Rætt við Hjördísi Eyþórsdóttur sem í þrjá áratugi hefur haft bridds að atvinnu

Hjördís Eyþórsdóttir er sá Íslendingur sem náð hefur lengst í briddsíþróttinni. Hún hefur nú í nær þrjá áratugi starfað í Ameríku sem atvinnumanneskja í bridds og hefur lifibrauð sitt af því að kenna öðrum íþróttina og keppa við þá á mótum hvort sem er í spilasölum eða on line á netinu. Sjálf varð hún heimsmeistari árið 2013, er í landsliði Bandaríkjanna, en býr í Huntsville í Alabama. Hún var stödd hér á landi í heimsókn í síðustu viku og tók auk þess þátt í Briddshátíð í Hörpunni sem hófst á fimmtudaginn og lauk á sunnudag. Makker hennar á mótinu var Janice Seamon-Molson, einnig margverðlaunuð keppnismanneskja. Blaðamaður Skessuhorns hitti Hjördísi að máli í miðbæ Reykjavíkur, skömmu áður en Briddshátíð hófst og ræddi við hana um ræturnar, spilið og atvinnumennskuna. Hún segir það forréttindi að fá að starfa við það sem henni þykir skemmtilegast af öllu. Áhuginn fyrir spilum hafi fyrst kviknað þegar hún barn að aldri bjó hjá ömmu sinni og afa á Akranesi og fékk þar að taka þátt í félagsvist.

Hjördís Eyþórsdóttir. Ljósm. Skessuhorn/ Magnús Magnússon.

Atvinnumennska í tæpa þrjá áratugi

Hjördís hefur nú verið atvinnumaður í bridds í 29 ár. „Ég hélt að ég yrði úti í eitt ár, en það varð ekki raunin. Upphafið var einfaldlega þannig að briddsspilari nokkur hringdi í mig í ársbyrjun 1994 og bað mig að koma til Bandaríkjanna að spila. Ég hélt að ég yrði í ár og kæmi svo aftur heim til Íslands. En síðan eru liðin 29 ár og þarna er ég enn. Ég byrjaði á að taka að mér að kenna þessum manni til að hann næði betri árangri en síðan hafa nemarnir skipt hundruðum. Ég hef því verið úti síðan og ekki starfað við annað en kennslu og þátttöku á briddsmótum allan þennan tíma. Ég bý í Huntsville í Alabamaríki, sem ég held að sé besta borg USA til að búa í. Þar er mikill uppgangur enda fjölmörg stórfyrirtæki sem þar hafa aðsetur,“ segir Hjördís og nefnir sem dæmi Boeing og Lockheed flugvélaverksmiðjurnar auk þess sem þar eru höfuðstöðvar Nasa.

„Það er allt í lagi, ég kenni þér það“

En víkjum nú að upprunanum. Hjördís ólst upp hjá foreldrum sínum, Eyþóri Björgvinssyni og Brynhildi Georgíu Björnsson, á Suðurnesjunum til sjö ára aldurs, en fór eftir það í vist hjá ömmu Veigu, Rannveigu Árnadóttur, og afa Björgvini Stefánssyni í þrjú ár en þau bjuggu í húsinu Klöpp við Heiðargerði 39 á Akranesi. „Hjá þeim bjó ég í þrjú ár og gekk í barnaskólann sem var fyrir neðan húsið hjá afa og ömmu. Eftir það flyt ég með foreldrum mínum vestur á firði og bjuggum við á Hnífsdal og Ísafirði en flytjum svo suður til Reykjavíkur þegar ég var á unglingsaldri. Amma Veiga var mikið að spila, meðal annars Marías og fleiri spil. Hún leyfði mér einu sinni að fara með sér að spila félagsvist og ég heillaðist gjörsamlega af því spili. Fannst frábært að taka slagi með trompi og hafa makker við spilaborðið. Félagsvistin varð þannig til þess að kveikja einhverja spilabakteríu sem síðar átti eftir ágerast. Ég var m.a. einn vetur í Reykjaskóla í Hrútafirði og þar var mikið spilað. Eftir veruna fyrir vestan fluttist ég suður og spilaði ekkert í mörg ár. Bridds fór ég ekki að spila fyrr en 1987, þá 22 ára. Pabbi minn Eyþór hringdi eitt sinn í mig og vantaði makker til að spila við sig bridds hjá Bridgefélaginu Munanum í Sandgerði. Ég svaraði honum bara til að ég kynni ekki bridds en hann sagði að bragði; „það er allt í lagi, ég kenni þér það.“ Þá fékk ég bakteríuna sem ég hef ekki losnað við síðan. Á þessu briddsmóti voru að spila Skagamaðurinn Palli Vald og Magnús Ólafsson. Þeir unnu mótið. Pabbi bauð þeim heim í hádegismat og ég varð svolítið skotin í Magnúsi. Hann var stór og stæðilegur strákur. Hann var giftur á þessum tíma svo ekkert varð úr frekari kynnum. Svo leið og beið í 27 ár með okkar sambandsleysi. Við hittumst svo aftur árið 2014, á bar úti í Alabama og Magnús er nú maðurinn minn, mikill briddsari líka. Frá fyrra sambandi á ég einn son og barnabarn sem búa í USA.“

Krafa og 27 punktar!

Eftir að áhuginn á bridds hafði verið kveiktur var Hjördís m.a. lengi að vinna í versluninni 1001 Nótt í Reykjavík. „Didda sem átti búðina, átti ekki alltaf mikinn pening og borgaði heldur ekki vel. Ég fékk því alltaf frí hjá henni þegar ég bað um til að mæta á briddsmót. Ef ég var ekki að spila eða í vinnunni, var ég að lesa mig til um bridds og stúdera. Hellti mér eiginlega í þetta og lærði öll helstu sagnkerfin sem notuð eru, svo sem standard og precision og ýmis afbrigði af þeim og meira að segja gamla vínarkerfið. Sjálf spila ég oft, meðal annars á Briddshátíð um helgina, kerfi sem er algengast í Ameríku og nefnist 2-over-1 en það er byggt á standard kerfinu, en hefur milljón útfærslur. Ég spila einfalda útgáfu af því en engu að síður er 40 síðna kennsluhefti til um það.“

Hjördís rifjar upp að eitt sinn hafi Steingrímur Hermannsson þáverandi forsætisráðherra verið með opnunarsögn á öflugu briddsmóti og við borðið sat Omar Shariff leikari og einn fremsti spilari allra tíma. Steingrímur opnaði á einu vínargrandi. Omar spyr þá Steingrím hvað þessi sögn þýði og Steingrímur svarar að bragði að þetta væri krafa og 27 punktar! „Omar varð alveg forviða, enda er punktatalning í vínarkerfinu allt önnur en í öðrum spilakerfum og almennt ekki notuð af spilurum í dag.“

Stórmeistari í bridds

Hjördís hefur eins og áður segir verið atvinnumaður í bridge í Bandaríkjunum síðastliðin 29 ár og alfarið starfað við leiðsögn og keppni í íþróttinni. Hún náði stórmeistaratitli kvenna á síðasta ári, Women World Grand Master, og var fyrsti og eini Íslendingurinn til að ná þeim árangri. Mjög torsótt er að ná þessum titli, því aðeins undan- og aðalkeppnir heimsmeistaramóta telja til stiga í því ferli. Aðeins 75 konur bera því þennan eftirsótta titil, þrátt fyrir að þátttaka kvenna í bridge sé mjög mikil á heimsvísu. Í karlaflokki eru 93 stórmeistarar. Til samanburðar má nefna að nú eru um 1800 stórmeistarar í skák. Síðasta áfanganum að stórmeistaratitli í bridds náði Hjördís með því að vinna sér inn sæti á síðasta ári í bandaríska kvennalandsliðinu og einnig í blönduðum flokki. Bestum árangri náði Hjördís þó árið 2013 þegar hún varð heimsmeistari kvenna á Bali í Indónesíu. Auk þess hefur hún 14 sinnum unnið Norður Ameríku titla og oft með fólki sem hún hefur verið að kenna bridds. Á HM í Póllandi á síðasta ári vann ameríska sveitin til bronsverðlauna í tvímenningi og silfurverðlauna í sveitakeppni hvar Hjördís var í landsliðshópnum.

Bandarísku heimsmeistararnir árið 2013. Ljósm. WBF.org

Makker Hjördísar á Bridgehátíðinni í Hörpu um liðna helgi var hin bandaríska Janice Seamon-Molson. Hún var gift Mark Molson, heimsþekktum briddsara, sem kom oft hingað til lands, en er nú látinn. Hjördís segist alltaf hafa gaman af að mæta hingað til lands í keppni og þátttöku á Bridgehátíð, kom síðast árið 2020. „Þetta er sterkt mót og gaman að spila á því,“ segir hún. Hjördís og Janice hafa oft náð betri árangri á Briddshátíð. Leiddu mótið um tíma en höfnuðu að endingu í sjötta sæti með 56,3% skor í tvímenningnum, 1,3% minna en Norðmennirnir Tor Eivind Grude og Christian Bakke sem fóru heim með gullverðlaunin. Í sveitakeppninni síðari hluta mótsins gekk sveit Hjördísar ekki að vonum og varð í 10.-11. sæti.

Þarf makker sem getur sagt til

Varðandi atvinnumennskuna í bridds segir Hjördís hana byggjast á orðstír. „Fólk þekkir fremstu spilarana í gegnum feril þeirra og afrek. Kennsluþátturinn í þessu byggist á því að fólk er í raun að kaupa sér makker sem kann meira en það sjálft. Þátttaka á mótum byggist því ekki eingöngu á að keppa, heldur einnig að læra af makkernum og spilunum. Það er gaman að rifja það upp að ég hef unnið 12-14 titla á svæðis- og landsmótum í USA með þeim sem hafa greitt mér fyrir að spila við sig. Almennt vita menn að til að ná árangri í bridds þarftu að ná þér í makker sem kann meira en þú sjálfur. Menn staðna ef þeir eru alltaf að spila við einhvern af sambærilegri getu. Þú þarft því einhvern sem getur sagt þér til og þannig nærðu árangri.“

Aðspurð um hvort það geti ekki tekið á þegar illa gengur að spila við slíka námsmakkera, svarar Hjördís því til að oft þurfi að sýna skilning – stundum mikinn! „Bridds er í eðli sínu flókið og erfitt spil og þar er auðveldlega hægt að gera mistök. Þó að það sé auðvitað gaman að vinna er ekki síður mikilvægt að kunna að tapa, en jafnframt að læra af mistökunum.“ Hún segir mikið af góðum spilurum hér á landi í samanburði við Ameríku. Þá segir hún einnig mikinn mun á briddsmenningunni í Ameríku og Evrópu hvað eitt snertir: „Í Evrópu er samband makkera við spilaborðið nánast eins og hjónaband sem heldur lengi, jafnvel í áratugi eða alla ævi. Í Ameríku er skipt jafnt og þétt um makker og fundinn tími til æfinga með nýjum spilurum. Kannski af þeim sökum er auðveldara að starfa sem atvinnumaður í bridds þar í landi,“ segir hún.

Sumir klúbbar dóu í Covid

Hjördís segir að heimsfaraldur Covid-19 hafi reynt mjög á starfsemi briddsklúbba og félaga víðsvegar um heiminn og sumir þeirra séu ekki að ná sér í gang að nýju eftir þetta langa hlé frá starfsemi. Nefnir hún sem dæmi að í New York hafi verið einn öflugasti briddsklúbbur Ameríku en hann hafi einfaldlega dáið í Covid. „Í faraldrinum fóru allir að spila on line bridds á netinu og starfsemi briddsklúbbanna lá niðri. Engu að síður eru svæðis- og landsmót skemmtileg og fólk hefur ennþá gaman af að ferðast og taka þátt í þeim, til dæmis Norður-Ameríkumótunum og mótum í Evrópu sem oftast er fullbókað á. Á mörg þessara móta er skemmtilegt að fara og taka þátt ásamt þúsundum annarra spilara.“

Hjördís segir ánægjulegt að sjá að vakning virðist vera í briddslífinu hér á landi og þakkar það meðal annars því að Matthías Imsland er nú tekinn við sem framkvæmdastjóri Bridgesambands Íslands. „Það er mjög jákvætt að hér er nýliðastarf að aukast en það er náttúrlega forsenda fyrir því að spilurum fjölgi og áhugi fyrir íþróttinni aukist,“ segir hún.

„Það sem ég elska að gera“

En hvernig er dagskráin hjá landsliðs- og atvinnukonunni í bridds, er mikið framundan? Hjördís játar því og fer að rifja upp í huganum þau mót sem hún mundi í fljótu bragði eftir að hafa bókað sig á og taldi yfir tuttugu mót á þessu ári. Langflest taka þessi mót um vikutíma, til dæmis svæðamótin og Norður-Ameríkumót, en einnig þátttaka með landsliðinu. „Það verður svo keppt um áframhaldandi þátttöku í landsliðinu, fyrir heimsmeistaramótið sem verður í Hollandi í ár, en í hverju landsliði eru sex spilarar. Milli þessara stóru móta get ég svo valið um þátttöku í smærri on line mótum og þá greiðir fólk fyrir að fá makker sem það velur sér. Þá er fyrirkomulagið gjarnan þannig að spiluð eru 18 spil og síðan eftir að mótinu lýkur tekur við kennsla um hvað hefði mátt gera betur og slíkt.“

Aðspurð um hvernig afkoman sé af því að hafa bridds sem atvinnu svarar Hjördís: „Það má lifa á þessu,“ en bætir svo við að það séu vissulega fínar tekjur í þessu. „Umfram allt er þó að þarna fer saman áhugamálið og atvinnan. Þetta er það sem ég elska að gera. En til að halda þeim standard að vera eftirsótt til kennslu og keppni má maður aldrei slaka á kröfunum,“ bætir hún við.

Að endingu rifjar Hjördís það upp að það var Ásmundur Pálsson sem kenndi henni bridds í upphafi. „Hann var afar öflugur og góður kennari og raunar besti spilari sem Ísland hefur átt; vann nánast allt sem hægt var að vinna hér á landi. Ég og ekki síður fjölmargir aðrir íslenskir briddsspilarar, eiga honum mikið að þakka. Ásmundur veikist og deyr sama dag og ég varð heimsmeistari árið 2013 úti í Balí. Það voru því blendar tilfinningar í huga mínum þann dag,“ segir hún að endingu.

„Þú þarft einhvern sem getur sagt þér til og þannig náð árangri“