Rætt við Jóhann Ólaf sem byrjaði fluguhnýtingar eftir alvarlegt bílslys haustið 2022

Jóhann Ólafur Björnsson er fráskilinn 35 ára, þriggja barna faðir á Akranesi. Hann býr í kjallara eldra húss við Suðurgötu en á efri hæðinni býr fyrrum eiginkona og þrjú börn þeirra; fimm, sjö og tíu ára að aldri. Forræðið er sameiginlegt með börnunum og Jóhann Ólafur segir það hentugt fyrirkomulag því þegar hans vika er að vera með börnunum þá skipta foreldrarnir einfaldlega um íbúð og börnin eru áfram í sínu umhverfi. Jóhann sest niður með blaðamanni í stutt spjall. Upphaflega var ætlunin að viðtalið snerist eingöngu um fluguhnýtingakvöld sem hann hefur verið að halda, en talið berst út um víðan völl; allt frá unglingsárum þegar leiðst var út í að prófa ýmislegt, að búsetu erlendis og alvarlegu bílslysi sem Jóhann Ólafur lendir í fyrir hálfu þriðja ári síðan. Þar var hann hætt kominn og var á leið yfir móðuna miklu þegar viðbragðsaðilar stuða hann í gang. Í langri sjúkrahússlegu eftir slysið er það læknir á stofugangi sem leitar uppi mögulegt áhugamál og kemur Jóhanni í að hnýta veiðiflugur.

Snemma beygðist krókurinn

„Allt frá því í æsku hef ég haft ólæknandi dellu fyrir veiðum. Það er til gömul mynd af mér heima þar sem ég, þriggja eða fjögurra ára, stend í pollagallanum haldandi á þremur vænum bleikjum. Kristófer Bjarnason, afi minn og sérstakur velgjörðarmaður, var duglegur að hafa mig með í veiði og svo fór hann með mig í laxveiði í Elliðaánum, Andakílsá og víðar. Síðan hef ég verið að fara út um allt í veiði, svo sem í Veiðivötn og Hraunsfjörðinn.“

Skuldar þeim bílprófið

Jóhann segir að ungur að árum hafi hann verið farinn að fikta við að reykja og drekka, en það máttu foreldrar hans alls ekki vita af. „Ég man svo vel að þegar ég var tólf ára gamall förum við fjölskyldan saman í sumarbústað vestur á firði. Þá segja foreldrar mínir við mig að ef ég sleppti því að reykja og drekka fram á bílprófsaldurinn þá skuli þau kosta bílprófið fyrir mig. Ég man svo vel þegar þetta loforð var gefið í heita pottinum fyrir vestan. En svo þegar kom fram á unglingsárin þá átti þetta eftir að verða býsna snúið, það er að efna þetta fyrirheit. Auðvitað vildi ég fá bílprófið gefins, en það kostaði allskyns feluleik vegna þess að ég var bæði farinn að reykja og drekka og var býsna liðtækur í báðu, er líklega snemma orðinn fíkill. Ég reykti því og drakk og var jafnvel farinn að prófa harðari efni svo sem að reykja gras nokkru eftir fermingu. Þegar svo að því kom fékk ég samt bílprófið og mamma og pabbi borguðu! Þannig skulda ég í raun foreldrum mínum það sem nemur einu bílprófi,“ segir Jóhann.

„Ívar Örn Hauksson hefur stutt mig mikið í tengslum við fluguhnýtingarkvöldin, en hann er einn af okkar þekktustu og færustu hnýturum og heldur úti síðum bæði á Facebook og YouTube á „Flugusmiðju Ívars“ þar sem hann kennir hnýtingar á hinum ýmsu flugum og miðlar fróðleik á mjög óeigingjarnan hátt til þúsunda af hnýturum bæði innanlands sem utan.“

Lærði garðyrkju

Ungur fór Jóhann í nám í Garðyrkjuskólann í Hveragerði. Starfaði svo meðal annars hjá Jóni Guðmundssyni garðyrkjumanni á Akranesi. Í dag er hann að vinna í gegnum VIRK við umsjón með gróðurhúsi Fjöliðjunnar sem enn stendur á lóðinni við hlið hússins sem brann við Dalbraut fyrir nokkrum árum. „Ég fæ að stjórna gróðurhúsinu fyrir Fjöliðjuna og þar er ég og starfsfólk Fjöliðjunnar að sá og rækta allskyns plöntur. Það er rosalega gefandi fyrir mig að fá að vinna við þetta ásamt góðu fólki,“ segir hann.

Ungur kynnist Jóhann fyrrverandi konu sinni og barnsmóður Kathrin Schymura þroskaþjálfa. Á árunum 2016 til 2020 bjuggu þau í Þýskalandi þar sem eldri börnin tvö fæddust. Þar lék allt í lyndi og þeim gekk vel og Jóhann vann við umsjón garða og við ýmis verkefni sem tengdust menntun hans. Svo skall Covid-19 á með fullum þunga og þau ákveða 2020 að flytja heim. Fengu far með síðustu flugvél áður en landamærunum var lokað vegna heimsfaraldurs. Það auðveldaði samt ákvörðun þeirra, að flytjast aftur til Íslands, að þau höfðu rætt að í Þýskalandi er allt öðruvísi skólakerfi fyrir börn. Í þriðja bekk eru börn flokkuð eftir námsárangri í þrjú getustig og ákveðin leið fyrir þau í skóla. „Í rauninni er það þannig í Þýskalandi að ef krakki lendir sem barn í tossabekk þá á það aldrei möguleika síðar meir í skólakerfinu og alls ekki að fara í háskólanám. Við vorum sammála um það bæði ég og Kathy að það væri því betra að ala börnin okkar upp á Akranesi. En Covid-19 flýtti því að ákvörðun væri tekin; við fluttum á Skagann og byrjuðum á að leigja okkur íbúð. Flutningana heim bar að með svo skjótum hætti að þegar við komum hingað vantaði okkur allt innbú. Fórum í Búkollu til að fá það helsta. Kathy fékk strax vinnu í Fjöliðjunni,“ rifjar hann upp.

Sofnaði undir stýri

Örlagadagur verður í lífi Jóhanns Ólafs 16. september árið 2022. Hann var þá að koma úr veiði í Hraunsfirði á Snæfellsnesi. Á móts við Brúarland á Mýrum sofnar hann undir stýri og ekur framan á annan bíl sem kemur úr gagnstæðri átt. Hann var valdur að slysinu. Sem betur fer, segir hann, slösuðust þeir sem í hinum bílnum voru ekki alvarlega. Sjálfur slasast Jóhann hins vegar lífshættulega. Fastur undir stýri í bílflakinu, með áhyggjufullan hundinn í aftursætinu, er hann svo hætt kominn að hjartað hættir að slá og hann fær stuð til að komast til lífs að nýju. Skyldmenni hans á Skiphyl á Mýrum fréttu af því hver lent hafi í slysi. Uppi verður fótur og fit. Jóhann Ólafur er svo fluttur með þyrlu á Landspítalann í Reykjavík þar sem honum er „tjaslað saman,“ eins og hann lýsir því. Nokkru síðar er hann fluttur á Sjúkrahúsið á Akranesi til að ná bata.

Þú átt eftir að liggja hér lengi!

Framundan hjá Jóhanni var löng sjúkrahúslega og endurhæfing. Raunar er það ferli ekki enn búið því hann á eftir að fara í þrjár aðgerðir. „Fljótlega eftir komuna á sjúkrahúsið á Akranesi kom Árni Þór Arnarson skurðlæknir á stofugang til mín. Líklega vorkenndi hann mér því hann vissi hvað ég ætti eftir að verða lengi rúmfastur. Hann spurði mig hvernig ég hefði það og í beinu framhaldi af því; hvað við gætum gert til að létta mér lífið? „Þú átt eftir að liggja hér lengi og því eins gott að hafa eitthvað að gera,“ sagði hann. „Hver eru áhugamálin, ertu ekki í veiði,“ bætti hann við. Mikið fleiri urðu samskipti okkar ekki þann daginn. Ég á kannski erfitt með að átta mig á tímalínunni því ég var alveg kolruglaður á þessum tímapunkti á spítalanum, á allskyns deyfilyfjum. En Árni kemur fljótlega aftur til mín og færir mér gjöf. Ég varð rosalega hissa man ég; en þarna mætti hann með forláta fluguhnýtingarsett og gaf mér. Ég man hvað ég átti erfitt með að þiggja þetta en hann dregur einfaldlega fram borð og byrjar að kenna mér fyrstu handtökin við að hnýta veiðiflugur,“ rifjar Jóhann upp og brosir. Sjálfur hnýtti Árni sínar fyrstu veiðiflugur með tannþræði, enda eru báðir foreldrar hans tannlæknar.

*Árni Þór læknir og áhrifavaldur í lífi Jóhanns Ólafs, og sonur hans sem mættu á kvöldið fyrr í vetur.*

Þarna var hugarró að finna

Eftir þetta segir Jóhann að Árni Þór læknir hafi komið nær daglega til sín og fylgt þessu eftir. „Hann kom m.a. með fluguhnýtingarefni til að ég gæti bundið nýjar flugur. Það skipti engum togum að ég byrja þarna að virkja alla ADHD hæfileikana mína til góðs – og ég gjörsamlega heillast af fluguhnýtingum! Gat þarna verið með lazer fókus á þennan eina litla hlut sem ég var að búa til. Fluguhnýtingar eru nefnilega frábær leið til að öðlast hugarró. Þessu fylgdi svona hugsanaáskorun og pælingar sem henta mér vel með minn athyglisbrest. Með hnýtingum kemst ég í svona núvitundarástand. Eftir að ég útskrifaðist af spítalanum kom ég mér upp fluguhnýtingarborði heima, aðstöðu til að hnýta flugur, og finnst frábært að á þessu borði þarf ég aldrei að ganga frá! Þetta er minn hugarheimur og eini sem truflar mig er kötturinn þegar hann er að ná sér í fjaðrir sem ég er að hnýta úr,“ segir Jóhann og hlær. Í dag er hann að hnýta flugur alla daga og framleiðir upp í pantanir sem berast í gegnum síður sem veiðimenn eru að fylgjast með. „Svo er ég að selja í Veiðibúð Suðurlands og Axelsbúð vill taka núna fyrir vorið.“

*Flugan Rauð-Vín. „Þetta er mitt stolt í fluguhnýtingum. Maður fer ekki fisklaus úr Hraunsfirðinum með þessa!“*

Góðar viðtökur við fluguhnýtingarkvöldum

Í febrúar síðastliðnum lætur Jóhann Ólafur og félagar hans verða af því að auglýsa fluguhnýtingarkvöld. Það var haldið í gamla Stúkuhúsinu í Görðum fyrir einstaka greiðvikni Díönu Bergsdóttur sem það rekur. „Ég hafði samband við þekkta hnýtara og bað þá að mæta til að auka líkurnar á að fólk myndi mæta. Ívar Örn Hauksson kom og reyndar fleiri. Það skipti engum togum að við fengum 28 manns á kvöldið og þetta gekk frábærlega. Næst hafði ég samband við Valdimar Reynisson hjá Stangveiðifélagi Borgarness og það var slegið upp öðru kvöldi á Grillhúsinu í Borgarnesi þar sem 18 manns mættu. Viðtökurnar hafa því verið frábærar. Aftur var svo haldið kvöld fyrr í þessum mánuði á Akranesi og mættu 19. Héldum við það í samstarfi við Febrúarflugur og FOS.is en það er vefur sem ég og Heiðar Þór Lárusson vinur minn höfum mikið nýtt okkur. Á Febrúarflugu-vefnum er keppt um flugur mánaðarins, björtustu vonina og fleira.“ Þá segir Jóhann Ólafur síðu vera í vinnslu til að kenna fluguhnýtingar.

*Michael Árni Bergmann Þorsteinsson, Guied Mike, með börnum sínum.*

Síðustu menn út

Það er gaman að rifja það upp að á febrúarkvöldinu í fluguhnýtingum mætir Árni Þór Arnarson læknir með son sinn um átta ára aldur. „Mér þótti ótrúlega vænt um að þeir skyldu koma, enda lít ég á Árna sem örlagavald í mínu lífi. Á námskeiðinu var keppni í að hnýta flugu sem heitir Langá-fancy hitch. Allir tóku þátt í að hnýta þessa tilteknu flugu og heldurðu ekki að Árni Þór hafi unnið keppnina! Ekki nóg með það heldur vann sonur hans í happdrætti sem var í gangi þetta kvöld. Bæði var þetta tilviljun, en mér þykir vænt um slíkar tilviljanir. Námskeiðið var svo skemmtilegt að þó það hafi byrjað upp úr klukkan 18 var því ekki lokið fyrr en um tvö um nóttina. Síðustu menn út voru Árni Þór og sonur hans átta ára.“

*Eyþór Helgi Pétursson, Valdimar Reynisson og Heiðar Þór Lárusson á fluguhnýtingarkvöldinu.*

Mekka fluguhnýtinga á Vesturlandi

Jóhann segir að það hafi komið til tals milli hans og Valdimars Reynissonar skógfræðings og formanns í Stangveiðifélagi Borgarness að stefna að því að Vesturlandi verði gert að Mekka fluguhnýtinga í landinu. „Það eru mjög margir sem hafa áhuga á að hnýta flugur. Ekki endilega að allir séu veiðimenn, en oft fara þessi áhugamál saman. Persónulega finnst mér þetta frábær dægrastytting og ekki sakar ef maður getur selt eitthvað af flugum og haft allavega fyrir kostnaði. Núna hnýti ég flugur alla daga og fæ við það hugarró sem er nauðsynleg.“

*Feðgarnir Jóhann Ólafur, Kristófer Achim og Magnús Björn á fluguhnýtingarkvöldinu.*

Í öðru verkefni

Þess má geta að tveimur dögum eftir að Jóhann Ólafur leit við á ritstjórn Skessuhorns til að gefa þetta viðtal, sem upphaflega átti einvörðungu að snúast um fluguhnýtingar, hélt hann í mánaðar meðferð á Vík á Kjalarnesi. Hann segist vera alkóhólisti, hafi í raun verið það alla sína tíð, allt frá því hann fór að sulla í æsku. Hann kveðst staðráðinn í að ná fullum bata og ná þannig að hafa sjúkdóminn undir í baráttu sinni um betra líf. „Ég ætla að verða til staðar fyrir börnin mín og allt mitt fólk í framtíðinni. Ég hef verið þurr frá því í janúar og af þeim sökum fékk ég flýtimeðferð til að komast inn á Vík.“

Viðtalið var sent til yfirlesturs í gegnum sjúkrahús SÁÁ í Vík og gefið sérstakt leyfi til að Jóhann Ólafur gæti lesið það yfir og samþykkt til birtingar. Blaðamaður Skessuhorns sendir honum batakveðjur með loforði um að í sumar verður farið saman í veiðiferð á Arnarvatnsheiði, þangað sem hann hefur ekki komið áður, þar sem beitt verður nýjustu flugunum úr boxinu hjá fluguhnýtingar meistaranum Jóhanni Ólafi.

*Kristján Friðriksson í fos.is og Jón Ingi Kristjánsson í Vesturröst mættu á stóra kvöldið í febrúar.*

*Mynd tekin við upphaf kvöldins í febrúar.*

*Hér er horft ofan í flugubox sem Kristófer Achim, sonur Jóhanns Ólafs, hnýtti og gaf föður sínum í jólagjöf. „Dýrmæt gjöf sem mér þykir óendanlega vænt um,“ segir faðirinn.*

*„Þetta er mitt afdrep og hér þarf ég aldrei að taka til.“*

Læknir kom honum á sporið í fluguhnýtingum

Rætt við Jóhann Ólaf sem byrjaði fluguhnýtingar eftir alvarlegt bílslys haustið 2022

Rætt við Jóhann Ólaf sem byrjaði fluguhnýtingar eftir alvarlegt bílslys haustið 2022