Rætt við skógfræðinginn Valdimar Reynisson um störf hans hjá fyrirtækinu Yggdrasil Carbon

Skógfræðingurinn Valdimar Reynisson starfar hjá Yggdrasil Carbon. Ygg, eins og fyrirtæki er kallað, var stofnað árið 2020 á Egilsstöðum en Valdimar er með bækistöðvar sínar á Bjarnabraut 8 í Borgarnesi. Blaðamaður bankaði upp á skrifstofu Valdimars nú á dögunum og ræddi við hann um helstu verkefni og áskoranir í starfi.

Vottaðar kolefniseiningar

Yggdrasil Carbon vinnur að loftslagsverkefnum í náttúru Íslands sem gefa vottaðar kolefniseiningar. Ein vottuð kolefniseining verður til þegar eitt tonn af koltvísýringsgildi, sem hefur verið mælt með viðurkenndum aðferðum og vottað sem slíkt, er dregið úr andrúmslofti eða er hindrað í að berast í andrúmsloft. Öll verkefni Ygg verða vottuð af alþjóðlegum viðurkenndum vottunaraðilum en ekki er hægt að selja einingar fyrr en búið er að votta verkefnin. Ygg hefur hingað til verið að vinna að skógræktar verkefnum. „En við erum mjög opin fyrir að fara í annars konar verkefni eins og til dæmis endurheimtar verkefni, bæði á votlendi og öðrum vistgerðum,“ segir Valdimar og bætir við. „Ég er eini skógfræðingurinn hjá fyrirtækinu og ég er sá eini sem er að sjá um allt sem lýtur beint að skóginum, geri skógræktaráætlanir, skógstjórnunaráætlanir þ.e.a.s. hvort að þurfi að endurplanta, bera á aftur eða grisja og ég sé líka um alla kortagerð. Við erum fimm sem störfum hjá fyrirtækinu og við erum með verkefni um allt land nema á Vestfjörðum og á Suðurlandi. Eins og staðan er í dag, þá eru sex verkefni í gangi hér á Vesturlandi,“ segir Valdimar.

Samstarf við landeigendur

Verkefni Ygg hér á Vesturlandi eru tvö í Ljárskógum í Dalabyggð, á Ferstiklu og Leirá í Hvalfjarðarsveit, í Laxárdal í Dalabyggð og í Fannholti í Borgarbyggð. „Verkefnin í Ljárskógum eru í raun tvö. Annað er í ferli fyrir mati á umhverfisáhrifum en það er risastórt verkefni, líklega stærsta skógræktarverkefni á Íslandi ef við fáum leyfi fyrir því,“ nefnir Valdimar. Um er að ræða stóra jörð, um 11.000 hektarar. „Svæðið sem við erum að vinna á er um 5.500 hektarar sem nær langt upp á Laxárdalsheiði nánast að sveitarfélagamörkum Dalabyggðar og Húnaþings vestra. Þarna er töluvert af votlendi og minjum sem eru undanskilin auk helgunarsvæðis um þau svæði. En ég er bara búinn að kortleggja örlítið af þessu svæði en mun nota sumarið í að kortleggja restina af því,“ segir Valdimar. „Landeigandinn vildi fá skóg þarna og hann samdi við okkur um verkefnið. Við erum ekki að kaupa nein lönd eða jarðir. Við gerum 50 ára samning við landeiganda og svo tekur landeigandi við skóginum og nýtir eins og honum sýnist. Við erum þjónustuaðilar, ávallt í miklu samstarfi við landeigendur,“ segir Valdimar.

*Á Þingvöllum árið 2011 með Jóni Loftssyni.*

Þetta er win-win

Mikil og oft neikvæð umræða hefur verið í samfélaginu um fyrirtæki sem eru að kaupa upp jarðir víða á Íslandi til að hefja skógrækt til kolefnisbindingar og önnur fyrirtæki í skógrækt, sérstaklega kolefnisskógrækt. „Það eru fyrirtæki sem eru með þá stefnu að kaupa jarðir og rækta skóg til kolefnisbindingar. Við hjá Yggdrasil Carbon erum ekki að kaupa jarðir, við viljum frekar gera samning við landeigendur sem er að mínu mati svona win-win. Þau fá skóg og við fáum að rækta skóginn. Við gerum 50 ára samning við landeigendur og það er yfirleitt í því formi að landeigendur fái ákveðna prósentu af einingum til sín sem þeir geti svo ráðstafað. Landeigendur geta svo fengið hærri prósentur ef þeir taka að sér einhverja verkþætti, því þá lækkar kostnaður hjá okkur. Þetta er myndi ég halda góður samningur við landeigenda sem til dæmis vill koma skógi á sína jörð en hefur ekki burði til þess. Við sjáum um allan pakkann ef því er að skipta; fjármögnum allt, leyfisvinnu og girðingarvinnu. Við gerum þetta hraðar en venjulegur skógarbóndi og er reynt að klára verkefni á sama ári og framkvæmdir byrja,“ nefnir Valdimar.

Grisjun og vottanir

Valdimar segir að skógfræðilega sé gallinn á þessum kolefnisskógarverkefnum að regluverkið gerir ekki ráð fyrir grisjun, en það gæti breyst enda er regluverkið í stöðugri endurskoðun. „Það kemur væntanlega niður á gæðum skógarins eftir 50 ár, myndi ég halda. Við förum í snemm-grisjun en þá er bara farið inn í skóginn þegar hann er ungur og grisjað og það hjálpar upp á gæði skógana eftir 50 ár,“ nefnir Valdimar. „Við erum svo með vottanir sem hafa býsna ströng skilyrði. Vottað er á tíu ára fresti. Þegar búið er að planta er fyrsta vottunin eða svokallaðar einingar í bið. Svo er það eftir fimm til tíu ár, að þá er vottað aftur en þá fáum við einingarnar fullgildar og þá sést að skógurinn er að vaxa og gera hluti sem hann á að gera. Svo þegar skógurinn er orðinn hærri, þá er við hverja vottun reiknað út frá mælingum hvað skógurinn er að binda,“ segir Valdimar.

Reynirinn er konfekt fyrir sauðfé

Plönturnar sem Ygg setur niður koma frá Akureyri, Reykholti í Biskupstungum og frá minni framleiðendum innanlands. „Eins og ég nefndi áðan, þá erum við ávallt í góðu samstarfi við landeigendur og ég verð að taka afstöðu um hvort að það sé vit í að planta ákveðinni tegund. Einn landeigandi spurði mig einmitt hvort að hægt væri að fá eitthvað af reyni inn í skóginn en það getur verið pínulítið erfitt þar sem ágangur sauðfjár er fyrir hendi, vegna þess að reynirinn er algjört konfekt fyrir sauðfé, þær fara fyrst í hann,“ nefnir Valdimar og brosir en bætir við: „Ég hef líka verið að hugsa um að bæta inn tegundum sem eru meira hugsaðir sem svona varnarveggur, sem taka barsmíðar af veðri, til að hlífa og hjálpa hinum tegundunum til að vaxa. Sérstaklega þar sem við erum að vinna í erfiðum aðstæðum, miklir vindar eða mikið salt sem kemur og þá í leiðinni myndi það auka fjölbreytni í skóginum. En annars erum við ekki að vinna með margar tegundir heldur eru þetta fjórar til fimm tegundir sem við erum að vinna með,“ nefnir Valdimar.

Ekki nægilega gott viðhorf

Blaðamaður spyr út í erlendan kolefnis bindingarmarkað. „Við megum ekki selja út og erum eingöngu á innlendum markaði ennþá. Íslenski markaðurinn virðast vera rólegur um þessar mundir, ég veit ekki hvers vegna það er. Kannski er það bara viðhorf í þjóðfélaginu, virðist vera mýta í samfélaginu um að þetta þurfi ekkert hér. Ég hef tekið eftir því úti í heimi líka, ég held að það fylgi svolítið Úkraínu stríðinu, eftir að gasið hætti að streyma frá Rússlandi þá breyttist eitthvað. Þá breyttust áherslur fólks um umhverfismálin og það hefur held ég skilað sér hingað til Íslands. Kolefnismarkaðurinn er valkvæður, allt snýst um framboð og eftirspurn, það eru sveiflur í þessu eins og hverju öðru en við höldum áfram og reynum að gera vel,“ segir Valdimar.

Best að vera úti í skógi

Valdimar hóf störf hjá Yggdrasil Carbon vorið 2024 en þetta ár er hans 35. í skógrækt. „Það er stundum pínu erfitt að vera skógfræðingur í dag og þá sérstaklega í kaffiboðum þegar einhver hefur heyrt neikvæðar fréttir og fer að skamma mann,“ nefnir Valdimar og hlær. Hann segir að besta tilfinningin sé að vera úti í skógi en ef maður endist í þessu starfi sé gott að vera kominn á skrifstofuna, úr mesta puðinu. „Ég var úti í skógi í 14 ár áður en ég fór í háskóla að læra, var orðinn miðaldra. Var búinn að vera lengi uppi í Heiðmörk, hjá Skógræktarfélagi Reykjavíkur en var þar í heil ellefu ár. Ég settist svo á skólabekk á Hvanneyri og lærði skógfræði, flutti til Svíþjóðar og kláraði þar meistaranám. Réði mig í vinnu hjá Skógrækt ríkisins og vann þar í 13 ár en það má segja að ég hafi unnið úti í skógi frá 1990 til 2012 en þá fór ég að vera meira á skrifstofu. Það er sko ekki leiðinlegt að vera skógfræðingur,“ nefnir Valdimar.

Fjölmörg áhugamál

Blaðamaður tók eftir að Valdimar var byrjaður að auglýsa fluguhnýtingarkvöld í Borgarnesi. „Ég er formaður stangaveiðifélagsins og við höfum haldið svona fluguhnýtingarkvöld reglulega. Ég stunda hestamennsku og fjallgöngu hér á Vesturlandi. Ég var að segja við vin minn um daginn að ég þekki fáa í Borgarnesi en ef þú spyrð mig um sveitina þá þekki ég miklu fleiri þar.“

*Við gróðursetningu árið 2014 með dóttur sinni.*

Venjulegur dagur hjá skógfræðingi

Lítið sést út um glugga Valdimars eftir óveður síðustu vikna en seltan úr Borgarfirði hefur komið sér vel fyrir á glugganum á skrifstofu hans. „Á veturna er ég nánast alveg hérna á skrifstofunni að vinna áætlanir og eru það í mörgum tilvikum miklir doðrantar. Ég er að gera áætlanir fyrir jarðvinnslu- og gróðursetningar verktakana og skrifa verklýsingar fyrir þá verktaka sem verða í hverju verkefni. Yfir sumartímann er ég mikið á ferðinni, að fylgjast með verkefnum, gera úttektir á ýmsum verkþáttum, auk þess að meta framgang á verkefnum sem er lokið og safna upplýsingum fyrir áætlanagerð fyrir ný verkefni. Ég læt verktakana hafa þessar áætlanir og verklýsingar, en ég stefni að því að hitta verktakana í upphafi verks en ég kemst ekki alltaf á staðinn þegar verktakar hefja störf á ákveðinni jörð. Ég verð samt sem áður búinn að sýna þeim jörðina, fara yfir hvernig áætlunin lítur út og reyni svo að koma sem oftast meðan það er verið að planta í verkefnið, svo að það sé hægt að grípa inn ef þarf, áður en búið er að planta,“ nefnir hann.

Erum búin að vera að hægja á okkur

Að lokum sýnir Valdimar blaðamanni svæðið sem hann náði að planta í á síðasta ári en hann segir að veturinn hafi skollið á aðeins of snemma. „Við þurftum að hætta fyrr þar sem við náðum ekki að planta út vegna frosts. Við þurftum af yfirvetra eða geyma nokkuð af plöntum sem við komum ekki niður á síðasta ári. Ég hef ekki náð að fara að kíkja á þær plöntur sem við náðum ekki að planta út en ég held nú að landeigendur hafi hringt í mig ef eitthvað hafi komið upp á. Það er hugur í okkur að halda áfram en kannski vorum við full bjartsýn í upphafi, bæði í áætlunum og fjölda verkefna, ætluðum að stækka miklu meira. En við erum búin að hægja aðeins á okkur sem er að mörgu leyti betra því þá getum við vandað betur til verka. Það skiptir miklu máli að verkefni séu vel unnin, vel undirbúin og það er hugur í okkar að gera eins vel og við mögulega getum og helst aðeins betur,“ segir Valdimar að lokum.

Gera vel og helst aðeins betur

Rætt við skógfræðinginn Valdimar Reynisson um störf hans hjá fyrirtækinu Yggdrasil Carbon

Rætt við skógfræðinginn Valdimar Reynisson um störf hans hjá fyrirtækinu Yggdrasil Carbon