medium

large

thumbnail

1536x1536

2048x2048

small

custom-size

Ú sarpi: Notalegt að búa í samfélagi sem maður þekkir vel

Úr sarpi: Flest orkar tvímælis sem gert er

Fjölmenni skemmti sér á árlegu Sverrismóti – Myndasyrpa

Að hlaupa til ömmu og til baka var upphafið

Leggja til stórfelldar breytingar á Jaðarsbakkasvæðinu

Helstu seglar Vesturlands kynntir

core/paragraph

Í Jólablaði Skessuhorns árið 2008 birtist ítarlegt viðtal við Vigfús Pétursson bónda í Hægindi í Reykholtsdal. Hann var þá búinn að stunda búskap í sex áratugi og átti enn nokkur ár eftir við það. Fyrir nokkrum árum fékk hann systurson sinn og fjölskyldu hans til að taka við búinu, byggði sér lítið hús á bæjarhlaðinu. Vigfús býr í dag á Brákarhlíð í Borgarnesi. Skessuhorn leyfir sér hér að birta viðtalið að nýju, en þar kennir ýmissa grasa, um menntun, búskap, sparisjóð og kveðskap svo fátt eitt sér talið:

Búskapur í sveitum landsins hefur tekið miklum breytingum undanfarin ár. Bú hafa stækkað umtalsvert og þeim hefur að sama skapi fækkað. Breytingarnar hafa ef til vill verið hvað sýnilegastar á kúabúum sem hafa stækkað margfalt og þau verið tæknivædd. Það heyrir nú til undantekninga að á kúabúi séu færri en 20-30 kýr og sums staðar eru þær allt upp í fjölmarga tugi ef ekki hundruði gripa, heyverkun hefur breyst og tæknin rutt sér til rúms á öllum sviðum. Þó eru enn til bú þar sem menn halda fast í búskaparhætti liðinnar aldar og skella skollaeyrum við hvatningu um stækkun, tæknivæðingu og aukin umsvif með tilheyrandi skuldsetningu. Þar eru fjárfestingar nýttar í þaula og ekki barist á undir oki skulda og vaxtagreiðslna. Eitt þessara búa er hjá Vigfúsi Péturssyni bónda í Hægindi í Reykholtsdal, sem sveitungarnir kalla raunar aldrei annað en Fúsa. Þar var lengi vel rúmlega 400 ærgilda blandað bú með ágætri afkomu, eða þar til framleiðslutakmarkanir tóku gildi. Fúsi, sem nú er komin yfir sjötugt, var sóttur heim einn stilltan eftirmiðdag í upphafi aðventu og hann beðinn að segja frá lífinu og tilverunni. Hann hefur nú verið tengdur búskap í um 60 ár, fór aldrei í annan skóla en farskóla sveitarinnar, helgaði sig búskapnum eftir að námi lauk á þrettánda ári og langaði aldrei meira í skóla. Hann hefur verið nægjusamur en útsjónarsamur bóndi, tekið virkan þátt í félagslífi sveitarinnar og yrkir sér til gamans. Hann kveðst sjálfur vera í hópi þeirra síðustu af kynslóð bænda eins og þeir voru á liðinni öld en er fullkomlega sáttur við það.

core/image

<figure class="wp-block-image size-large is-style-default"><img src="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/2024/07/Vigfus_1-1200x800.jpg" alt="" class="wp-image-81037" /><figcaption>Vigfús Pétursson bóndi í Hægindi í stofunni heima. </figcaption></figure>

Fyrrum kirkjujörð

“Ég er fæddur árið 1936 í Hægindi og hef alltaf átt hér heima og er líklega víðsýnn eftir því,” segir hann í upphafi. Blaðamaður, sem er gamall sveitungi Fúsa, veit að þetta er ekki allskostar rétt og veit að Fúsi hefur alltaf fylgst grannt með þjóðmálunum og er vel lesinn. Víðsýni skortir því tæpast. “Foreldrar mínir voru þau Pétur Vigfússon fæddur á Gullberastöðum og Helga Baldvinsdóttir fædd í Gröf í Lundarreykjadal.” Þau Pétur og Helga áttu auk Vigfúsar dótturina Auði, húsfreyju í Ausu í Andakíl. Foreldrarnir náðu bæði háum aldri og bjuggu í Hægindi alla sína tíð. “Mömmu var sem barni komið í fóstur hjá Helga gamla Þorbergssyni í Hægindi sem síðar gaf henni jörðina. Hægindi var ein af kirkjujörðunum frá Reykholti, líkt og Breiðabólsstaður og Hrísar, en var seld á árinu 1909 eftir að sala kirkjujarða var leyfð. Helgi var einn af ráðsmönnum prestsins og keypti jörðina líkt og þeir gerðu báðir Ingólfur á Breiða og Sigurbjörn í Hrísum.”

En hvaðan kemur hið sérstaka bæjarnafn Hægindi? “Eitt sinn hét bærinn Hægindakot en Helgi kallaði jörðina um tíma “á Hægindum”. Líklega er nafnið þó dregið af orðinu þægindi, þetta var grasgefið og gott land eftir að það var framræst og er frjósamt undirlendi á bökkunum hérna sunnan árinnar gegnt Reykholti.”

<figure class="wp-block-image size-large is-style-default"><img src="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/2024/07/Vigfus_2-1200x800.jpg" alt="" class="wp-image-81038" /><figcaption>Fjóskötturinn fagnaði komu húsbónda síns og átti vafalaust von á volgum sopa. “Þetta er aðal skemmtikrafturinn á heimilinu,” segir Fúsi. </figcaption></figure>

Í farskóla fram að fermingu

“Skólagangan var stutt hjá mér, farskóli sem fyrstu árin var í Nesi en síðar eftir að hreppurinn keypti jörðina Ásgarð var skólinn fluttur þangað þaðan sem ég útskrifaðist 1949 á þrettánda ári. Í Nesi var aldrei þröngt. Þar voru samt hjón með þrjú börn, vinnumaður, nokkrir krakkar í heimavist og sum árin var kennarinn líka þar til húsa. Það var helst þegar veður var vont og fleiri þurftu að gista að þá var sofið ofan á og undir borðum, en samt fór vel um alla. Það voru forréttindi að fá að dvelja stöku sinnum á þessum bæjum og fá að koma í fjárhús á öðrum bæjum en heima hjá sér. Ég þykist til dæmis muna öllu betur eftir hrútnum sem Guðráður keypti á Gilsbakka eitt haustið en því sem stóð í námsbókunum. Hrúturinn var dálítið mannýgur og bundinn á bás í fjósinu til að byrja með og var eflingskind.”

Fúsi segir að aðstæður í Ásgarði hafi verið allt öðruvísi þar sem hann lauk farskólagöngu sinni. “Íbúðarhúsið í Ásgarði var nokkuð stórt en byggt af vanefnum á stríðsárunum og ekki vandað. Þetta var T-hús og hlýjasta herbergið var í króknum að vestanverðu því skjól var þar fyrir flestum veðrum. Undir endilöngum glugganum var reyndar tveggja sentimetra breið rifa sem sást vel út um. Vatnsbólið fyrir Ásgarð var dý í Hamraflóanum. Þar fundust þennan vetur sex dauðar rollur, að mig minnir, misgömul hræ. Rúmlega 60 árum síðar eru líklega tveir þeirra látnir sem þarna voru í skóla þennan vetur, en neysluvatnið í Ásgarði varð þeim áreiðanlega ekki að aldurtila. Ég er ekki frá því að þeir sem telja gerla í dag og gera kröfur hafi gott af því að vita þetta. Þá var saltkjötstunnan eitthvað léleg og lak pæklinum. Líklega var kjötið því eitthvað ekki eins og það átti að vera á bragðið. Fríða gamla var ráðskona, áður húsfreyja í Kletti. Hún bjó hins vegar til úr því ágætar kjötbollur. Þær kunna ýmislegt fyrir sér gömlu konurnar.”

Engir stórbændadraumar

Fúsi segist ekki hafa farið meira í skóla eftir þetta og langaði það aldrei. “Ég var afskaplega feginn að sleppa við það enda fannst mér ég hafa nóg að gera við bústörfin með foreldrum mínum. Ég hef því töluvert langa starfsreynslu, ef hægt er að kalla það því nafni. Þá var hér lítið blandað bú með 6-7 kúm og um 70 kindum. Ég hef alltaf haldið mig við þessar skepnur, ekki langað að breyta til og aldrei búið stórt, hef verið laus við alla stórbændadrauma. Ég hef haft þetta yfir 400 ærgildi sem skiptust á kýr og kindur til helminga. Þetta hefur gengið ágætlega og ég kvarta ekki. Einu sinni á ævinni hef ég tekið lán þegar ég byggði skemmu. Verðbólgan át það reyndar að mestu upp og nennti ég ekki að bíða eftir að mjatla það niður og borgaði það fljótlega upp. Síðan hef ég engum skuldað.”

<figure class="wp-block-image size-large is-style-default"><img src="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/2024/07/Vigfus_3-1200x800.jpg" alt="" class="wp-image-81039" /><figcaption>“Það að nota mjaltafötur fer best með kýrnar en verst með bóndann.” </figcaption></figure>

Hví ætti ég að hætta?

Þrátt fyrir að í Hægindi hafi aldrei verið stór bústofn, þá hefur Fúsa alltaf vegnað vel. Hann sagði blaðamanni eitt sinn að það væri eðlilegt að hann ætti afgang. Hann hefði ekki átt konu og ekki þurft að koma börnum til manns og mennta. Slíkt hafði hann fullan skilning á að kostaði sitt fyrir barnmargar fjölskyldur. Í gamla Reykholtsdalshreppi var Fúsi oft ofarlega á lista yfir skattháa einstaklinga, um árabil á sess með þingmanni sem þar bjó og öðrum sem stundaði sjómennsku sem gaf vel. Þekkt er tilsvar Fúsa eitt sinn á tíunda áratugnum. Þá var Þórunn Gestsdóttir sveitarstjóri Borgarfjarðarsveitar. Hún spurði Vigfús að því á mannamóti af hverju hann hætti ekki þessu búskaparbrölti, væri með lítið bú og kominn þetta á sjötugsaldurinn. Fúsi benti henni vinsamlega á að þótt hann berðist ekki mikið á og hefði aldrei gert, þá hefði hann undanfarna áratugi ekki verið upp á aðra kominn, verið með skatthærri mönnum í Reykholtsdalshreppi og hví ætti hann þá að hætta? Væri ekki nær að þeir hættu sem væru eins og þurfalingar ef mark væri takandi á skattskránni? Þórunn sneri talinu að öðru.

Tækni gerir ekki mjólkina góða

En aðspurður segir Vigfús að það að reka lítið, blandað bú hafi í gegnum tíðina komið bærilega út. “Það eru áraskipti í þessu eins og öðru, en það hefur aldrei gengið illa bæði með kindurnar og kýrnar sama árið. Þannig vegur þetta hvort annað upp og stundum gengur vel með hvort tveggja.” Í eldhúsinu í Hægindi eru verðlaunagripir sem Vigfús hefur fengið á liðnum árum frá Mjólkursamsölunni fyrir úrvalsmjólk. Hann sýnir blaðamanni nýjustu útprentun á mjólkurmælingu og ekkert lát er á gæðum mjólkurinnar, frumutalan í algjöru lágmarki og efnainnihaldið gott. “Ekki er það tæknin sem gerir mjólkina góða, ég hef afsannað það,” segir Fúsi. Í fjósinu hjá honum eru nú átta mjólkandi kýr og tvær í geldstöðu. Kýrnar mjólkar Fúsi kvölds og morgna í eina mjaltafötu, hellir úr fötunni í lítinn mjólkurtank í þröngu, en snyrtilegu mjólkurhúsinu. Það er öll tæknin. Í lítilli skonsu inni af mjólkurhúsinu er gömlu mjólkurbrúsunum haganlega raðað upp á rör ofan við vatnsþrónna sem þeir voru þvegnir í meðan nota þurfti brúsana. “Það að nota ennþá fötur við mjaltirnar fer best með kýrnar, en verst með bóndann,” segir Fúsi og ekki er laust við að sjáist á hreyfingunum að mjaðmirnar eru lítið eitt farnar að gefa sig eftir sextíu ára bogur við mjaltirnar.

Gæðin fyrst og fremst

En hefur Fúsi góð ráð í pokahorninu handa bændum framtíðarinnar? “Ærnar þurfa að hafa góða frjósemi og vera þokkalega gerðar. Kýrnar þurfa að skila þokkalegri nyt og fyrst og fremst þurfa gæðin að vera í lagi til að öll mjólkin skili sér í Samlagið og fyrir hana fáist greitt. Ef mjólkin skilar sér öll í sölu, kýrnar verða ekki sjálfdauðar, heyin eru góð og ekki er bruðlað með fóðurbætinn, þá ætti að vera hægt að skila viðunandi afkomu. Það að hafa ekki fleiri kýr en 8-10 eins og ég hef haft er hins vegar matsatriði, en í mínu tilfelli hefur það lengt í mér sem bónda,” bætir hann við.

Fjóshlaðan er full af ilmandi þurrheyi í stabba sem Fúsi sker með rafmagnsskera og gefur kúnum. Aldrei hefur orðið heylaust í Hægindi í yfir 100 ára búskaparsögu þar. Fúsi er einn af þeim bændum sem er býsna góður að lesa í veðrið og missir því töðuna sjaldan í óþurrk og hrakning. Hann hirðir þó ekki alveg allt heyið með sjálfhleðsluvagni. Fær nágranna sína til að binda 100-200 rúllur á ári og gefur kúnum þær með þurrheyinu.

<figure class="wp-block-image size-large is-style-default"><img src="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/2024/07/Vigfus_4-1200x1480.jpg" alt="" class="wp-image-81040" /><figcaption>: Í skonsu innaf mjólkurhúsinu er gömlu brúsunum og mjaltatækjunum haganlega komið fyrir í rekkum. Tæki og tól sem brátt heyra sögunni til í búskaparháttum nýrrar aldar. </figcaption></figure>

Minnkaði við sig

Í haust urðu þær breytingar hjá Fúsa að hann minnkaði við sig og lét Jón Eyjólfsson nágranna sinn á Kópareykjum hafa kindurnar í hálfgerðri verktöku. “Jónsi tók kindurnar að sér, fær aðstöðuna og hey. Það er ágætt að geta farið í fjárhúsin þegar manni sýnist og spjallað aðeins við kindurnar en ég er ósköp feginn að minnka aðeins við mig vinnuna. Jónsa er vel trúandi til að fóðra og rækta fé og hefur sýnt góða tilburði í sauðfjárræktinni. Ég ætla hins vegar að halda áfram með kýrnar sjálfur meðan heilsan er þokkaleg. Maður verður að hafa eitthvað til að reka sig á fætur á morgnana.”

Þótt Fúsi sé í og með að styðja við nýliðun á búi sínu með því að lána kindurnar segist hann hafa áhyggjur af nýliðun í landbúnaði almennt. Segir að hún verði erfið næstu árin sökum þess hvernig jarðaverð hefur þróast og bændur hafa skuldsett búin. “Fyrsta skilyrðið til að ungir menn geti hafið búskap er að þeir fái bústofn og jörð á viðráðanlegu verði. Hér áður fyrr fengu menn þetta sökum þess að jarðaverð var viðráðanlegt, en nú er hætt við að þeir sem láta af búskap hafi ekki efni á slíkri greiðasemi, þótt þeir vildu. Þetta er slæmt og nýliðun verður nær ómöguleg. Ég öfunda heldur ekki þá bændur sem eru skuldsettir og þurfa að láta bankana vaða yfir sig. Bankar eru ekkert betri húsbændur en prestar og biskupar voru hér áður.” Þá segir Fúsi að því miður séu ekki endilega alltaf réttu mennirnir við búskap. “Ég öfunda ekki þá sem hafa hvorki gaman af að rækta land eða fé en þeir eru til í röðum bænda. Sumir þekkja varla nokkra skepnu,” bætir hann við.

Talið berst að hagsmunamálum bænda. Fúsi segir að lítið fari fyrir málsvörum bænda meðal ráðamanna þjóðarinnar, nema hvað forsvarsmenn Bændasamtakanna reyni að halda uppi vörnum og gera sitt besta. Hann kveðst sakna Guðna Ágústssonar úr pólitík og segir hann hafa talað upp íslenskan landbúnað og verið góðan málsvara greinarinnar. Þó segir hann umræðuna um landbúnaðinn heldur vera að færast í réttara horf eftir gjaldeyrisskortinn undanfarnar vikur, en þá hafi menn opnað augun fyrir því að standa þurfi vörð um íslenska framleiðslu.

<figure class="wp-block-image size-large is-style-default"><img src="https://umsjon.skessuhorn.is/wp-content/uploads/2024/07/Vigfus_6-1200x850.jpg" alt="" class="wp-image-81041" /><figcaption>Nágrannarnir Eyjólfur á Kópareykjum og Fúsi bíða ásamt öðrum eftir að safnið komi af fjalli við réttarvegginn í Fljótstungu í haust.</figcaption></figure>

Mest í Borgarnes

Foreldrar Vigfúsar náðu bæði háum aldri. Pétur bóndi lést 85 ára og Helga móðir hans árið 2003, þá 96 ára. Þau bjuggu hjá Fúsa alla sína tíð, en Helga fór á dvalarheimilið í Borgarnesi eftir að hún var komin yfir nírætt. Eftir aldamótin fékk Fúsi frænku sína Sólrúnu Konráðsdóttur til að taka við hússtjórn í Hægindi. Þau eru systrabörn og lætur Fúsi vel af sér í dag og er ánægður með þegar líf færist í húsið, til dæmis þegar barnabörn Sólrúnar dvelja hjá þeim. Sjálfur hefur Fúsi aldrei búið með konu og á ekki börn.

En hefur hann sökum búskaparins getað ferðast um og skoðað landið? “Já, en þó hef ég aðallega farið í Borgarnes – meira að segja oft,” svarar hann kíminn. Fúsi kveðst þó nokkrum sinnum hafa ferðast um Norður- og Suðurland þótt aldrei hafi hann ekið hringveginn og því ekki komist á Austfirðina. Aldrei segist hann heldur hafa farið til útlanda og langi ekki til þess, þá væri yfirgnæfandi hætta á að hann þyrfti að éta hænsnakjöt og það vilji hann forðast í lengstu lög. “Það er líklega teljandi á fingrum annarrar handar þau skipti sem ég hef ekki komist í fjós síðastliðin 10-20 árin, eða frá því ég hætti að fara í leitir. Maður er líklega frekar heimakær.” Fúsi var í áratugi fjallkóngur í Lambatunguleit sem er tveggja daga leit en farið um mýrlendi og keldur í blautasta hluta Arnarvatnsheiðar og því með erfiðari smalamennskum sérstaklega eftir votviðrasumur.

Hætti þegar hann tapaði fyrir stelpu

Fúsi hefur tekið virkan þátt í ýmsu félagsstarfi sveitarinnar. Sveitungar kusu hann ítrekað til setu í hreppsnefnd og þá var hann deildarstjóri Reykholtsdalsdeildar Kaupfélagsins um árabil enda mikill samvinnumaður og þykir miður hve vegur Kaupfélaganna hefur minnkað. Hann var og virkur félagi í Ungmennafélagi Reykdæla og þótti ekki koma til greina annað en að hann stýrði útgáfu afmælisrits félagsins í vor. “Ég gekk í ungmennafélagið árið 1953. Gunnar á Breiðabólsstað plataði mig með sér í það. Ég er ekki viss um að mér hafi verið gerður stærri greiði. Þar lærði maður ýmislegt og þar sameinuðust félagar í ýmsum leik og starfi.” Aðspurður segist hann hafa keppt í íþróttum á sínum yngri árum; millivegalengdum í hlaupi, fótbolta og þó nokkuð mörg ár kastaði hann kringlu. “Ég keppti lengi í kringlukasti eða þar til ég var um hálffimmtugt. Þá voru engir aðrir strákar eftir til að keppa við mig. Þá var ég látinn keppa með stelpunum og eftir að ég tapaði fyrir stelpu af Snæfellsnesi eitt sumarið hætti ég alveg. Þá spilaði ég aðeins fótbolta en var aldrei góður. Liðið var samsett héðan úr Umf. Reykdælum, Dagrenningu og Íslendingi og var líklega með lélegri liðum á landinu, en það var samt alltaf gaman. Við töpuðum sjaldan minna en átta – núll, þó það hafi reyndar einstaka sinnum komið fyrir að við ynnum leiki. Við flæktumst þó víða til að keppa, fórum t.d. út fyrir Heiði og á Hvanneyri en spiluðum heimaleikina hér á Reykholtseyrinni.”

Fúsi sat lengi í stjórn ungmennafélagsins en á síðari árum hefur hann m.a. setið í stjórn bókasafnsins og var lengi í stjórn skógræktarnefndar félagsins sem séð hefur um skógarreitinn við Logaland. Það starf segist honum hafa líkað vel eða eins og hann segir sjálfur: “Þar gat ég gert það sem ég nennti.”

Var kenndur kveðskapur nafna síns

Fúsi í Hægindi hefur lengi verið liðtækur hagyrðingur og þannig skipað sér í nokkuð fjölmennan flokk uppsveitunga í Borgarfirði sem eiga auðvelt með að koma hugsunum sínum í rímað mál. Má þar nefna Helga á Snartarstöðum, Dagbjart og Dísu í Hrísum, Bjartmar á Norður Reykjum, Flosa á Bergi og Sigfús í Skrúð, en þann síðasttalda segir Fúsi að eigi sökina á því að hann fór sjálfur að yrkja. “Þegar hann var unglingspiltur voru hann og Bjartmar að kveðast á. Það fóru að ganga vísur um dalinn og voru þær sagðar eftir Fúsa. Ókunnugir, aðfluttir menn eignuðu mér þessar vísur. Þetta voru ágætar lausavísur sem ég hefði gjarnan viljað hafa gert. Sjálfur hafði ég fram að því lítið gert af vísum, en alltaf haft gaman af þeim frá því Helgi gamli í Hægindi kvað og raulaði lausavísur fyrir mig sem smástrák og ég á endanum lærði. Ein vísan sagði frá sjómanni í uppvexti Helga í Flóanum, sem líklega hefur gert að leik sínum að mæla vegalengd á báti sínum í áratogum:

Frá Eyrarbakka út á Vog

er þar mældur vegur:

Átján þúsund áratog -

áttatíu og fjegur.

“Ég hef líklega verið kominn yfir fertugt þegar menn fóru að ósekju að eigna mér þessar vísur Fúsa í Skrúð. Þá fór ég að reyna að æfa mig í vísnagerðinni, fannst ég þurfa að geta svarað fyrir mig. Sýnir líklega hvað ég var bráðþroska hversu snemma ég byrjaði! Mér hafði alltaf fundist eigin kveðskapur vera vitlaus en einhvern veginn síaðist þetta inn hjá mér með æfingunni. Ég hefði sennilega aldrei getað ort nema vegna þess hversu mikið ég vann einn. Kýrnar eru góðir félagar og þegar maður þykist kunna verkin sem maður er að vinna, þá gefst tími til að hugsa um annað á meðan, til dæmis meðan á mjöltunum stendur. Það hefur líka hjálpað mér að vísnahefð er nokkuð rík hér um slóðir. Til dæmis voru á hverjum bæ í Hvítársíðu annað hvort skáld eða hagyrðingar, nema hvoru tveggja væri, og Borgfirðingar hafa margir hverjir gaman af kveðskap. Við slíkt umhverfi þrífst vísnagerð betur en ella.”

Fúsi segir að nauðsynlegt sé að hafa meðfætt brageyra til að geta sett saman vísur en vísnagerð snúist hins vegar mest um æfingu eins og svo margt annað í lífinu. “Hæfileikinn til að setja saman vísur erfist þó stundum. Þá geta menn þjálfað vísnagerðina með því að lesa mikið af kveðskap.” Fúsi segir hringhenduna skemmtilegan bragarhátt, ef ein hending fæðist, þá yrki hitt sig sjálft. Eina slíka setti hann saman um kunnan fréttamann:

Siglir þéttan sálin fróm

sögur réttar hefur.

Gengur létt á gúmmískóm

Gísli fréttanefur.

Fúsi segir að meðan þeir Dagbjartur á Refsstöðum bjuggu einir í sitthvoru kotinu hafi þeir stundum hringt í hvorn annan og dundað sér við að setja saman vísur í símann. Ein slík er svona, en Fúsi segir hana þó aðallega eftir Bjart:

Hugaðu að heilsu þinni

hæfilega stressaður.

Vertu þar með sæll að sinni.

Sömuleiðis - blessaður.

Fúsi orti fyrr í haust í tilefni ástandsins í þjóðfélaginu og afleiðingar gjörða útrásarvíkinganna:

Gengisfall menn gruna síst,

þótt gróðinn verði að fisi.

Höfuðpaurinn heldur víst

að hann sé einhver risi.

Eins og mörgum Borgfirðingum þykir Fúsa í Hægindi vænt um sparisjóðinn og harmaði tíðindin síðsumars. Heldur þótti honum viðspyrna manna þó lágstemmd, eins og einkennir stundum Borgfirðinga, þegar fyrir lá hvernig komið var fyrir nær aldargömlum sjóðnum:

Nú er þörf að bæta böl,

Borgfirðingar hvísla.

Hornsteinn varð að hrúgu af möl

í höndunum á Gísla.

Það er kominn fjósatími hjá Vigfúsi bónda í Hægindi. Við röltum saman út í fjós þar sem kettirnir taka fagnandi á móti húsbónda sínum og kýrnar umla þakklátar fyrir að hann sé mættur. Virðulegum eldri fressketti, sem gegnir embætti músaveiðara, er klappað á koll og kúnum er gefin taðan. Kveikt er á mjaltavélinni og sest niður við mjaltir. Vafalaust fæðist vísa eftir að gestur þakkar fyrir sig og kveður.

Fréttaveita Vesturlands

Úr sarpi Skessuhorns – Var bóndi af lífi og sál