Rætt við knapann, reiðkennarann, dómarann og verkefnastjórann Randi Holaker

Randi Holaker er fædd og uppalin í Noregi en kom til Íslands fyrst árið 2000 til að sækja Landsmót hestamanna sem þá var haldið í Reykjavík. Fimm árum síðar hóf hún nám við Háskólann á Hólum þar sem hún kynntist eiginmanni sínum Hauki Bjarnasyni frá Skáney í Reykholtsdal. Eftir útskrift flutti parið að Skáney þar sem þau gerðu upp gamla íbúðarhúsið á jörðinni og hafa síðan þá eignast tvær dætur, þær Kristínu Eir 14 ára og Söru 7 ára. Þau Randi og Haukur stunda hrossarækt, reiðkennslu, þjálfun og sölu en fjölskyldan hefur byggt upp glæsilega aðstöðu á búinu. Í dag er Randi einnig í fullu starfi við Landbúnaðarháskóla Íslands sem verkefnastjóri Reiðmannsins, hjá Endurmenntun Landbúnaðarháskóla Íslands, sem er orðið vel þekkt nám meðal hestafólks á Íslandi. Randi er einnig með dómararéttindi á flestum sviðum hestaíþrótta og kennir bæði hérlendis og erlendis.

Áður en Randi kom til Íslands hafði hún séð fyrir sér að feta aðra leið í lífinu en hún segist hafa tekið mikla kúvendingu þegar hún sótti um á Hólum. Blaðamaður Skessuhorns kíkti í kaffi til Randiar í síðustu viku og spjallaði við hana um lífið og tilveruna.

Starfaði sem hjúkrunarfræðingur

Áður en Randi flutti til Íslands útskrifaðist hún sem hjúkrunarfræðingur en þá hafi hún séð fyrir sér allt öðruvísi líf en hún lifir í dag. ,,Ég starfaði sem hjúkrunarfræðingur í Noregi og líkaði mjög vel. Þegar ég var búin að vinna í tvö og hálft ár tók ég launalaust leyfi í sex mánuði en þá flutti ég fyrst til Íslands.

Ég kynntist reiðkennara í Noregi sem heitir Sigrún Sigurðardóttir og kom í rauninni til Íslands í gegnum hana. Ég kom nokkrum sinnum í heimsókn hingað en Sigrún tengdi mig svo við Sigrúnu Ólafsdóttur og Skúla Skúlason í Hallkelsstaðahlíð þar sem ég vann í hálft ár. Í framhaldinu sótti ég um á Hólum. Þegar ég komst þar inn hringdi ég strax heim til Noregs og sagði öllu upp, íbúðinni og vinnunni. Foreldrum mínum fannst ég taka mikla U-beygju þegar ég breytti um stefnu, þeim fannst ég náttúrulega tilbúin í lífið verandi búin með háskólanám og komin með fasta vinnu. Svo þau settu stórt spurningamerki við þessa ákvörðun mína,“ segir Randi.

*Randi á Kapteini frá Skáney. Ljósm. Eygló Anna Ottesen Guðlaugsdóttir.*

Áhugasöm um hesta sem barn

Randi er ekki alin upp í kringum hesta en einhverra hluta vegna hafði hún brennandi áhuga á hestamennsku frá barnsaldri. ,,Enginn í kringum mig var í hestum þegar ég var að alast upp en foreldrar mínir eru mikið útivistarfólk og við áttum alltaf hund. Um leið og ég var orðin nógu gömul fékk ég að fara í reiðskóla einu sinni í viku. Eftir langa bið rættist draumurinn og ég eignaðist minn fyrsta hest, nokkrum árum síðar eignaðist ég minn fyrsta íslenska hest. Þá fór ég á reiðnámskeið til Sigrúnar Sigurðardóttur sem endaði með því að ég kom hingað til Íslands,“ segir Randi.

Að flytja á Skáney

Árið 2008 útskrifaðist Randi frá Háskólanum á Hólum með hæstu einkunn í áfanganum Reiðkennsla og er nafnið hennar því grafið á bikar sem er geymdur í glerskáp í skólanum. Randi kynntist Hauki þegar þau stunduðu bæði nám við skólann en þau eignuðust sitt fyrsta barn ári eftir útskrift og gerðu sama ár upp gamla íbúðarhúsið á Skáney sem hafði staðið autt um tíma. Á bænum hefur verið stunduð hrossarækt af kappi í áratugi en þar eru hross á járnum allt árið og telur stóðið nú um níutíu hross og eru um þrjátíu þeirra á húsi. Dæturnar Kristín Eir og Sara gefa foreldrum sínum ekkert eftir í reiðmennskunni og búa þau Birna Hauksdóttir og Bjarni Marinósson, foreldrar Hauks, í næsta húsi og því þrjár kynslóðir sem vinna saman á Skáney. Meðal hrossastofnsins má nefna stóðhestana Sólon frá Skáney og Þyt frá Skáney sem eru hvað þekktastir úr ræktun fjölskyldunnar í dag. ,,Ég kom inn í reksturinn hér beint eftir útskrift og byrjaði í ræktun, tamningum og þjálfun en Haukur hefur náttúrlega verið að rækta hross síðan hann var strákur. Birna tengdamóðir mín gaf mér fyrstu verðlauna hryssu, Líf frá Skáney, sem ég fór að rækta undan. Þegar ég kom fyrst á Skáney var stóðhesturinn Þytur á tamningaaldri. Bjarni tengdafaðir minn á hestinn en ég tamdi hann og reið lengi út á honum ólétt af Kristínu. Þytur var strax mjög traustur og þægur en ég gleymi aldrei fyrsta reiðtúrnum því hreyfingar voru strax miklar á brokki og tölti. Þau Þytur og Kristín Eir urðu svo Landsmótssigurvegarar saman árið 2022 í barnaflokki og þrefaldir Íslandsmestarar, sem er frábær árangur,“ segir Randi.

*Stigahæsta liðið í Vesturlandsdeildinni 2023; Uppsteypa. Frá vinstri: Elvar Logi Friðriksson, Fredrica Fagerlund, Randi Holaker, Haukur Bjarnason og Leifur Gunnarsson.*

Að leiðast út í kennslu

Þegar Randi var við nám á Hólum fór hún strax að starfa sem reiðkennari. ,,Ég kenndi fjölda af námskeiðum og einkakennslu bæði í Noregi og á Íslandi líka. Í dag kenni ég aðeins í Noregi, Svíþjóð, og hér á Íslandi. Þegar Kristín var lítil tók ég hana með mér og hún svaf bara í vagninum á meðan ég var að kenna. Þegar maður eldist fer maður að hugsa aðeins öðruvísi en eftir að Sara fæddist minnkaði ég kennsluna mikið. Þá fannst mér erfiðara að fara erlendis verandi með tvö börn.

Svo fór ég líka að taka að mér afleysingakennslu og dæma próf fyrir Landbúnaðarháskólann en nemendur í búfræði og hestafræði geta valið sér að taka námskeið í tamningum og þjálfun. Þegar Reynir Aðalsteinsson kennari varð veikur átti ég að taka einhverja smá kennslu í afleysingum fyrir hann en svo hafði hann samband og tilkynnti mér að nú yrði ég að klára kennsluna fram á vor, svo var ég stökkvandi til og frá kennslu næstu árin á eftir. Fyrir tveimur árum tók ég svo formlega við verkefnisstjórn á Reiðmanninum sem er nám á vegum Endurmenntunar LbhÍ. Fyrst var ég einnig að kenna við búfræði- og hestafræðideild Landbúnaðarháskólans. Þá voru um 80 nemendur í Reiðmanninum, síðasta sumar fór ég alfarið yfir í Reiðmanninn en vinsældir námsins hafa vaxið mikið. Nú eru um 190 nemendur skráðir í þrettán hópa á tíu stöðum á landinu,“ segir Randi.

Þróun Reiðmannsins

Reynir Aðalsteinsson tamningameistari og fjölskylda hans hófu að byggja upp námið Reiðmaðurinn árið 2008. Í dag er Reiðmaðurinn tveggja og hálfs árs langt nám og er einingabært nám á framhaldsskólastigi undir Endurmenntun LbhÍ. ,,Maður hefur fylgst með uppbyggingu þessa skemmtilega náms og fullt af fólki á svæðinu sem fór í þetta á fyrstu árunum. Ég legg mikið upp úr því að reyna að viðhalda þeirri hugsjón sem Reynir heitinn lagði upp með í byrjun; sem er nám fyrir hinn almenna reiðmann. Ég ber gríðarlega mikla virðingu fyrir því hvernig hann setti námið upp og ekki síður fyrir honum sem víðsýnum tamningameistara og kennara. Reynir hafði einstakt lag á að laða fram það besta í knapa og hesti með sinni framkomu og innsýn.

Námið er í stöðugri þróun og okkur finnst gott að heyra hvað er vel gert og hvað mætti bæta svo ég legg mikið upp úr því að vera í góðu samtali við nemendur. Nú erum við t.d. að bæta við keppnisnámi sem við bjóðum upp á á fjórum stöðum en umsóknarfrestur rennur út 1. desember. Það er gaman að þróa eitthvað nýtt og mér finnst svo mikilvægt að vera á tánum. Hugmyndin af keppnisnáminu kemur beint frá könnun sem send var út til nemenda en þá komu ábendingar um að áhugi væri fyrir keppnistengdu námi. Mig langaði að búa til nám þar sem haldið er vel utan um nemendur en námið er fyrir þau sem eru vön og óvön keppni óháð því hvort viðkomandi hafi áður stundað nám í Reiðmanninum. Lögð verður áhersla á undirbúning og þátttöku knapa og hests í keppni ásamt t.d. fyrirlestrum um fóðrun, járningar, hugarfar knapa og hvernig dæmt er, svo eitthvað sé nefnt. Við stefnum á að enda námið á útimóti þar sem reiðkennarinn mun fylgja nemandanum alla leið,“ segir Randi.

Stækkandi námsleið

,,Ég kenni ekkert í Reiðmanninum en ég er með alla yfirsýn yfir námið, bóklega hlutann og allt utanumhald. Mér finnst rosalega skemmtilegt að nýta tækifærið þegar ég er á ferðinni til að kíkja á hópana sem eru að störfum. Ég vil vera sýnileg og mynda tengsl við nemendur og reiðkennara. Reiðkennararnir eru meðal þeirra allra fremstu á landinu, alveg frábærir. Þetta er fjölbreytt og skemmtileg vinna sem tekur mikinn tíma, en er ekki síður krefjandi og maður fær tækifæri til að kynnast frábæru fólki út um allt land,“ segir Randi.

Hefur í nægu að snúast

Á Skáney hefur verið byggð upp fyrsta flokks aðstaða með stórri reiðhöll, gistiaðstöðu og miklu hesthúsaplássi. ,,Við bjóðum t.d. upp á krakkahelgar einstöku sinnum þar sem börn hestamannafélaga koma á reiðnámskeið og gista yfir helgi, það er rosalega vinsælt.

Við erum að þjálfa og temja okkar eigin hross og tökum alltaf við nokkrum í tamningu frá föstum kúnnum, og lendir sú vinna að mestu leyti á Hauki. Svo býð ég af og til upp á einkakennslu hér heima og er náttúrulega alltaf fyrst og fremst Randi sem er reiðkennari, gæðingadómari og íþróttadómari með brennandi áhuga á gæðingalist. Ég er líka mamma og hef þess vegna í nægu að snúast svona í hversdags lífinu,“ segir Randi að lokum.

*Kristín Eir Holaker, eldri dóttir Randiar og Hauks, á Þyt frá Skáney en þau sigruðu í barnaflokki á Landsmóti hestamanna árið 2022.*

Hjúkrunarfræðingur sem breytti um stefnu með því að flytja til Íslands og hefja nám á Hólum

Rætt við knapann, reiðkennarann, dómarann og verkefnastjórann Randi Holaker

Rætt við knapann, reiðkennarann, dómarann og verkefnastjórann Randi Holaker