medium

large

thumbnail

1536x1536

small

custom-size

Fjölmenni skemmti sér á árlegu Sverrismóti – Myndasyrpa

2048x2048

Að hlaupa til ömmu og til baka var upphafið

Leggja til stórfelldar breytingar á Jaðarsbakkasvæðinu

Helstu seglar Vesturlands kynntir

Hnúfubak komið til bjargar í Steingrímsfirði

Frestuðu ákvörðun um deiliskipulagsbreytingu á Grjóthálsi

core/paragraph

Viðtal við Vilhjálm Hjörleifsson sem birtist í Skessuhorni árið 2020

Íslenski fáninn blaktir við snoturt hús á Varmalandi í Stafholtstungum þegar blaðamaður Skessuhorns rennir þar í hlað í byrjun desember. Þarna er annað heimili þeirra Vilhjálms Hjörleifssonar og Elizabeth Goodall Alexandersdóttur, en þau eiga einnig íbúð í Reykjavík. Athygli vekur hvað umhverfið er fallegt og þéttur greniskógur skapar skemmtilega og óvanalega umgjörð um húsið.

Náttúrulega kirkjukór

Ekki er síður gaman að koma inn þar sem allt er glæsilega skreytt, enda er komin aðventa. Veggina prýða falleg málverk eftir Elizabeth sem er frístundamálari og hélt sýningu á Varmalandi fyrir tveimur árum. En erindi blaðamanns er að eiga okkur orð við Vilhjálm, eða Villa eins og hann er kallaður. Við það tækifæri býður hann upp á bragðprufu af grænlensku hreindýrakjöti, því hann er nýkominn heim frá Grænlandi. En maðurinn er Lunddælingur og þar hefst samtalið. „Lundarreykjadalurinn var ósköp venjulegt sveitasamfélag þegar ég var að alast upp,“ segir Villi. „Það var hlustað á Rás 1 og horft á sjónvarpið. Bókasafnið var opið á fimmtudögum í félagsheimilinu í Brautartungu. Svo voru auðvitað skemmtanir og ég man eftir þorrablótum þar sem bragir voru kveðnir sem ég kann enn hrafl úr. Og það var náttúrulega kirkjukór og ungmennafélag.“ - Þetta þætti nú gott þó um fjölmennara samfélag væri að ræða en Lundarreykjadalinn, hugsar blaðamaður.

Upplifði ekki aldursmun

Villi heldur áfram og segist ekki hafa farið á þorrablót fyrr en hann var orðinn sextán ára. Hann er yngstur þriggja barna Olgu Þ. Júlíusdóttur og Hjörleifs Vilhjálmssonar bænda á Tungufelli og faðir hans var fæddur og uppalinn á bænum. „Pabbi var yngstur systkina sinna, fæddur árið 1909,“ segir Villi. „En mamma var fædd 1934 svo það var mikill aldursmunur á þeim. En ég upplifði ekkert þennan aldursmun, þetta voru bara foreldrar mínir. Það er eins og annað sem maður elst upp við, það finnst manni eðlilegt. Rafmagn kom t.d. ekki að Tungufelli fyrr en rétt fyrir 1970, þó er Lundarreykjadalurinn varla talin afskekkt sveit. Aldrei fannst mér það nokkuð há okkur í dalnum, eða við vera öðruvísi fyrir það.“

Olga móðir Villa var úr Arnarfirðinum og átti einn son frá því áður, Hann hét Heiðar Bergmann Baldursson og var fæddur árið 1949, en ólst upp hjá afa sínum og ömmu á Bíldudal. Systkinin á Tungufelli voru hins vegar þrjú og Villi yngstur þeirra. Hin eru Júlíus fæddur 1955 og Kolbrún fædd 1958. Villi er yngstur og kom í heiminn 18. maí 1963. Blaðamaður hefur orð á því að hann nái ansi langt aftur með því að eiga foreldri sem var fætt árið 1909. Hann tekur undir það og segir að hann sé bræðrabarn við fólk sem er núna orðið mjög aldrað.

Páll Jökull

Móðir Villa var úr Arnarfirðinum. „Afi hennar og langafi minn var Páll Pálsson sem nefndur var Páll Jökull,“ segir hann. „Hann var fylgdarmaður jöklakönnuðarins William Watts á árunum 1874 og 1875 og þeir voru fyrstir til að fara yfir Vatnajökul.“&nbsp; Watts hafði heyrt vel af Páli látið og valdi hann til farar með sér ásamt fleirum. Þeir lögðu upp frá Núpsstað í ágúst 1874. Þess má geta að norður af Kálfafelli er fell sem heitir Pálsfell sem Watts nefndi svo í höfuðið á ferðafélaga sínum. Af ýmsum ástæðum gekk ferðin ekki að óskum í þetta sinn og þeir urðu að snúa við. Sumarið eftir var reynt aftur. Þá báru þeir það nauðsynlegasta á bakinu, og drógu á sleðum en aðrir fylgdarmenn og hestar fóru austur með byggðum og komu til móts við þá á Grímsstöðum á Fjöllum. „Þeir þurftu að hafa allt með sér gangandi,“ segir Villi. „Þeir komu þarna að Grímsstöðum og morguninn eftir kemur einhver gestkomandi og segir að það sé eldur uppi í suðri. Þá var byrjað að gjósa í Víti; Öskjugosið fræga. Þeir fóru þá náttúrulega beint þangað til að skoða þetta, langafi og Watts. Þeir gengu upp á fjallið og horfðu yfir Öskjuvatn og Víti og upplifðu þetta allt saman.“ Saman nefndu þeir gíginn Víti.

Fólkið fyrir vestan

Blaðamanni leikur forvitni á að vita hvernig Hjörleifur á Tungufelli kynntist Olgu, fyrst þau voru sitt úr hvorum landshlutanum. Sagan byrjar örlítið fyrr, eða með syni Páls Jökuls, Júlíusi móðurafa Villa. „Hann var farkennari og bjó austur á Fjörðum þar sem hann átti konu og tvö börn sem hann svo missti,“ segir Villi. „Þá flutti hann þvert yfir landið yfir í Arnarfjörð og var þar við farkennslu og búskap. Þar kynntist hann Ragnhildi ömmu minni og eignaðist nýja fjölskyldu. Mamma mín og systkini hennar urðu þá til, alls níu systkina hópur. Fjölskyldan bjó á mörgum stöðum, m.a. á Dynjanda. Þar leið þeim best, því þar var besti húsakosturinn. En síðast bjuggu þau á Bíldudal. Mamma hafði eignast Heiðar son sinn þegar hún var bara unglingur. Hann ólst líka upp í stóra systkinahópnum hjá afa og ömmu, en mamma hafði alltaf samband við hann þótt langt væri á milli eftir að hún flutti í Borgarfjörð. Mamma kom einfaldlega sem ráðskona til pabba, það var ekki óalgengt á þeim árum. Þá var á Tungufelli nýbyggt þriggja hæða steinhús og Hjörleifur á Tungufelli var myndarlegur maður þó að hann væri 25 árum eldri en ráðskonan,“ segir Villi. Hann segir að foreldrar sínir hafi aldrei gifst, en þau gengu með gullhringa hvors annars og hvíla nú hlið við hlið í Lundarkirkjugarði.

Átta ára í skóla

Í barnæsku Villa var ekki um aðra skólagöngu að ræða en heimavistarskóla. „Það var mörgum erfitt og sumir fengu mikla heimþrá,“ segir hann. „Þá fór maður í skólann sjö ára gamall. En ég fór þó ekki þangað fyrr en átta ára. Málið var að ég var orðinn fluglæs, reiknandi og skrifandi og hafði lesið allar bækur á heimilinu. Mér var því hlíft við að fara fyrsta skólaárið,“ segir hann. „En átta ára fór ég í heimavist á Kleppjárnsreyki og líkaði ágætlega. Samt þekkti ég mjög fáa.“ Þrátt fyrir að hann þekkti ekki marga í fyrstu breyttist það fljótt því Villi hefur alltaf haft gaman af samskiptum við fólk. Skólastjórn var á þessum tíma í höndum Hjartar Þórarinssonar sem hann segir að hafi verið mikill ljúflingur en samt góður stjórnandi sem gaf ekkert eftir. Strax á þessum árum var Villa falin ákveðin forysta fyrir nemendur svo sem með störfum fyrir skólafélagið. Næst lá leiðin í aðra heimavist, í Reykholt, þar sem Villi var þar til hann fór að vinna. Hann var þar strax kominn í félagsmál og var kosinn skólafélagsformaður þótt hann væri ekki lokaársnemandi, eins og venjan var þá. Það hafði aldrei komið fyrir áður að skólafélagsformaðurinn væri ekki lokaársnemandi. „Ég tranaði mér samt aldrei fram,“ segir hann. „Ég var bara beðinn um þetta, og hafði líka verið beðinn um að taka þátt í leikuppfærslum. Sennilega var þetta af því ég þorði að koma fram.“

Ingiríður og Guðmundur

Við grípum orð hans á lofti og ræðum þetta með leiklistina. Þú hefur ef ég man rétt staðið á sviði með Ingvari Sigurðssyni? „Já, eða hann með mér,“ segir Villi hlæjandi. Þetta var í gamanleikritinu Ingiríður Óskarsdóttir (eða Geiri Djók snýr heim eftir alllanga fjarveru) eftir Trausta Jónsson, sem frumsýnt var í Borgarnesi árið 1985. Þá bjó Villi á staðnum og hafði farið að starfa þar við pípulagnir hjá Hitaveitu Akraness og Borgarfjarðar sautján ára gamall nokkrum árum áður. „Leikritið var sýnt í félagsheimilinu sem nú er Óðal og ég lék þarna lítið hlutverk, karakter sem hét Guðmundur eyrnaskjól,“ segir hann. Leikritið sló met í aðsókn í Borgarnesi og farin var leikferð til Reykjavíkur líka. Ég lék líka í Við borgum ekki, við borgum ekki sem var líka farsi. Ég fór þar með ein fjögur hlutverk. Einu sinni fór ég t.d. út sem lögregluþjónn og kom nánast samstundis inn aftur sem herlögregluþjónn. Þá beið Jóhanna Björnsdóttir á bak við með gerviskegg og nýja húfu og málið var leyst. Þetta var skemmtilegt fólk og skemmtilegur tími.“

core/image

Leikritið Ingiríður Óskarsdóttir var sýnt í Borgarnesi 1985 og setti aðsóknarmet. Hér er leikhópurinn ásamt leikstjóra. Efri röð f.v: Carmen Bonich, Guðjón Sigvaldason leikstjóri, Helgi Björnsson, Hreggviður Hreggviðsson, Ingvar E. Sigurðsson og Blængur Alfreðsson. Neðri röð: Villi, Grétar Sigurðarson, Jenný Lind Egilsdóttir og Hjördís Karlsdóttir.

Hitaveitan lögð

Það voru sögulegir tímar þegar verið var að leggja hitaveitu í hús í Borgarnesi og á Akranesi um 1980. „Við settum upp hemlagrindur við inntökin. Áður kyntu flestir með olíu,“ segir Villi. „Ég fór líka út á Akranes til að setja saman grindur og setja þær upp. Svo lá leiðin aftur í Borgarnes,“ segir hann. „Ég kom held ég í næstum hvert einasta hús í báðum bæjunum á þessum árum og það var skemmtilegast að hitta og tala við fólkið,“ segir hann brosandi.

Grænland

Villi fékkst líka við rútubílaakstur fyrir Sæmund Sigmundsson eftir að hafa tekið meirapróf árið 1988. Meðal verkefna hans var að keyra skólabörn. En það æxlaðist svo að hann kláraði aldrei að læra pípulagnir. Samt hefur hann mikið unnið við slíkt og er nýkominn frá Nuuk á Grænlandi þar sem hann tengdi gólfhita í nýjum skóla. Hann vann verkið einn á sex vikum; var fenginn í það af Grétari Leifssyni verkfræðingi sem þekkti vinnubrögð hans. „Hann vildi að þetta yrði almennilega gert og ekki kastað til hendi. Mér fannst þetta spennandi, en hefði aldrei nennt þessu hefði verkið til dæmis verið á Höfn í Hornafirði,“ segir Villi. „Það voru danskir pípulagningamenn sem lögðu í skólann, en ég sá einn um þennan verkþátt og setti upp gólfkistur í þennan 1800 fm skóla. Menn trúðu því ekki að einn maður frá Íslandi myndi klára þetta. Þetta voru tvær þriggja vikna tarnir og í millitíðinni fórum við Elizabeth í tvær vikur til Ítalíu í frí, það var mjög indælt.“

Félagslega hliðin

Það er augljóst af frásögn Villa að hann hefur alltaf átt auðvelt með samskipti og hefur gaman af fólki. Þegar hann flutti á sínum tíma í íbúð sína í Sigluvogi í Reykjavík tók hann sig til og kynnti sig fyrir íbúum götunnar og stofnaði félag sem stóð fyrir götumarkaði og fleiru. „Þarna var ég kallaður bæjarstjórinn,“ segir hann. „Það var fólk þarna sem hafði ekki hugmynd um hverjir aðrir byggju í götunni, en ég fór bara í húsin og kynntist því,“ segir hann. Í dag vinnur hann heilmikið sem leiðsögumaður meðfram pípulögnunum. Þar hittir hann fjölda manns og það reynir líka mikið á samskiptahæfnina, eins og hver sá veit sem farið hefur í einhvers konar hópferðir.

En hvernig kom það til að hann fór að vinna við leiðsögn? Honum vefst tunga um tönn. „Eftir að ég tók meiraprófið keyrði ég litla rútu eitt sumar hjá fyrirtækinu Kjartan og Ingimar og þvældist um landið í tjaldferðum fyrir frönsku ferðaskrifstofuna Nouvelle Frontiere. Leiðsögumennirnir voru gjarnan strákar sem voru búnir að mennta sig í náttúrufræði, til dæmis jarðfræði. Einn þeirra var t.d. Ármann Höskuldsson jarðfræðingur. Ég lærði mikið í jarðfræði á þessum ferðum og líka mikið í tungumálum,“ segir Villi. Hann vann líka um tíma fyrir austurríska ferðaskrifstofu og heilmikið fyrir hollensku ferðaskrifstofuna Askja Reizen. &nbsp;„Þeir vildu bara fá mig aftur og aftur,“ segir hann.

Leiðsögumaðurinn Villi

Villi segir leiðsögumanns/ ökuleiðsögumanns- og rútubílstjóra starfið hafa verið stóran hluta af lífi sínu. „Við Pétur Eggerz leikari og leiðsögumaður vorum búnir að vera mikið saman í hvatahópum eitt haustið. Við höfum báðir mikla tilfinningu fyrir íslenskri tungu, þó að leiðsögnin fari oftast fram á erlendum tungumálum. Einhverju sinni vorum við eitthvað að leika okkur með málshætti. Þá varð til „Pétur má ef duga skal“ og „Villi er allt sem þarf.“&nbsp; Okkur fannst báðum að þetta væri satt og rétt,“ segir Villi og glottir.

Leiðsögnin hefur leitt af sér að hann hefur kynnst ógrynnum af alls konar fólki. „Í tengslum við að keyra stóru jeppana hef ég kynnst frægu fólki, kvikmyndaleikurum, stjórnmálamönnum, kóngafólki og þess háttar. Ég hef líka verið við upptökur á stórmyndum, sem teknar hafa verið á Íslandi. En eftirminnilegasta fólkið kannski bara það venjulegasta. Ég man t.d. mjög vel eftir fjölskyldu frá Bandaríkjunum þar sem að flestir unnu í Hershey súkkulaðiverksmiðjunni. Og tvennum fullorðnum hjónum frá Ísrael, sem ég fór með í nokkura daga ferð um Suðurland,“ segir Villi. „Þegar við Elizabeth fórum til Ítalíu um daginn vorum við að heimsækja fólk sem ég hef kynnst í gegnum ökuleiðsögumanns starfið. Við lentum þar í margra klukkutíma matarveislu hjá eiganda ferðaskrifstofu sem ég hef unnið fyrir síðustu ár. Og í sömu ferð vorum við boðin á Michelin veitingastað þar sem við borðuðum og drukkum allt sem við gátum í okkur látið. Hópur sem ég fór með um landið í sumar bauð og það var ekki við það komandi að við tækjum upp veskið. Frí leiðsögn um borg og bý fylgir oftar ekki með. Á þennan hátt hef ég/við kynnst öðrum þjóðum og löndum á persónulegan hátt.“

Eyðilögðu lögreglubílinn

Þó ýmis viðfangsefni Villa hafi verið nefnd hér á undan er alls ekki allt upp talið. Á Borgarnesárunum var hann í JCI (Junior Chamber International) sem er alþjóðleg hreyfing fyrir ungt fólk á aldrinum 18-40 ára sem hefur áhuga og metnað til að efla hæfileika sína og hafa jákvæð áhrif í kringum sig. Villi tók þátt í ræðukeppnum á vegum félagsins og var oftar en ekki kosinn „ræðumaður dagsins.“ Eitt af verkefnum félagsins í Borgarnesi var að standa fyrir viðburði í desember þar sem formlega var kveikt á jólatré staðarins. Félagar saumuðu sér jólasveinabúninga við þetta tækifæri og komu fram í þeim. Í framhaldinu lék Villi oftar en ekki jólasvein við ýmis tækifæri. Annað sem mætti nefna frá þessum árum er að hann var upptökumaður fyrir RÚV og í framhaldi líka fyrir Stöð 2. „Við Arinbjörn Hauksson vorum í þessu saman. Keyptum upptökuvél og vorum í upptökum af ýmsum viðburðum í Borgarnesi og nágrenni á tímabili, ekki bara fréttamyndum,“ segir hann. „Þetta kom sennilega til í framhaldi af aðkomu okkar og leikdeildarinnar að áramótaskaupi sem sýnt var í kapalkerfi sem starfrækt var um tíma í Borgarnesi. Okkur tókst nú að eyðileggja lögreglubíl í einni upptökunni,“ segir hann og hlær.

Ekkert lært en gerir samt

Síðustu tvö árin fyrir Covid-19 bjó Villi hjá Kolbrúnu systur sinni í Vík aðra hvora viku og keyrði hópa í íshella þar í grennd. Síðasta ferðin var 15. mars 2020, en svo kom farsóttin. En þessi tvö ár hafði ekki fallið úr dagur. Þarna vann hann líka fyrir Ann Peters, bandarískan ljósmyndara sem sérhæfir sig í að skipuleggja brúðkaup á Íslandi og taka myndir. „Þá var oft farið á staði sem enginn kemur á og teknar flottar brúðkaupsmyndir,“ segir Villi. Um tíma keyrði hann líka jeppa hjá Kristjáni Kristjánssyni hjá ferðaþjónustufyrirtækinu Mountain Taxi. Verkefni fyrir Askja Reizen voru líka umfangsmikil, hann keyrði fyrir þá á sumrin og sá um allan búnað milli ferða auk þess að útvega gistingu fyrir hópana. Á veturna vann hann gjarnan við pípulagnir. Síðustu tvö árin hefur hann staðið fyrir mikilli hátíð á Varmalandi fyrstu helgina í júní undir heitinu Varmalandsdagar, með undirtitlinum List og Lyst. Þar vinnur hann með styrkleika svæðisins í samvinnu við fjölda fólks og aðsókn hefur verið góð. „Svo það er nú þannig að ég hef ekki beint lært það sem ég er að gera, en mér er bara alltaf treyst fyrir verkefnum. Og auðvitað lærir maður mikið af reynslunni,“ segir Villi. „Ég hef víða komið við, aldrei sótt um vinnu, aldrei sótt um inngöngu í félagsskap, en samt hef ég fengið tækifæri til að gera svo margt, bæði í starfi og leik.“

Öðruvísi afmæli

Blaðamanni hefur borist til eyrna að Villi sé uppátækjasamur og t.d. séu afmælisveislur hans ekki hefðbundnar. Ég ber þetta undir hann. „Já, uppátækjasamur, það má vel vera,“ segir hann. „En þá bara til að gera veröldina betri og skemmtilegri. Ég hef alltaf haft áhuga á listsköpun af öllu tagi og leita oft þangað, er ófeiminn við að gera hluti sem öðrum þætti kannski „öðruvísi.“&nbsp; Ég bind mig ekki endilega á klafa hins venjulega. Hugurinn er frjór og alltaf eitthvað í gangi. Foreldrar mínir voru bæði á þessum nótum. Varðandi afmælisveislurnar, þá er það alveg rétt að þær eru kannski ekki hefðbundnar. En hvað er hefðbundið? Fastur liður í mínum veislum er t.d. dönskukennsla, margir gætu tekið það upp til tilbreytingar. Og matur er oft af þjóðlegum toga; saltað hrossakjöt, slátur, skyr, grjónagrautur o.þ.h. Ég held mig heldur ekki endilega við árs afmælisveislur. Ég hélt t.d. upp á 20.000 daga afmælið mitt, sem var í febrúar 2018. Þá var ég 54 ára,“ segir Villi og brosir.

Það stendur reynslumikill en vel búinn og keikur Econoline bíll á hlaðinu. Bíllinn kemst allt og verður næst nýttur til aksturs með ferðamenn á jökla milli hátíða. „Á þessum fer maður alla leið upp,“ segir Villi. „Við Elizabeth höfum líka farið á honum hringinn, þetta er fínasti ferðabíll.“ Þeim finnst báðum afar gott að vera í húsinu sínu á Varmalandi eins oft og tækifæri gefast, Elizabeth líka þótt hún sé alin upp í Reykjavík. Þau hafa verið saman í rúm tuttugu ár og eiga ekki börn. Villi segir: „Það er dásamlegt að vera hér, svo mikil ró og friður. En í Reykjavík er aldrei þögn. Ef maður opnar glugga er það eins og að vera við foss, sífelldur umferðarniður. Og þótt ég sé félagsmálamaður kann ég mjög að meta kyrrðina hérna.

Svona er ég,“ segir hann að endingu.

Villi í ræðustól fyrir JCI.

Fréttaveita Vesturlands

Úr sarpi: Svona er ég