Tónlistarkonan Soffía Björg byrjaði að syngja um tvítugt en hefur nú skapað sér nafn víða í tónlistarheiminum.

Frá bænum Einarsnesi í Borgarfirði kemur stór systkinahópur en öll búa þau yfir náðargáfu tónlistarinnar. Soffía Bjög Óðinsdóttir er ein þessara átta systkina en hún starfar í dag sem tónlistarkona. Soffía hefur komið fram á tónlistahátíðum víða um heim og gefið út mikið af eigin efni, nýverið samdi hún einnig tónlist fyrir leiksýningu. Blaðamaður hitti Soffíu Björg yfir kaffibolla á Kaffi Kyrrð í Borgarnesi og forvitnaðist um vegferð hennar í tónlistinni í notalegu andrúmslofti kaffihússins.

,,Ég er rosalega mikið náttúrubarn en ég bý í Einarsnesi hjá foreldrum mínum til að vinna að tónlistinni. Ég á sjö systkini en aðeins sex á lífi. Við höfum öll eitthvað verið í tónlist en misjafnt hversu mikið kannski,“
segir Soffía en bróðir hennar, Jón, féll fyrir eigin hendi fyrir nokkrum árum. Hann var fær gítarleikari og kenndi Soffíu á gítar þegar hún var 25 ára. Gítarinn fylgir Soffíu nú í hverri framkomu.

Fannst röddin passa í blús

Soffía byrjaði seint að syngja en hún var komin um tvítugt þegar hún fór að læra söng. Hún tók nokkur ár í að finna í hvernig tónlist röddin ætti heima. ,,Ég var svolítið stressaður krakki og var frekar mikið inn í mig sem barn. Ég man t.d. eftir augnabliki í menntaskóla þar sem ég horfði á krakka keppa í söngkeppni en ég sat úti í sal með hjartað í buxunum fyrir þeirra hönd og ég þekkti jafnvel ekki krakkana. Þannig að það var stór stund í mínu lífi þegar ég byrja svo i söngnámi 19 ára. Þá fer ég í Söngskólann í Reykjavík undir leiðsögn Dagrúnar Hjartardóttur í klassísku söngnámi. Þar var ég í eitt og hálft ár en ég fann þetta var ekki mín leið, ég var alltaf að reyna of mikið með röddinni og reyna að senda hana einhvert sem hún átti ekki að fara. Mér leið bara ekki vel með það þannig að ég skipti og fór yfir í FÍH. Þar fílaði ég mig í blús stílnum, röddin mín lá vel þar. Mér fannst ekkert æðislegt samt að syngja jazz því ég var alltaf að flýta mér svo mikið. Ég var bara ennþá svo stressuð og gat þess vegna ekki notið mín í því að vera svona afslöppuð jazz-díva,“ segir Soffía um sína vegferð út í tónlistina.

Soffía Björg að semja í sveitinni. Ljósm. aðsend.

Fékk gítar í jólagjöf

Boltinn fór svo að rúlla hjá Soffíu en tækifærin byrjuðu að birtast í tónlistarbransanum. Hún spilaði á tónlistarhátíðinni Iceland Airwaves aðeins nokkrum mánuðum eftir að hún byrjaði að læra á gítar. ,,Ég fékk svo gítar í jólagjöf 2010 en ég fann alltaf að mig vantaði hljóðfæri. Ég nennti ekki píanói, ég hafði lært á það í svona korter sem krakki og fílaði það ekki af því ég kunni ekki að lesa nótur, mér fannst það erfitt og finnst það ennþá erfitt í dag. Jón bróðir heitinn kenndi mér fyrstu vinnukonugripin og eftir það byrjuðu lögin bara að flæða út úr mér. Þetta var fyrsta tólið sem gaf mér leyfi til að tjá mig hindrunarlaust. Það opnaðist bara á einhverja flóðgátt, þarna var ég orðin 25 ára. Á komandi ári spilaði ég mitt fyrsta gigg á Rosenberg, eftir það fór ég að spila með hópi kvenna sem hét Trúbbatrixur, við fórum nokkrar saman að ferðast aðeins og spila, t.d. á Höfn. Svo nokkrum mánuðum seinna spilaði ég á Airwaves, þá bara búin að spila á gítar í nokkra mánuði en það var svona mitt start,“ segir Soffía Björg.

Lagasmíðar gripu áhugann

Soffía útskrifaðist frá Listaháskóla Íslands 2014 en þar lærði hún klassískar tónsmíðar. ,,Ég hætti svo í FÍH. Þetta var á sama tíma og Jón bróðir deyr, það var bæði það og þarna var ég komin í snertingu við lagasmíðar. Ég hef alltaf tileinkað mér það hugarfar að ef eitthvað kveikir áhuga minn og annað ekki eins mikið þá má það seinna bara eiga sig. Þannig ég byrja þarna í klassískum tónsmíðum við Listaháskóla Íslands. Það var svolítið magnaður tími. Ég sæki um og kemst inn með því að senda einhver mjög einföld demó þar sem ég hafði bara verið að glamra heima á gítarinn. Ég fæ alveg frábæran kennara, Tryggva M. Baldursson, hann er alveg í klassísku tónlistinni og ég algjörlega í hina áttina. Við þurftum þess vegna að finna einhvern sameiginlegan grundvöll til að hittast og það varð tónskáldið Ennio Morricone. Við unnum út frá honum því ég elska allt skrítið, hans tónheimur er svona ,,spaghetti vestra“ sem ég elska. Enda, eins og þú sérð þá er ég kúreki. Það sagði einhver við mig að ég hefði verið kúreki í fyrra lífi, þess vegna klæði ég mig svona,“ segir Soffía og baðar út höndum í kögurjakkanum sínum. ,,En ég var svo mikill fólkpoppari og átti rosalega erfitt með að fara eftir reglum í fræðitímunum. Ég var oft skömmuð fyrir það en mér fannst bara miklu fallegra að gera eitthvað annað. Ég upplifi mig sem algjöran tossa þarna í tvö ár af því að ég á erfitt með að lesa nótur og mér finnst hljómfræði ekki skemmtileg. Ég held að uppáhalds áfanginn minn hafi verið valáfangi sem hét Gagnrýnin hlustun. Í þeim áfanga átti maður að setja spurningu við allt, í staðinn fyrir að láta mata sig á einhverri fræði. En Listaháskólinn er að ala upp sjálfstætt listafólk með sjálfstæða hugsun, maður þarf að vita hverjar reglurnar eru en líka læra að brjóta þær og fara út fyrir kassann. Lokaverkefnið mitt var svo að útsetja lög eftir sjálfa mig. Ég var með strengjakvartett, trommur, bassa, gítar, píanó, tréblásturshljóðfæri og svo söng ég. Þetta var grunnurinn að því sem ég geri svo í minni tónlist í dag.“

,,ég átta mig á því að ég er ekki á þeim stað sem ég vil vera á.”

Tónlistarútgáfan

Soffía hefur spilað tónlist sína víða og m.a. komið fram í Hollandi, Los Angeles og Póllandi. ,,Ég gaf út mína fyrstu sólóplötu 2017 en fyrir þann tíma hafði ég spilað með svona bluegrass hljómsveit og gefið út tvær plötur með þeirri hljómsveit. Sóló ferillinn fer af stað fyrir alvöru þegar ég gef út fyrstu plötuna mína og það gekk bara rosalega vel. Ég fékk mikla athygli hér heima og frá erlendum miðlum og var með frábært band með mér. Það var breskur pródúsent sem gerði plötuna, þannig þetta var alveg stórt verkefni og mikið lagt í þetta. Svo í millitíðinni á milli minna tveggja platna fór ég svolítið í það að hafa það þægilegt og taka bara að mér gigg sem mér voru rétt. Í staðinn fyrir að ég væri að skapa mér tækifæri og búa til mína stefnu þá var ég bara í flæði að njóta. Svo kom Covid og ég átta mig á því að ég er ekki á þeim stað sem ég vil vera á. Þó ég sé búin að spila allskonar gigg hér heima og erlendis. Ég var þarna nýkomin t.d. frá Sviss þar sem ég spilaði á frábærri tónlistarhátíð. Ég fattaði að ég var ekki að gera það sem ég átti að vera að gera. Ég á bara að vera að semja og skapa, bara alltaf. Það var svo það sem ég gerði í Covid. Ég sagði þarna upp hlutastarfinu mínu sem var kennsla hérna í Tónlistarskóla Borgarfjaðrar. Ég kenndi söng og vildi allt fyrir þessa krakka gera því ég sá sjálfa mig í hverjum og einum, þannig ég setti allt mitt púður í kennsluna í stað þess að semja og skapa,“ segir Soffía hlægjandi. ,,Ég fór í algjört hýði í 18 mánuði á meðan ég vann að plötunni en ég kenndi sjálfri mér að spila á píanó á þessum tíma og er platan mest öll samin á píanó,“ segir Soffía en hún sá um alla tónlistargerð sjálf á plötunni sem fékk nafnið The Company You Keep.

Fríða Dís, Pétur Ben, Soffía Björg og Krummi við upptökur á Sumarlandanum í hljóðveri Rúv. Ljósm. Aðsend.

Tónlistin er sagnaform

Soffía leggur mikið upp úr góðum textum. ,,Innblásturinn í tónlistinni er í rauninni eitthvað sem hreyfir við mér. Oft er það eitthvað sem maður þarf að vinna úr eins og gömul sambönd, missir eða ástarsorg. Stundum sem ég pepplag til sjálfs míns ef ég þarf á því að halda. Svo eru lög eins og Play the game sem er á síðustu plötunni minni, það er ekki um mig, það er um allt sem er í ólagi í heiminum en ég samdi það í Covid,“ segir Soffía og hlær. ,,Þá fór ég að hugsa út í það hvað margt væri í ólagi í heiminum og hvað margt í lífinu er óréttlátt eða skrítið. Yfirleitt hugsa ég um tónlistina sem skemmtilegt sagnaform. Ég kann svo vel að meta góða texta, sögur með flottum setningum og vel völdum orðum. Eins og Nick Cave og Joni Mitchell, þau mála bara einhverja ævintýralega mynd og þú kemst inn í hana um hæl,“ segir Soffía upprifin.

Ef ég get gert þetta, þá get ég gert allt

Soffía hefur samið lög við texta frá öðrum en hún semur sjálf mest á ensku. ,,Ég veit ekki af hverju, enskan kallar bara meira á mig en ég nota samt líka íslenskuna. Ég hef líka samið nokkur lög við texta frá öðrum. Heyholt er til dæmis lag sem ég samdi fyrir Hallmar Sigurðsson við ljóð hans. Hann var eiginmaður frænku minnar og dó úr krabbameini fyrir nokkrum árum. Hann var mikill listamaður, þegar hann var orðinn veikur sýnir hann mér ljóðabrot og spyr hvort ég hefði áhuga á að semja tónlist við það en ég sé að hann er að kveðja með þessu ljóði. Þetta var erfitt en lagið kom bara strax, svo unnum við þetta saman og kláruðum þetta. Við vorum rosalega ánægð með lagið, ég söng það í jarðaförinni hans og hugsaði að ef ég gæti gert þetta þá gæti ég gert allt. Núna er ég svo með eitt verkefni í smíðum þar sem ég er búin að semja lag við texta eftir íslenskan aðila. Ég er núna í stúdíói að taka það upp en það verður það næsta sem ég mun gefa út.“

Leyfir sér að gera mistök

Blaðamaður rifjar upp augnablik á tónleikum í Reykholtskirkju í Borgarfirði þar sem Soffía söng lagið Þeir vaka yfir þér. Karlakórinn Söngbræður var í salnum og söng einnig á tónleikunum en í rólyndri hvatvísi fær Soffía kórinn til að standa upp á meðan hún flytur lag sitt sem hún tileinkaði Jóni, bróður sínum heitnum. Hún kenndi karlakórnum bakraddir lagsins á meðan áhorfendur fylgdust með og úr varð eftirminnilegur flutningur Soffíu og Söngbræðra. ,,Mér fannst bara ekki annað koma til greina, það var karlakór á staðnum. Ég þekki náttúrulega Viðar, kórstjóra Söngbræðra og ég spurði hann hvort ég mætti stela kórnum af honum í smá stund. Hann sagði bara já við því. Ég man tilfininguna þegar þeir byrjuðu að syngja með, ég lyftist öll upp. Mér finnst mjög gaman að vera svolítið hvatvís og ekki plana of mikið. Það er gott að vera kannski með einhvern strúktúr, a.m.k. lagalista,“ segir Soffía og hlær. ,,En það sem gerist, gerist. Þá verður hvert augnablik lifandi og maður nær fólki meira með sér. Ég verð auðvitað stundum stressuð, það verða allir stressaðir en það kemur kannski fram á mismunandi hátt. Ég tek sjálfa mig ekki alvarlega og leyfi mér að gera mistök. Ég leyfi mér að gera ranga hljóma og nótur en ég held bara áfram og leyfi því ekki að skilgreina framkomuna. Ég hef ekki áhuga á því að vera fullkomin eða ýta undir einhverja fullkomnun í flutningi, hvað sem það svo er. Fullkomnun er ekki til. Mig langar að hafa gaman af þessu og njóta. Þú sérð alveg þegar einhver er á sviði og er ekki að njóta þess, þá nýtur þú flutningsins ekki eins vel heldur sem áhorfandi. En ef einhverjum er skítsama, blaðrar einhverja vitleysu og heldur bara áfram án þess að ritskoða sig þá hrífast áhorfendurnir með. Ég kann að meta svoleiðis fólk,“ segir Soffía.

Soffía Björg hitaði upp fyrir Lights on the Highway í Aurora Basecamp fyrir ári síðan. Ljósm. Aðsend.

Samdi tónlist fyrir leikhús

Soffía hefur brugðið sér í ýmis störf meðfram tónlistarferlinum, m.a. hefur hún unnið sem þjónn, í gagnavinnslu hjá lyfjarannsóknarstofu, leiðsögumaður og tónlistarkennari. Í dag einbeitir hún sér þó alfarið að tónlistinni. Nýjasta verkefni hennar er þó í leikhúsheiminum. ,,Ég er nýkomin úr bilaðri törn þar sem ég var að semja tónlist fyrir leikhús. Þetta er barnaleikrit seim heitir Tindátarnir fyrir Kómedíuleikhúsið á Þingeyri sem er svona skuggaleikhús með skuggabrúðum. Þetta var svolítið kapp við tímann en ég er með samstarfsmann hérna uppi í sveit sem heitir Jakob Grétar Sigurðsson frá Varmalæk og við tókum efnið upp þar. Við vorum oft að vinna til klukkan tvö eða þrjú á nóttunni undir lokin en þetta hófst og þau eru byrjuð að sýna þetta út um allt land núna, m.a. í grunnskólum. Svo verður sýning í Gaflaraleikhúsinu núna 12. og 19. nóvember. Það var líka sýning 1. nóvember á Bókasafninu á Akranesi. Þetta er ótrúlega falleg sýning en hún fjallar um stríð og einræðisherra, ég bjóst ekki við hvað þetta myndi ríma vel við heimsmyndina í dag þegar ég tók verkefnið að mér fyrir ári síðan. Sagan er eftir samnefnda bók eftir Stein Steinar. Ég fékk 30 erindi sem ég var beðin um að semja tónlist við og það var ákveðin áskorun. Ég skipti þessu upp í senur til að skapa mismunandi stemmningu og hafði handrit frá leikhúsnu til viðmiðunar en ég er eiginlega líka sögumaður, þannig að ég syng og tala. Ég var farin að leika þetta alveg út eftir hvatningu og leiðsögn frá Þóri Tulinius, leikstjóra, og þurfti að fara mjög langt út fyrir minn þægindaramma til að skila verkefninu vel af mér. Eftir þetta fannst mér þetta svo ekkert mál og bara ótrúlega skemmtilegt,“ segir Soffía um nýuppgötvaða leiklistarhæfileika.

Tónleikar og plötuútgáfa framundan

Ýmislegt er þó framundan hjá Soffíu en hún stefnir nú á að byrja að vinna í næstu plötu. ,,Svo er meira framundan eins og tónleikarnir mínir á Landnámssetrinu 11. nóvember en ég held ég hafi ekki sungið hérna opinberlega í Borgarfirðinum síðan árið 2017 eða 2018. Það er öðruvísi að koma fram í heimabyggð, maður þekkir flest andlitin og það er alltaf gaman. Núna er ég að fara að halda tónleika í arinstofunni á Landnámssetrinu 11. nóvember þar sem ég ætla að setja píanó út á mitt gólf og raða fólkinu einhvernveginn í kringum mig. Vera bara eins og ég er, ég er aldrei með einhver formlegheit, það kemur bara eitthvað og yfirleitt eftir tónleikana man ég ekki einu sinni hvað ég sagði. Það er bara gaman að fara í eitthvað flæði og fá góða orku í salinn. Svo er náttúrulega nýtt lag að fara að koma út og eftir það dembi ég mér bara í næstu plötu. Það er ekkert annað í boði fyrir mig en að vera í þessu. Ég vakna á morgnana og er bara spennt að byrja að vinna í tónlistinni minni, þetta drífur mig áfram og ég hef metnað fyrir þessu. Það sem ég hef metnað fyrir hefur alltaf forgang. Þess vegna er ég einhleyp og bý uppi í sveit,“ segir Soffía hlægjandi að lokum.

,,Tónlistin er alltaf í fyrsta sæti“

Tónlistarkonan Soffía Björg byrjaði að syngja um tvítugt en hefur nú skapað sér nafn víða í tónlistarheiminum.

Tónlistarkonan Soffía Björg byrjaði að syngja um tvítugt en hefur nú skapað sér nafn víða í tónlistarheiminum.