sjóðsins til Borgarbyggðar nam rúmum 1.500 milljónum króna eða rúmlega 22% af tekjum.

Auk ójafnra framlaga Jöfnunarsjóðs til sveitarfélaganna tveggja er einnig athyglisvert að rýna í skiptingu útsvars annars vegar og fasteignaskatta hins vegar. Útsvarstekjur Skorradalshrepps námu 27% af tekjum og fasteignaskattar 67% af tekjum. Hjá Borgarbyggð voru útsvartekjurnar 44% af tekjum en fasteignaskattar tæplega 12% af tekjum. Fasteignaskattar eru því afgerandi tekjuþáttur í Skorradal en greiðendur þeirra eru flestir búsettir annars staðar eins og kunnugt er.

Á árinu 2025 nam hagnaður Borgarbyggðar rúmum 384,6 milljónum króna eða 5,6% af tekjum en hagnaður Skorradalshrepps nam 35 milljónum króna eða 18,3% af tekjum.

Því eru fjármálin hér til umræðu að þar er komið að einum þætti sem samstarfsnefndin ræddi sérstaklega í greinargerð sinni sem ákveðinni áskorun, skatthlutfallinu. Útsvar sem íbúar í Borgarbyggð þurfa að reiða af hendi er á þessu ári 14,97% líkt og í flestum öðrum sveitarfélögum. Íbúar Skorradalshrepps þurfa hins vegar aðeins að standa skil á 13,5% af sínum tekjum til sveitarfélagsins.

Þegar kemur að fasteignasköttum snýst málið við. Fasteignaskattar í Skorradal af íbúðarhúsum þar með talið sumarhúsum er 0,45% af fasteignamati en í Borgarbyggð er hlutfallið 0,35%. Af atvinnuhúsnæði eru skattarnir hins vegar lægri í Skorradal eða 1,28% en í Borgarbyggð er hlutfallið 1,39%.

Á þessum tölum í skattheimtu er talsverður munur og eðli málsins samkvæmt horfa íbúar á málin út frá sínum bæjardyrum séð og ekki ólíklegt að pyngjan sé þar framarlega. Greiðendur útsvarsins eru með lögheimili í sveitarfélögunum en greiðendur fasteignaskattanna eru í mörgum tilfellum búsettir annars staðar. Það eru hins vegar aðeins þeir sem lögheimili eiga í sveitarfélögunum sem ganga að kjörborðinu og ákveða framtíð sveitarfélaganna beggja síðar á árinu.

Ólík sveitarfélög Borgarbyggð og Skorradalshreppur