Á FB síðunni Fræðsluhornið rifjaði Guðjón Friðriksson sagnfræðingur nýverið upp sögu íbúðarhússins í Sveinatungu í ofanverðum Norðurárdal. Þar er nú búið að rífa öll útihús en gamli bærinn stendur keikur, nýlega uppgert hús með merkilega sögu.

En gefum Guðjóni orðið: „Þetta laglega hús með brotnu þaki og boga yfir útidyrum með nafni og ártali mun vera fyrsta og þar af leiðandi elsta steinsteypta íbúðarhúsið á landinu. Húsið var byggt árið 1895 af hjónunum Ingibjörgu J. Sigurðardóttur og Jóhanni Eyjólfssyni, bónda og alþingismanni. Upphaflega átti að hlaða húsið úr tilhöggnu grjóti og var Sigurður Hansson steinsmiður fenginn til að hlaða það. Búið var að draga að mikið grjót en þegar til kom klofnaði það illa og var því erfitt um vik að hlaða veggina. Þeim Jóhanni og Sigurði hugkvæmdist þá að nýta grjótið sem mulning, blanda það sementi og vatni, búa til mót og steypa upp húsið sem var þá nánast óþekkt aðferð á Íslandi og reyndar víða um lönd.

Kjallarinn var að vísu hlaðinn og steinlímdur en allir veggir steyptir upp. Þetta tókst glimrandi vel og húsið stendur enn með sóma.“

Dagbjartur Dagbjartsson rifjar sögu sem tengist þessu og segir að eins og nærri megi geta þurfti mikla aðdrætti við húsbyggingu sem þessa. „Jóhann tók það ráð að hann keypti fjölda af hrossum um allt hérað og hafði stöðugar ferðir í Borgarnes, en þannig að hvert hross fór aðeins aðra hvora ferð en einn maður mun hafa farið allar ferðirnar. Hann seldi síðan hrossin um haustið, öll nema eina hryssu sem hann hafði keypt af Kristleifi fræðimanni og bónda á Stóra Kroppi, og varð síðan þekkt reiðhross.

„Jóhann og Ingibjörg fluttu í burtu 1915 en nokkrum árum seinna keyptu nokkrir menn jörðina í þeim tilgangi að koma þar upp gráðostagerð að franskri fyrirmynd. Ostagerðarmaðurinn Jón Guðmundsson veitti henni forstöðu og bjó í húsinu. Reksturinn gekk þó ekki sem skyldi og var jörðin seld á nauðungaruppboði 1924. Kaupendur voru hjónin Sesselja Gunnlaugsdóttir ljósmóðir og Kjartan Klemensson og bjuggu þau í Sveinatungu og síðar Kjartan með seinni konu sinni Ólafíu Sigurðardóttur. Árið 1943 tók svo við jörðinni Björn Gíslason og kona hans Andrína Kristleifsdóttir,“ rifjar Guðjón upp.

Undir lok búskapar í Sveinatungu, árið 1970-1985, bjuggu þar og leigðu jörðina hjónin Ólöf Geirsdóttir og Þorvaldur Jósefsson, gjarnan nefndur eftir það Valdi í Sveinatungu. Síðustu ábúendur voru Guðmundur Árnason frá Stafholtsveggjum og Margrét Ingadóttir sem bjuggu í Sveinatungu 1985 – 1989. Nú hin síðari ár hefur jörðin einkum verið nýtt til skógræktar.

Bærinn í Sveinatungu er elsta steinsteypta hús í sveit