medium

large

thumbnail

1536x1536

2048x2048

small

custom-size

Auglýsingaskilti skal fjarlægja

Setti upp skyndiskrifstofu í Kjörbúðinni

Fjórtán umsagnir bárust um skipulag Galtarvíkur

Bikar í hús og taplaust ÍA lið á heimavelli

Nýtt ráðuneyti á grunni annarra

Öryggi sprakk og einn fluttur á sjúkrahús

core/paragraph

Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir er fyrsti flutningsmaður að frumvarpi til stjórnarskipunarlaga þar sem lagt er til að 18 ára og eldri geti boðið sem fram til embættis forseta Íslands. Núverandi lágmarksaldur forsetaframbjóðenda er 35 ár. Í fyrstu grein frumvarpsins segir: „Kjörgengur til forseta er hver maður, sem fullnægir skilyrðum kosningarréttar til Alþingis, að fráskildu búsetuskilyrðinu.“ Auk Lilju Rannveigar eru flutningsmenn tillögunnar þingmennirnir Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, Þórarinn Ingi Pétursson, Stefán Vagn Stefánsson og Jóhann Friðrik Friðriksson.

Í greinargerð með frumvarpinu segir m.a. að mikilvægi embættisins sé óumdeilt og það er vissulega sjálfsagt að ákveðin kjörgengisskilyrði séu fyrir því að einstaklingur geti boðið sig fram til að gegna því. „Frumvarp þetta er lagt fram með það að markmiði að breyta skilyrði í stjórnarskránni um að einstaklingur sé ekki kjörgengur til forseta fyrr en við 35 ára aldur. Um er að ræða skilyrði um lágmarksaldur sem hefur haldist óbreytt frá staðfestingu stjórnarskrárinnar. Lágmarksaldursskilyrði til opinberra embætta miðast almennt við kosningarrétt, þ.e. 18 ára aldur, en aðeins í tveimur öðrum tilvikum er gerð krafa um 35 ára aldur við veitingu opinbers embættis. Það eru lágmarksaldursskilyrði sem gilda um hæstaréttardómara og landsréttardómara.“

Þá er í greinargerð með frumvarpinu reifað að krafist er mun hærri lágmarksaldurs frambjóðenda til embættis forseta lýðveldisins en almennt er gert í íslenskri löggjöf. „Í athugasemdum við stjórnarskrárfrumvarpið frá árinu 1944 kemur fram að „ekki þykir hlýða, að yngri maður en 35 ára geti orðið forseti,“ þar sem forseti þarf að búa yfir, auk margs annars, „lipurð og mannþekkingu, sem ekki fæst nema með nokkrum aldri“. Vegna þessarar afstöðu löggjafans á þeim tíma var ákveðið að festa í stjórnarskrána það kjörgengisskilyrði að frambjóðandi til forseta skyldi hafa náð 35 ára aldri á kjördag. Á þessu ári verða liðin 80 ár frá staðfestingu stjórnarskrárinnar, og þar með umræddu ákvæði, og tíðarandinn annar. Það þykir sjálfsagt að forseti lýðveldisins skuli hafa öðlast ákveðna lífsreynslu og mannþekkingu, sem vissulega öðlast almennt með aldrinum. Hins vegar hlýtur að teljast álitamál hvert aldurstakmarkið á að vera hvað þau atriði varðar,“ segir í greinargerðinni.

Loks segir í greinargerð með frumvarpinu: „Það er mat flutningsmanna að afnema eigi skilyrði um að forsetaefni skuli hafa náð 35 ára aldri á kjördag. Fjölmargir einstaklingar undir 35 ára aldri gætu hæglega staðist kröfur þjóðarinnar hvað embættið varðar og sinnt því vel. Rétt eins og þjóðinni er treyst til að ákveða hæfi frambjóðenda á grundvelli menntunar og fyrri starfa, þá eigi henni einnig að vera treystandi til að taka ákvörðun um hvort frambjóðandi búi yfir „lipurð og mannþekkingu“, sérstaklega í ljósi þess að upplýsingaflæði innan samfélagsins hefur batnað til muna frá samþykkt stjórnarskrárinnar, t.d. með tilkomu alnetsins. Fólk getur auðveldlega tekið upplýstar ákvarðanir og frambjóðendur hafa aukin tækifæri til að koma hæfi sínu, eiginleikum og reynslu til skila. Það að einstaklingur þurfi að vera orðinn 35 ára til að geta orðið forseti lýðveldisins er tímaskekkja og sýnir ákveðið vantraust gagnvart kjósendum til að velja hæfasta einstaklinginn í embættið.“

Fréttaveita Vesturlands

Leggja til að 18 ára geti boðið sig fram til forseta Íslands