Meiri ávexti og grænmeti og minna rautt kjöt og alls ekki unnar kjötvörur

„Við þurfum að stefna að því að gera holla valkostinn að auðveldasta kostinum,“ sagði Alma D. Möller heilbrigðisráðherra í ræðu sem hún flutti á sínum gamla vinnustað; landlæknisembættinu. Hjá embættinu voru kynntar nýjar íslenskar ráðleggingar um mataræði. Slíkar ráðleggingar voru fyrst gefnar út árið 1986 en hafa síðan verið endurskoðaðar fjórum sinnum, síðast fyrir tíu árum. Í nýju ráðleggingunum landlæknisembættisins er aukin áhersla lögð á neyslu grænmetis, ávaxta og heilkornavara, minna ráðlagt af neyslu á rauðu kjöti en áður og sérstaklega varað við neyslu á unnum kjötvörum svo sem pylsum, bjúgum, nöggum og beikoni, einkum vegna krabbameinsáhættu. Einnig er ráðlagt að takmarka neyslu á matvælum sem innihalda mikið af fitu, salti og sykri og að forðast áfengi, meðal annars vegna krabbameinsvaldandi áhrifa. Loks er fjallað um neyslu orkudrykkja í leiðbeiningunum, sem er nýmæli, og eru skilaboð embættisins skýr þess efnis að orkudrykkir séu ekki ætlaðir börnum og ungmennum yngri en 18 ára.

Mikil áhrif mataræðis á heilsu

Heilbrigðisráðherra ræddi um tengsl mataræðis og lýðheilsu í ræðu sinni og hvað mataræði hafi mikil áhrif á heilsu fólks. Því væru opinberar og aðgengilegar ráðleggingar um mataræði sem byggja á gagnreyndum upplýsingum mjög mikilvægar. Með ráðleggingunum værum við á einfaldan og skýran hátt minnt á að það skiptir máli hvað við borðum: „Ekki bara fyrir líkamlega og andlega heilsu okkar, heldur líka fyrir orku, líðan, einbeitingu – já, og jafnvel gleðina í daglegu lífi. Við þurfum að skapa samfélag þar sem hollur og góður matur er sjálfsagður hluti dagsins og hann á að vera aðgengilegur, sýnilegur og girnilegur fyrir alla – ekki bara suma.“ Hún sagðist jafnframt vonast til að sá tími rynni upp að holl matvara eins og ávextir og grænmeti verði ódýrari en það sem óhollt er.

Að norrænni fyrirmynd

Um tilurð hinna nýju ráðlegginga í mataræði segir á vef landlæknisembættis: „Faghópur á vegum embættisins vann að gerð ráðlegginganna sem byggja á bestu vísindalegri þekkingu á sambandi mataræðis og heilsu en einnig er tekið tillit til matarvenja þjóðarinnar. Þessi endurskoðun fylgir ávallt í kjölfar uppfærslu á norrænum næringarráðleggingum þar sem hópur sérfræðinga fer kerfisbundið yfir rannsóknir á sviði næringar og heilsu. Mikilvægt er fyrir almenning að hafa aðgang að traustum upplýsingum um mataræði, enda hefur það sem við borðum og drekkum mikil áhrif á heilsuna. Með því að fylgja ráðleggingunum er auðveldara að tryggja að líkaminn fái þau næringarefni sem hann þarf á að halda og stuðla þannig að góðri heilsu og vellíðan.“

Nýju ráðleggingarnar landlæknis leggja höfuðáherslu á eftirfarandi þætti:

Njótum fjölbreyttrar fæðu með áherslu á mat úr jurtaríkinu

Veljum grænmeti, ávexti og ber oft á dag

Veljum heilkorn, helst þrjá skammta á dag

Veljum fisk, baunir og linsur oftar en rautt kjöt – takmörkum neyslu á unnum kjötvörum

Veljum ósætar og fituminni mjólkurvörur daglega

Veljum fjölbreytta og mjúka fitugjafa

Takmörkum neyslu á sælgæti, snakki, kökum, kexi og sætum drykkjum

Minnkum saltið – notum fjölbreytt krydd

Veljum vatn umfram aðra drykki

Forðumst áfengi – engin örugg mörk eru til

Tökum D-vítamín sem bætiefni daglega

Landlæknisembættið vill breyta mataræði landsmanna

Meiri ávexti og grænmeti og minna rautt kjöt og alls ekki unnar kjötvörur

Meiri ávexti og grænmeti og minna rautt kjöt og alls ekki unnar kjötvörur