Frestur til að senda umsagnir til umhverfis- og samgöngunefndar Alþingis vegna samgönguáætlunar rann út síðastliðinn föstudag. Um er að ræða umsagnir um tillögu til þingsályktunar um fimm ára samgönguáætlun fyrir árin 2020-2024 en auk þess 15 ára samgönguáætlun fyrir árin 2020 – 2034. Nokkur sveitarfélög og fulltrúar þeirra á Vesturlandi gera athugsemdir í ljósi þess að hönnun og undirbúningur framkvæmda við stofnveg 54 um Skógarströnd eru ekki á áætlun stjórnvalda fyrr en eftir fimm ár hið minnsta. Skógarstrandarvegur er meðal stofnvega landsins og því hluti af grunnneti samkvæmt samgönguáætlun. Vegurinn er um 57 kílómetra langur malarvegur og nær frá minni Haukadals í Dölum, fyrir Álftafjörð og í Helgafellssveit. Ástand vegarins er mjög bágborið eins og oft hefur komið fram í Skessuhorni á liðnum árum og þar hafa fjölmörg umferðarslys orðið í kjölfar aukinnar umferðar. Hafa sveitarfélög á Vesturlandi staðið einhuga að beiðni um að framkvæmdum þar verði flýtt og vegurinn endurbyggður. Þau hafa hins vegar talað fyrir daufum eyrum fjárveitingarvaldsins og mótmæla nú harðlega að engar áætlanir eru um undirbúning eða hönnun nýs vegar næstu fimm árin. Á öðru tímabili samgönguáætlunar 2025-2029 er gert ráð fyrir 950 milljónum til undirbúnings og hönnunar, en loks ekki fyrr en á þriðja tímabili áætlunarinnar 2030-2034 er 3,1 milljarði ráðstafað í veginn. Líta menn á ástand Skógarstrandarvegar sem alvarlegt vandamál og færa ítarleg rök máli sínu til stuðnings.

Að lokið verði við hönnun á núverandi tímabili

Dalabyggð lagði fram umsögn um málið sem og Samtök sveitarfélaga á Vesturlandi. Þá var send inn bókun bæjarstjórnar Stykkishólms en auk þess skilaði Jakob Björgvin Jakobsson bæjarstjóri í Stykkishólmi ítarlegri umsögn við frumvarpsdrögin. Stykkishólmsbær telur með umsögn sinni, m.a. á grundvelli byggðasjónarmiða, atvinnusjónarmiða, öryggisjónarmiða og sjónarmiða um samvinnu sveitarfélaga og mögulegra sameiningarkosta á svæðinu, eins og nánar er rekið í umsögn, að óhjákvæmilegt sé að gera aðra kröfu en þá að framkvæmdum við Snæfellsnesveg númer 54 um Skógarströnd verði hraðað og að ljúka verði við hönnun vegarins á fyrsta tímabili samgönguáætlunar þannig að hægt verði að hefja framkvæmdir á fyrsta tímabili samgönguáætlunar, en ekki á öðru tímabili eins og áætlunin gerir ráð fyrir. „Framangreindar áherslur Stykkishólmsbæjar eru í samræmi við sameiginlega sýn allra sveitarfélaga á Vesturlandi, eins og rakið er nánar í umsögn þessari, sem og í umsögn Samtaka sveitarfélaga á Vesturlandi og annarra sveitarfélaga á Vesturlandi, m.a. í umsögn Dalabyggðar.“

Stykkishólmsbær leggur því þunga áherslu á að auknu fjármagni verði veitt annars vegar til hönnunar vegarins um Skógarströnd (skilgreiningu, frumdrög að hönnun, forhönnun og verkhönnun) og hins vegar til framkvæmda á fyrsta tímabili samgönguáætlunar þannig að hægt verði að hefja framkvæmdir við veginn sem fyrst og eigi síðar en 2023.

Annar hættulegasti vegur á Vesturlandi

Í umsögn Kristjáns Sturlusonar sveitarstjóra Dalabyggðar er bent á að í markmiðum draga að samgönguáætlun sé talað um jákvæða byggðaþróun og stefnt verði að því að auka lífsgæði um land allt með bættum samgöngum og styrkja þann grunn sem nauðsynlegur er til að efla fjölbreytta atvinnu og bæta samkeppnishæfni, svo sem með betri aðgangi að þjónustu. Áherslur til að ná þessum markmiðum eru m.a. þær að leitast verði við að styrkja samgöngur þannig að sem flestum landsmönnum sé kleift að nálgast nauðsynlega opinbera þjónustu á sem stystum tíma, unnið verði að styttingu ferðatíma innan vinnu- og skólasóknarsvæða. Framkvæmdir og þjónusta samgöngukerfisins miði að því að auka öryggi og styrkja vinnu- og skólasóknarsvæði, einnig að mótuð verði stefna um vegi sem aðallega þjóna ferðamönnum. „Það er ljóst að hlutur Dalabyggðar er ekki mikill í samgönguáætlun og seint farið í verkefni og ekki er verið að uppfylla markmið áætlunarinnar varðandi samgöngur innan sveitarfélagsins, en framangreind atriði eru öll lykilþættir í að auka búsetugæði í Dalabyggð og efla byggðina,“ segir orðrétt í umsögn Kristjáns. Bent er á að vegakerfið í Dalabyggð sé með því verra sem gerist og er sveitarfélagið í 70. sæti af nær jafn mörgum sveitarfélögum á landinu yfir hlutfall vega með bundnu slitlagi. „Tíðni umferðarslysa er einnig einna mest í Dalabyggð og er vegakerfið innan sveitarfélagsins það fimmta hættulegasta á landinu samkvæmt Samgönguáætlun Vesturlands sem unnin var á vegum Samtaka sveitarfélaga á Vesturlandi á árinu 2017. Nýlega hafa verið dregnar fram þær upplýsingar að vegur 54 um Skógarströnd sé annar hættulegasti vegur á Vesturlandi.“

Virkar sem hraðahindrun á uppbyggingu

Jakob Björgvin Jakobsson bæjarstjóri í Stykkishólmi sendir ítarlega umsögn um frumvarpsdrögin. Þar segir meðal annars. „Þar sem Skógarstrandarvegur er hluti grunnnetsins samkvæmt samgönguáætlun mætti ætla að hann væri forgangsatriði við ráðstöfun fjármuna á samgönguáætlun, líkt og markmið hennar kveða á um, en það endurspeglast hins vegar ekki í fyrirliggjandi samgönguáætlun. Það er því óhjákvæmilegt að gera ekki kröfu um það að fyrirliggjandi samgönguáætlun verði breytt með tilliti til mikilvægis vegarins sem hluta af grunnneti samgöngukerfisins og framkvæmdum verði flýtt þannig að vegurinn komi til framkvæmda á fyrsta tímabili samgönguáætlunar.“ Jakob Björgvin færir fjölmörg rök máli sínu til stuðnings. Meðal annars að núverandi ástand Skógarstrandarvegar sundri byggðum í stað þess að góður vegur myndi auka samvinnu og stuðla að sameiningu byggða. Rekur hann samfélagsleg og byggðarleg áhrif vegabóta svo sem á búsetu, atvinnulíf, loftslagsmál og skólasókn. „Vegurinn hefur í raun virkað sem hraðahindrun á atvinnuþróun og uppbyggingu á svæðinu, sér í lagi í Dalabyggð, og hefur einnig verið það fyrir fjölmörg fyrirtæki. Ástandið í dag er óboðlegt og hefur verið lengi.“ Þá bendir Jakob Björgvin á að út frá öryggissjónarmiðum sé vegurinn um Skógarströnd meðal hættulegustu vegarkafla landsins og miðað við núverandi ástan hamlar hann uppbyggingu í ferðaþjónustu og dregur úr framþróun í ferðamálum.

Mótmæla því að Skógarstrandarvegur er ekki á samgönguáætlun á næstunni