Hjá mér eru jólin kertaljós og spil, síld, smákökur og lambasteik. Laufabrauð og hangikjötslykt. Sameiginleg matreiðsla, stórir morgunverðir, hnetubrot, lifrarkæfa, hangi-kjötskássur úr afgöngum. Og langar gönguferðir á jóladagsmorgun.

Mér hafa sárnað svör margra karla þegar þeir eru spurðir um tilhlökkun til jólanna og þátttöku í undirbúningi. Þeir vísa oftast á mömmu og gleðina við að fá góðan mat kl. 6 á aðfangadag. Og svo kökurnar sem hún bakar, jólaskrautið hennar og malt og appelsín. Ha? Eru jólin ekki fyrir pabba, syni og dætur sem engin mamma kemst alein yfir að undirbúa?

Öll jólaverk gefa stemningu. Allir fá hlutverk. Ekkert jólastress að klára eitt hefðbundið verkefni. Eftirvænting er nefnilega sambland af tilhlökkun og kvíða um að ekki verði eins gaman og um síðustu jól. Annað ekki. Til að slá á spennuna er best að taka þátt og klára hefðbundnu, skemmtilegu og fallegu verkin sín. Saman og hver fyrir sig.

Ég átti pabba sem tók þátt í undirbúningi jóla. Fyrst voru það jólaseríurnar sem biluðu árlega. Stórar bláar perur í rafkapli hengdar utan á svalir. Þetta gerðist oftast um 15. des í hríð og frosti (eftir heimilis-tuð) og alltaf þurfti að leita uppi þá peru sem var biluð. Skrúfa úr og í allar 50. Sannarlega fór pabbi með að velja jólatré. Svo var það jólaseríurnar á tréð, þessar kertalaga, bjöllulaga, næpulaga og eins og blóm á jólastjörnum. En eiginlega voru þær alltaf bilaðar og kröfðust skrúfúr og skrúfí, ár eftir ár. Pabbaverk. Hann mokaði líka tröppurnar ef bræður mínir voru uppteknir við að bóna bílinn, hlusta á lög unga fólksins og pússa silfur.

Þeir reistu líka jólatréð og skrúfuðu fast í fótinn með skipandi ópum til að jafnvægi næðist. Við stúlkurnar gerðum hreint og ryksuguðum endalaust. Bökuðum svo 4 sortir. Mamma tók út dúka, kúlur, bjöllur og skreytti með greni. Hún skipulagði silfurpúss og fann gamlar skeiðar og koparpotta, messingstjaka o.fl. Þessi verk fannst mér koma með jólin, líka þessi eftirvænting og óreiða, lykt af kanel, greni og appelsínum. Rifrildi og stress fylgdu frekar jólaprófum, hríð á gluggum. Það var ákveðinn hátíðarbragur í því að finna gömlu jólakúluna sína og grípa í jólabjöllur milli herbergja, draga gjöf af jólakalender fimmta hvern dag, ýmist blýant eða strokleður, eina karamellu eða Wrigley´s tyggjóplötu. Ódýr pínulítil tilbreyting fyrir systkinin fimm á aðventunni.

Við fengum bara í skóinn á Þorláksmessukvöld. Þá komu allir þrettán og gáfu okkur nærföt, tíkalla, loftkökur, smartís og súkkulaðibitakökur. Jólasteluþjófar létu greipar sópa um smákökur heimilisins. Pabbi og strákarnir bökuðu loftkökur, mamma randalín og stóra syss bakaði og skreytti dásamlegt piparkökuhús með örfínni hvítri glassúrsprautu. Stundum var föndrað upp úr Bo bedre. Karton-englar pabba voru flottastir, hann var svo flinkur með skurðhnífinn. Skuggamyndir voru límdar á glugga og jólapokar fléttaðir.

Í það minnsta er þetta jólin mín líka, litlar greniskreytingar, gyllt skraut á stofublómunum og heimagert rauðkál. Mikil samvera litlu krílanna, sona, dætra og foreldra við eldamennsku og pússluspil. Og engin jól án þess að spila oft púkk, hávaðasama spilið sem pabbi og mamma kenndu okkur. Ekkert hik við að sinna skreytingum og sinna alls konar óþarfa tiktúrum og veseni. Þetta með jólastressið er nefnilega gert sameiginlega í gleði, en verður bara stress ef enginn tekur þátt. – Og þið ættuð að sjá jól systkina minna og strákaverkin þar! Njótið árs og friðar.

María Hildur Maack, Reykhólasveit

Kveðjur úr héraði – Engin jól fyrir unga menn og pabba?