medium

large

thumbnail

1536x1536

2048x2048

small

custom-size

Víðsýni er verðmæt náttúruauðlind

Umferðareftirlit og lausaganga meðal verkefna lögreglu

Aukafjárveiting til neyðarviðgerða í vegamálum óafgreidd hjá Alþingi

Stórhækkun eftirlitsgjalda í matvælaframleiðslu

Mannýgur mávur herjar á Skagamenn

Luku heyskapnum á innan við tveimur dögum

core/freeform

Hjónin á Miðhrauni hafa lært að leita lausna við erfiðar aðstæður. Viðtalið er endurbirting en upphaflega birtist það í 22. tölublaði Skessuhorns.

Mikil uppbygging í ferðaþjónustu hefur átt sér stað á síðustu árum á Miðhrauni II á sunnanverðu Snæfellsnesi. Þar er fjölskylduvænn gististaður með húsum, íbúðum og herbergjum með eldunaraðstöðu, nokkurs konar þorp. Allt kúrir þetta undir háu mosagrónu hrauni sem veitir gott skjól fyrir norðanáttinni. Á svæðinu er leikvöllur með ærslabelg, gönguleiðir, lítið fjárbú og náttúrubað. Rekstur veitingastaðar er nýnæmi á staðnum, en hann er opinn frá byrjun júní til loka október. Heitt vatn er til staðar. Því er þó ekki að neita að á ýmsu hefur þurft að ganga áður en þessum árangri var náð. Blaðamaður Skessuhorns tafði Bryndísi Huldu Guðmundsdóttur ferðaþjónustubónda um stund til að inna hana eftir fréttum.

Aðspurð um hvenær fjölskylda hennar kom fyrst að Miðhrauni segir Bryndís að fósturforeldrar ömmu hennar hafi búið þar fyrst, svo afi hennar og amma, Ingibjörg Guðmundsdóttir og Þórður Kristjánsson. Þar næst tóku foreldrar hennar við, þau Anna Sesselja Þórðardóttir og Guðmundur Þórðarson. „Amma og afi stunduðu búskap hér. Amma Ingibjörg var mikil kvenréttindakona og var í alls konar málum út um allt, hún stóð m.a. fyrir skógrækt hér á Snæfellsnesinu,“ segir Bryndís. „Afi fékk ungur brjósklos og var oft illa haldinn af því. En hann lét það ekki stoppa sig; gafst ekki upp heldur fór að prjóna sokka og ýmis ullarföt sem þótti sérstakt af karlmanni í þá daga. Þetta seldi hann. Svo spann hann líka úr ull og þvoði, batt inn bækur og fleira. Hann tíndi líka ber þótt hann þyrfti að liggja við tínsluna. Svo sultaði hann úr berjunum og seldi.“

Bernskan á Miðhrauni
Faðir Bryndísar vann alltaf fyrir utan búið. „Þegar ég var lítil vorum við með kýr og kindur, en pabbi var á skurðgröfu öll sumur frá því hann var 18 ára. Svo voru þau bæði saman í búskapnum. En þegar hann fékk hjartaáfall rétt kominn yfir fimmtugt þurftu þau að breyta um stíl og ákváðu að fara út í ferðaþjónustu. Þau voru þá með fyrstu frumkvöðlum í Ferðaþjónustu bænda, en gátu bara tekið fólk í gistingu í heimahúsinu, þar sem var rúm fyrir 20 manns. Mamma sá um morgunverð, hádegisverð, kaffi og kvöldverð eftir því sem þurfti. Á þessum tíma voru þrjár konur fyrstar í að bjóða upp á gistingu fyrir ferðamenn hér á svæðinu, hinar voru Svava í Görðum og Jónína í Ytri-Tungu. Þær voru allar hörku duglegar og studdu hver aðra í þessu,“ segir Bryndís.

[caption id="attachment_57113" align="alignnone" width="600"]<img class="wp-image-57113 size-medium" src="https://skessuhorn.is/wp-content/uploads/2022/10/Veitingastadur-vid-Ljosufjoll_2-600x400.jpg" alt="" width="600" height="400" /> Miðhraun II – sumarhúsin í forgrunni og Ljósufjöll í baksýn.[/caption]

Að heiman og heim
Bryndís ólst því upp við ferðamennina. „En svo fór ég að heiman sextán ára í menntaskóla og síðar háskóla og bjó í mörg ár í Reykjavík. Þar kynntist ég manninum mínum, honum Sigurði Hreinssyni. Hann segist vera Ólsari, hann var ungur þegar hann flutti í Ólafsvík. Við ákváðum að snúa aftur í sveitina og fara í loðdýrarækt. Síðan þá erum við búin að vera að finna út á hverju við helst getum lifað og erum búin að prufa ýmislegt. Þegar ég byrjaði í loðdýraræktinni hér var mamma ennþá í ferðaþjónustunni. Við hjónin vorum mest með fjörutíu manns í vinnu þegar við vorum með fiskvinnsluna og það kom sér vel fyrir mig í öllum mannauðsmálunum að hafa lært sálfræði í Háskóla Íslands.“

Loðdýraræktin
Það má segja að sérmenntun þeirra beggja hafi komið sér vel í því sem framundan var. Sigurður er smiður sem hefur aldeilis verið gagnlegt. Hún rifjar upp þegar þau byrjuðu í loðdýraræktinni sem voru ekki auðveldir tímar. „Þegar við fórum í loðdýraræktina lögðum við allt að veði og veðsettum meira að segja allt hér. En það var líka málað upp fyrir mann hvað loðdýraræktin ætti að gefa mikið af sér og öll lán og styrkir fengust með mjög auðveldum hætti. En svo kom fastgengisstefnan og óðaverðbólga og verðið á markaðnum hrundi.“

[caption id="attachment_57117" align="alignnone" width="600"]<img class="wp-image-57117 size-medium" src="https://skessuhorn.is/wp-content/uploads/2022/10/Veitingastadur-vid-Ljosufjoll_5-600x968.jpg" alt="" width="600" height="968" /> Markaðssetning er lykilatriði í ferðaþjónustu. Hér eru Bryndís og Anna Sesselja dóttir hennar með kynningu á nýja ferðaþjónustunni síðastliðinn vetur.[/caption]

Ekki gefist upp
Þrátt fyrir þetta var fjölskyldan á Miðhrauni ekki reiðubúin til þess að gefast upp. Bryndís segir að þetta hafi verið eitt fárra loðdýrabúa sem ekki fór á hausinn. „Málið var að við höfðum veðsett allt hjá foreldrum mínum og gátum ekki horfst í augu við að þau misstu eitthvað vegna þessa. Svo við lögðum mjög hart að okkur til að ná að borga skuldirnar. Sigurður var að smíða í Reykjavík og ég var hérna ein með börnin og sinnti loðdýraræktinni. Þetta var stórt loðdýrabú og Siggi kom hingað vestur um helgar til að moka skít og gera ýmislegt annað sem gera þurfti. Mamma og pabbi voru hins vegar mjög skilningsrík og settu enga pressu á okkur þrátt fyrir ástandið. Ég man að þau kölluðu einhvern tímann á mig og sögðu; „elsku Bryndís mín, ef þið viljið gefast upp eins og menn eru að gera út um allt land, þá skuluð þið ekki hafa neinar áhyggjur af okkur, við getum alveg byrjað upp á nýtt annars staðar; farið hvert sem er, þið megið ekki láta þetta eyðileggja líf ykkar.“ En ég hugsaði; „við skulum aldrei gefast upp!“ Og þetta tókst, við borguðum að lokum upp hverja einustu krónu,“ segir Bryndís.

[caption id="attachment_57115" align="alignnone" width="600"]<img class="wp-image-57115 size-medium" src="https://skessuhorn.is/wp-content/uploads/2022/10/Veitingastadur-vid-Ljosufjoll_3-1-600x450.jpg" alt="" width="600" height="450" /> Hlaðan hefur tekið stakkaskiptum og er orðin veitinga- og veislusalur.[/caption]

Fiskþurrkun
En síðar þegar komið var að því að loðdýraræktin fór að þurfa viðhalds við og kassarnir undir dýrin og fleira voru að ganga úr sér var Sigurður að vinna hjá fyrirtækinu Frostfiski á Granda í Reykjavík. Þeir hvöttu hann til að fara í að þurrka fisk og voru til í að láta búið hafa nóg hráefni. Þetta varð úr. „Ég hafði ekki vit á fiski, en þarna í millitíðinni höfðum við líka prufað að fara út í talsvert stórt fiskeldi, á bleikju. Sem fyrr gerðum við allt sjálf og þetta var endalaus vinna. Þá stakk Siggi upp á því að við færum í eina elstu atvinnugrein á landinu, sem sagt að þurrka skreið. Það hefur jú verið gert hér á landi í hundruð ára. Hann hafði hins vegar áhyggjur af því að ég myndi ekki þola lyktina því ég var ekki vön fisklykt úr sveitinni. Svo við fórum vestur í Ólafsvík þar sem Fiskverkunin Klumba var starfandi. Þar stoppuðum við og vorum að fara að drepa á bílnum. Þá var í fréttunum verið að segja frá uppþotum sem urðu í Nígeríu þar sem breskir blaðamenn hefðu verið drepnir. Talað var um hvernig þyrfti að bregðast við þessu og að nú þyrfti að fara að setja viðskiptabann á Nígeríu. Evrópa myndi gera það og svo framvegis. Þetta var umræðan. Svo segir einhver í viðtali: „Íslendingar hafa ekki mikilla hagsmuna að gæta þarna, það eru þá helst örfáir skreiðarverkendur og pílagrímsferðir.“ Og þarna sátum við tvö í bílnum og hugsuðum – nei, við förum ekki í þetta, ekki í þriðju hrungreinina, nóg er nú samt. Svo við fórum heim og héldum áfram loðdýraræktinni í tvö ár. En þetta endaði nú samt með því að við hættum í henni og fórum í að þurrka fisk,“ segir Bryndís.

Eldsvoði
Fiskþurrkunin gekk afar vel í mörg ár. En þá varð sá leiðindaatburður að það kviknaði eldur í fiskþurrkunaraðstöðunni og tvö hús brunnu til grunna. „Þetta var rosa áfall,“ rifjar Bryndís upp. „Við vorum búin að leggja svo mikið í þetta; vinna hörðum höndum og gera allt sjálf. En þegar þetta gerðist féll okkur hreinlega allur ketill í eld og við sáum ekki fram á geta byrjað að byggja allt frá grunni upp aftur.“ Fyrsta hugsun hjónanna var svo að taka til við einhvers konar rekstur þar sem hægt væri að nýta starfsmannahús sem þau höfðu byggt vegna fiskþurrkunarinnar. Þau töldu gott að nýta húsin með einhverjum hætti og úr varð að fara í ferðaþjónustu.

[caption id="attachment_57116" align="alignnone" width="600"]<img class="wp-image-57116 size-medium" src="https://skessuhorn.is/wp-content/uploads/2022/10/Veitingastadur-vid-Ljosufjoll_4-600x550.jpg" alt="" width="600" height="550" /> Bryndís og Sigurður.[/caption]

Þaravinnsla
Þegar brann hjá Bryndísi og Sigurði voru þau reyndar líka langt komin með að prufa stórt verkefni í þaravinnslu og Bryndís segir það hafa verið spennandi. „Við vorum búin að kaupa okkur skip til að slá þara og höfðum fjárfest í þurrkara og ýmsum öðrum búnaði. Hugsunin var að setja upp verksmiðju ásamt skoskum vinum okkar sem eru sérfræðingar í vinnslu á alginötum sem unnin eru úr þara og eru eftirsótt vara í lyfja- og matvælaiðnaði. En nýsköpun er oft mjög þung og erfið og við vorum mikið búin á því auk þess sem við höfðum ekki tekjur eftir brunann svo við ákváðum að fresta þaraverkefninu í bili. Svo hefur þetta þróast þannig að þetta verkefni sem við komum af stað er að fara í gang á Húsavík. Við stefnum á að vera hluthafar í því og hluti af þeim tækjum sem við vorum búin að fjárfesta í fara norður. Aðal þaramiðin eru líka fyrir norðan svo þetta er alveg rökrétt,“ segir Bryndís.

[caption id="attachment_57118" align="alignnone" width="600"]<img class="wp-image-57118 size-medium" src="https://skessuhorn.is/wp-content/uploads/2022/10/Veitingastadur-vid-Ljosufjoll_6-600x450.jpg" alt="" width="600" height="450" /> Gamli bærinn.[/caption]

Ferðaþjónustan og uppbyggingin
Þau byrjuðu með gistingu í nokkrum húsum fyrir ferðamenn árið 2017 og hafa byggt upp á því sviði síðustu fimm ár. Blaðamaður ályktar að ótrúlega mikið hljóti að hafa gerst á þeim tíma miðað við alla þá aðstöðu sem nú má sjá á staðnum. Bryndís viðurkennir að það sé líklegast rétt. „Það vill svo vera að það gerist allt svolítið hratt í kringum okkur. Við erum bæði hugmyndarík, fáum hugmyndir og viljum helst byrja strax að framkvæma þær.“ Þegar hér er komið sögu í samtalinu er gengið til húss sem áður var gömul hlaða sem nýtt var fyrir heybagga í búskapartíð föðurs Bryndísar. Húsið reynist hafa haft gríðarlega fjölbreytt hlutverk í rekstrinum á staðnum. Fyrst var það sem sagt hlaða en hluti hússins var svo notaður sem fóðurstöð fyrir loðdýraræktina. Bryndís segir þau hafa framleitt fóðrið sjálf því það hafi verið svo dýrt í innkaupum. „Síðar þegar við fórum í bleikjuræktina nýttum við rýmið þar sem nú er eldhús til að flaka fiskinn. Svo breyttist það og starfsfólkið fékk að setja þar upp líkamsræktaraðstöðu, við vorum með svo margt starfsfólk. Um tíma var hlaðan svo verkstæði fyrir ýmis tæki og bíl sem við vorum með í fiskþurrkuninni. En nú höfum við sett upp verkstæði í öðru húsi hér á svæðinu og réðum mann sem hugsar um það fyrir okkur.“

[caption id="attachment_57119" align="alignnone" width="600"]<img class="wp-image-57119 size-medium" src="https://skessuhorn.is/wp-content/uploads/2022/10/Veitingastadur-vid-Ljosufjoll_7-600x450.jpg" alt="" width="600" height="450" /> Ryðguðu plöturnar njóta sín vel framan á barborðinu.[/caption]

Gisting fyrir hundrað manns
Þegar fiskþurrkunin brann lögðu Bryndís og Sigurður niður frystiverksmiðjuna og seldu frystitækin og nú er verkstæðið í því húsi. Þar fara fram allar viðgerðir á bílum, tækjum og tólum auk þess sem þar eru smíðaðir hlutir eins og borðin í veitingasalinn, innréttingar og fleira. Eitt af því sem gera þarf við eru sláttuvélarnar, garðar eru við öll húsin og þau hafa plantað miklu af trjám og blómum. Á Miðhrauni er nú gistiaðstaða fyrir um hundrað manns, þar af eru tvö hús þar sem fólk getur leigt herbergi og deilt stofu og eldhúsi með öðrum, lítið hús sem hentar tveimur einstaklingum vel og svo sumarhús fyrir 4-6 manns þar sem eru tvö svefnherbergi. Í rýmunum eru þvottavél og þurrkari auk fullbúins eldhúss svo fólk getur verið sjálfu sér nægt. Auk þessa er gamla íbúðarhúsið á bænum þar sem pláss er fyrir tíu manns og eitt hús á Lynghaga við Vegamót sem áður var nýtt sem starfsmannaaðstaða. „Við keyptum það á sínum tíma af því okkur vantaði alltaf starfsmannahús. En í dag erum við með fimm slík og hluti af starfsfólkinu okkar leigir íbúðir í Laugargerðisskóla. Núna er t.d. Steinunn yngsta dóttir okkar 19 ára gömul að vinna hjá okkur og vinir hennar og stundum kemur líka frændfólk til okkar,“ segir Bryndís.

Veislusalur í hlöðunni
Í sumar er eiginlega allt bókað og veitingastaður í rekstri á Miðhrauni í fyrsta sinn. „Þau verða tvö sem kokka fyrir okkur, Óskar Þór Þórðarson matreiðslumaður og Herdís Stephensen sem er snilldar kokkur og líka bakari. Við höfum gætt þess í ár að ráða nægt fólk, það brást í fyrra þegar ferðaþjónustan fór svo snögglega af stað í júlí og allt fylltist. Þá lagði maður bara eins mikið á starfsfólkið og maður þorði og við Sigurður tókum sjálf rest. Við vorum stundum að þvo og brjóta saman þvott hér til klukkan tvö á nóttunni á meðan þetta ástand varði svo það tók á,“ segir Bryndís. Þau hafa nú ákveðið að láta á það reyna að vera með veitingastað samhliða gistingunni og enn og aftur fékk hlaðan nýtt hlutverk. Hún er rúmgóð og það er hátt til lofts. Bryndís segir föður sinn hafa byggt hlöðuna árið 1982. Á þeim tíma var hann með baggasúgþurrkun, en þegar hann fór að nota rúllur hætti hann að nota hlöðuna. Þarna sáu Bryndís og Sigurður tækifæri. „Þetta hús gefur mjög skemmtilega möguleika. Við hönnuðum breytinguna að mestu leyti sjálf en lögðum mikið upp úr lýsingunni og fengum Kristján Kristjánsson ljósahönnuð í það.“ Þegar gengið er inn í hlöðuna vekur stórt málverk eftir Baltasar athygli. Myndefnið er sköpun heimsins úr Eddukvæðum. Sagaðir hafa verið stórir gluggar á hlið hlöðunnar öðru megin sem hleypir inn fallegri birtu. Barinn er sérstakur, þar má sjá ryðgað bárujárn sem nýtur sín vel. Bryndís er ánægð með hvernig til tókst með það. „Mig langaði í ryðlitinn á barinn og við erum gjörn á að taka til svo við áttum ekkert ryðgað bárujárn sjálf. Svo ég spurðist fyrir á Facebook og viti menn, nágranni okkar Stefán á Lækjarmóti átti talsvert af þykku og góðu ryðguðu járni sem hann var til í að láta okkur hafa.“

[caption id="attachment_57120" align="alignnone" width="600"]<img class="wp-image-57120 size-medium" src="https://skessuhorn.is/wp-content/uploads/2022/10/Veitingastadur-vid-Ljosufjoll_8-600x400.jpg" alt="" width="600" height="400" /> Bryndís eigandi Lava Resort á Miðhrauni og Óskar Þór matreiðslumeistari á ferðakaupstefnu í Kórnum. Ljósm. úr safni/mm.[/caption]

Stólar með sjarma
Breskir skólastólar prýða salinn, pantaðir erlendis frá. Þegar þeir komu til landsins komu í ljós ryðskemmdir á hluta þeirra vegna þess að gámurinn hafði fengið á sig sjó. „Mín fyrstu viðbrögð voru að við gætum ekki boðið upp á þetta,“ segir Bryndís. „En svo sáum við að þetta var bara til prýði, þetta eru stólar með sjarma sem njóta sín vel í salnum, útlitið passar algerlega. Svo það er bara eins og þetta hafi átt að gerast.“ Það er ekki hægt að segja annað en að stólarnir fari vel í hlöðunni, sem nú er orðin að glæsilegum veislusal. Þar er gott hljóðkerfi og hægt er að taka borðin niður og dansa eftir borðhald, eins og var gert í 140 manna brúðkaupsveislu þar fyrir stuttu. En þetta er fjölnota salur sem jógahópar hafa líka nýtt til að koma saman svo annað dæmi sé tekið.

[caption id="attachment_57121" align="alignnone" width="600"]<img class="wp-image-57121 size-medium" src="https://skessuhorn.is/wp-content/uploads/2022/10/Veitingastadur-vid-Ljosufjoll_9-600x338.jpg" alt="" width="600" height="338" /> Náttúrulaugin fellur vel að umhverfinu.[/caption]

Reynslan er besti skólinn
Enn biðu Bryndísar og Sigurðar miklar áskoranir þegar þau voru rétt að komast af stað í ferðaþjónustunni snemma árs 2020 og horfðu fram á fullbókað sumar. En þá skall á heimsfaraldur. „Þetta var hræðilegt, allt í einu komu engar tekjur. En við höfðum gengið í gegnum ýmislegt og á þeim tíma lærði maður að nýta hlutina vel og leita lausna í erfiðustu aðstæðum,“ segir Bryndís. „Líkast til er það besti viðskiptaskólinn, að læra að lifa á engu og láta hlutina ganga upp. Við búum alltaf að þessu, hendum engu heldur reynum að finna hlutum nýjan tilgang. Siggi er mjög skapandi og sjálflærður verkfræðingur, eldklár og kann mikið. Við höfum fundið frystiverksmiðju í Danmörku sem átti að farga, rifið hana niður og komið henni upp hérna heima. Þurrkarann keyptum við í Póllandi. Það átti að setja hann upp í verksmiðju þar en fjármögnunin hafði brugðist. Við fórum út og rifum þetta niður skrúfu fyrir skrúfu og settum í gám hingað heim,“ segir hún að endingu.

Hvar sem litið er á Miðhrauni sést kraftmikil uppbygging, bæði á húseignum og gróðri. Grænmetisræktun er hluti af heildarmyndinni því hráefni af svæðinu er nýtt í matargerðina eins og kostur er. Það er komið að lokum heimsóknarinnar í þessa vin í hrauninu. Blaðamaður þakkar fyrir sig og gengur út í sólskinið. Þar ómar fuglasöngur í eyrum og náttúrufegurðin gleður augað. Hér er gott að vera.

Ferðaþjónusta í hraunjaðrinum undir Ljósufjöllum