medium

large

thumbnail

1536x1536

small

custom-size

Sólarhylling heldri borgara

2048x2048

Ellefu gild framboð til embættis forseta Íslands

Naumt tap ÍA gegn FH í spjaldaleik

Kúalaug á Reykhólum fær myndarlegan styrk

Mega endurnýta eyrnamerki

Líður að lokahnykk framkvæmda við Borgarbraut

core/paragraph

Viðtal úr Sjómannadagsblaði Skessuhorns frá árinu 2020

„Ég var alltaf ákveðinn í því að fara í Stýrimannaskólann, allt frá bernsku, og fermingarárið byrjaði ég á sjónum. Ég var reyndar mun yngri þegar ég fór fyrst á sjó með afa mínum þar sem hann var á rauðmaganetum, bara átta, níu ára og bundinn við mastrið. En sem atvinnu hafði ég sjómennskuna frá 14. aldursári,“ segir Hafsteinn Garðarsson, hafnarstjóri í Grundarfirði, í samtali við Skessuhorn. „Pabbi var skipstjóri hér í Grundarfirði á bát sem bróðir hans átti. Ég spurði hann hvort ég fengi ekki að fara með honum. „Nei, farðu bara í bæjarvinnuna,“ sagði hann, en ég var nú ekki alveg tilbúinn að sætta mig við það. Svo ég fór bara til bróður hans, sem var með annan bát hérna sem hann gerði út á sumrin. „Já, já, ekkert vandamál. Komdu bara,“ svaraði hann. Þar hófst minn sjómannsferill, 15. júní 1974, á snurvoð. Mér tókst aðeins að snúa á pabba þarna,“ segir Hafsteinn léttur í bragði. Hann segir að ágætlega hafi gengið hjá fermingardrengnum fyrsta sumarið á sjó. Árið eftir taldi hann sig hafa sigrað slaginn við föður sinn, sem þá var kominn með nýjan bát. „En nei, það var sama svarið. Þannig að ég fór til annars bróður hans, sem átti líka bát og fékk já hjá honum,“ segir Hafsteinn. „Svo gerðist það þriðja sumarið, þegar ég var 16 ára, að ég fékk loksins pláss hjá pabba á Haukaberginu og var á þeim báti frá 1976 til 1982, meðfram skólum og svoleiðis,“ segir hann.

Hefði orðið helvíti góður prestur

Hafsteinn tók sér frí frá skóla einn vetur til að fara á vertíð áður en leiðin lá í Stýrimannaskólann 1978. Tilveran hefði þó getað tekið aðra stefnu. „Þegar ég var 15 ára fékk ég hugmynd, sem ég sé stundum eftir að hafa ekki látið verða af. Þá var ég að spá í að breyta til, fara í guðfræðina og verða prestur,“ segir hann. „Ég held ég hefði orðið helvíti góður prestur,“ segir Hafsteinn. „En svo þegar komið var fram á djammárin á vertíðunum og svona, þá rann upp fyrir mér að prestar gætu nú kannski ekki verið að djamma mikið þannig að ég ákvað að fara í Stýrimannaskólann,“ bætir hann við og brosir. En hvað var það sem heillaði við hempuna? „Ég veit það ekki alveg, þetta var bara einhver fluga sem ég fékk í höfuðið. Þegar ég var gutti, ellefu og tólf ára gamall, þá var prestur hérna og ég var mikill vinur sonar hans. Við fórum í allar messur og ég var bæði hringjari og oft meðhjálpari í barnamessum. Þetta var alveg í mér og ég held ég hefði orðið góður í þessu,“ segir Hafsteinn, sem kveðst vera trúmaður. „Ég hef alltaf verið trúaður. Það eru allir trúaðir, það er bara misjafnt hvað þeir kalla trúna,“ segir hann.

Alltaf með slysið á öxlunum

Hafsteinn lauk námi í Stýrimannaskólanum 1982 og fór þá beint aftur um borð á Haukabergið. „Þá var stýrimaður þar hjá pabba eldri maður, Gísli Móa. Þegar ég kom um borð með pokann minn sagði hann; „ég ætla ekkert að vera fyrir þér, ég er orðinn gamall og nú bara tekur þú við þessu.“ Þannig að ég varð þarna stýrimaður og var til 1982,“ segir Hafsteinn. „Hann steig bara til hliðar, en getur svo sem vel verið að hann hafi verið búinn að ákveða þetta löngu áður,“ bætir hann við.

Eftir veruna á Haukabergi skipti Hafsteinn yfir á Runólf og var þar til ársins 1987. „Þá keypti Hraðfrystihús Grundarfjarðar nýjan bát, togara sem hét Krossnes,“ segir hann. Þar var Hafsteinn stýrimaður og skipstjóri allt þar til báturinn sökk í blíðskaparveðri á Halamiðum 23. febrúar 1992. Hafsteinn var þá skipstjóri og sú óhugnanlega lífsreynsla fylgir honum alla tíð síðan. „Hann bara sökk á tveimur, þremur mínútum. Það kom gat og hann var bara farinn. Ég missti þrjá menn. Pabbi var þá kominn með mér um borð og var hætt kominn í slysinu,“ segir Hafsteinn. „Ég stautaðist áfram í átta ár til viðbótar. Þá var keyptur skuttogarinn Klakkur og við fórum á hann, megnið af áhöfninni sem komst af þegar Krossnesið sökk. Ég hef alltaf verið lánsamur að starfa hjá góðum útgerðum og með mjög góðum mönnum,“ segir hann. „En ég hefði átt að hætta á sjónum eftir að Krossnesið sökk og koma mér í land. Maður er alltaf með slysið á öxlunum, ég var aldrei sáttur við sjálfan mig á sjónum eftir þetta,“ segir hann.

Sinnir sjónum úr landi

Hafsteinn fór í land í ágúst árið 2000. Faðir hans var þá mikið veikur og hann ákvað að taka sér frí á sjónum. Meðan hann var í landi greip hann í vinnu á netaverkstæðinu þar til einn daginn að hann sá auglýsta stöðu hafnarvarðar í Grundarfirði. „Þetta var bara hálfgerð skyndiákvörðun, að sækja um hér. Ég spurði útgerðarstjórann hvort ég gæti losnað ef ég fengi stöðuna. Hann sagði að það hlyti að vera, en sagðist ekki geta svarað mér alveg strax. Svo hringdi hann í mig daginn eftir og sagði að það væri besta mál, ég skyldi bara sækja um,“ segir Hafsteinn. Það gerði hann og fékk starfið. „Pabbi lést af veikindum sínum í september 2000 og ég byrjaði hérna í október sama ár og hef verið hér síðan, í bráðum 20 ár,“ segir hann. Hafnarvörður var Hafsteinn til ársins 2010, en tók við starfi hafnarstjóra í ársbyrjun 2011. Sjórinn er þannig áfram hans ær og kýr, þó hann sé kominn í land og hann unir hag sínum vel á höfninni. „Þetta er skemmtilegt starf finnst mér, þó ég hafi í gegnum tíðina verið mikið einn hérna og þetta sé töluverð vinna, mikil yfirlega og viðvera. Síminn þagnar aldrei,“ segir hann, en hafði svo sem vanist mikilli viðverðu frá tíma sínum á sjónum. „Heldur betur,“ segir hann og hlær við. „Ég var yfirleitt bara á togurum í lengri túrum. Oft alveg mánaðartúrar og jafnvel aðeins lengur, þegar við vorum að veiða í Smugunni. Þeir gátu farið alveg upp í 40 daga. Það er helvíti langt,“ segir Hafsteinn, „og svo fór maður kannski tvo í röð. Ég lenti í því eitt sumarið. Það sumar bara hvarf, ég missti alveg af því,“ segir hann og brosir.

Mikil uppbygging hafnarinnar

Á þeim tíma sem Hafsteinn hefur starfað við Grundarfjarðarhöfn hefur margt gerst. „Hún hefur eiginlega gjörbreyst. Við byrjuðum á því 2002 að lengja stóru bryggjuna, Norðurgarðinn, um hundrað metra. Árið 2006 var farið í að búa til landið sem er undir öllum húsunum hérna á hafnarsvæðinu og árið eftir er farið í alla uppfyllinguna hérna fyrir framan, til að bæta alla móttöku. Áður var fjaran bara hérna þar sem vigtin er núna,“ segir hann. „Síðan árið 2008 var gerð þessi litla bryggja, Miðgarður. Hún leysti af hólmi pínulitla bryggju sem var þar sem flotbryggjan er núna. Sú var bara barn síns tíma, lítil og mjó smábátabryggja sem var orðin ónýt,“ segir hann. „Síðan var auðvitað byggð upp alveg ný aðstaða fyrir smábáta,“ bætir Hafsteinn við. Og framkvæmdum við höfnina er hvergi nærri lokið. „Núna erum við í þessari feykilega miklu framkvæmd, að lengja Norðurgarðinn um 130 metra með tíu metra dýpi. Núna eiga svo til öll skip að geta lagst hér að bryggju. Í og með er þetta gert með skemmtiferðaskip í huga, en auðvitað hugsum við fyrst og fremst um að þjónusta fiskiskipaflotann allan sem óskar eftir þjónustu hér. Það er algert frumskilyrði í svona löguðu að þjónustan sé góð,“ segir Hafsteinn. Þar telur hann að reynsla hans af skipstjórn hafi komið að góðum notum. „Ég held það sé nánast forsenda þess að taka að sér svona starf, að hafa verið til sjós. Maður þarf að vera með þetta aðeins í puttunum og þekkja hvernig hlutirnir ganga fyrir sig. Ég ákvað allavega strax þegar ég byrjaði að þjónustan yrði byggð upp eins og ég vildi hafa hana sem skipstjóri,“ segir hann. „Hér eru til dæmis nokkuð margir þjónustuaðilar sem sinna þessum skipum sem landa hér. Við höfum haft það þannig að skipstjórinn þarf bara að hringja í eitt númer. Það er alveg sama hver af þessum þjónustuaðilum það er, en hann þarf ekki að vera að eltast við alla. Sá sem fær símtalið sér bara um að láta hina vita. Það er mikill kostur,“ segir hann.

Mokveiði en fá skemmtiferðaskip

Hafsteinn segir ánægjulegt hafa fengið að taka þátt í uppbyggingu Grundarfjarðarhafnar undanfarna áratugi og fylgst með höfninni vaxa og dafna. Vel hefur gengið í gegnum tíðina og undanfarið hefur miklum afla verið landað, en hins vegar eru blikur á lofti varðandi komur skemmtiferðaskipta í sumar. „Það hefur verið mikil veiði upp á síðkastið og þetta er orðinn langstærsti maímánuður sem ég man eftir, jafnvel sá stærsti. Við erum að verða komnir í 2.400 tonn í mánuðinum af botnfiski, það er það mesta sem ég man eftir í einum mánuði,“ segir Hafsteinn og bætir því við að þegar vel veiðist gangi vel hjá höfninni. „Það náttúrulega gefur dálítið í kassann og auðveldar okkur reksturinn. Núna horfum við fram á að skemmtiferðaskipin sem áttu að koma í sumar eru að hrynja af okkur. Til dæmis eru farin 60% af þeim tekjum sem gert hafði verið ráð fyrir í fjárhagsáætlun vegna skemmtiferðaskipa á árinu 2020 og ekki útséð enn hvernig fer með hin 40 prósentin. Stærsta skipið sem átti að koma í ár er 102 þúsund tonn, 280 metra langt og með fjögur þúsund farþega,“ segir hafnarstjórinn, en telur þó að líklega sé aðeins um tímabundið ástand að ræða. „Næsta ár lítur orðið verulega vel út. Búið er að bóka 52 komur og mikið til verða það stór skip,“ segir hann.

Grundarfjarðarhöfn hefur verið helsta skemmtiferðaskipahöfn landshlutans undanfarin ár, er sú höfn landshlutans sem tekur við flestum skipum og stærstum. „Mest höfum við tekið á móti 4300 farþegum á einum degi, úr þremur skipum. Það er held ég það mesta sem við getum tekið á móti. Auðvitað dreifast gestirnir um allt Snæfellsnesið en ég myndi segja að þegar við erum komin yfir fjögur þúsund manns þá sé það orðið í það mesta,“ segir hann, enda er það rúmlega fjórfaldur íbúafjöldi Grundarfjarðarbæjar. „Og þá á eftir að telja áhöfnina,“ bætir hann við. „Við megum ekki hugsa bara um magnið. Við verðum að gæta þess að sprengja ekki allt svo að fólkið sem ferðast með skipunum njóti þess örugglega að koma hingað til okkar,“ segir Hafsteinn Garðarsson að endingu.

Fréttaveita Vesturlands

Hafnarstjórinn sem hefði getað orðið prestur