Guðmundur Ingi Guðbrandsson, umhverfis- og auðlindaráðherra, hefur skrifað undir reglugerð um hertar kröfur um notkun eldsneytis í íslenskri landhelgi, sem í raun reynd bannar notkun svartolíu innan hennar. Bann við notkun svartolíu í landhelgi Íslands er liður í því að framfylgja aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar í loftslagsmálum.

Svartolía er í raun samheiti yfir þungar og seigar olíur sem hafa ákveðna eiginleika og geta innihaldið hátt hlutfall brennisteins. Svartolía meðal annars notuð í skipasiglinum og mengar meira en annað eldsneyti, að því er fram kemur í tilkynningu umhverfis- og auðlindaráðuneytisins. Þegar hún brennur losnar mikið af sóti út í andrúmsloftið. „Með þeim breytingum sem ég hef skrifað undir verður Ísland með einar ströngustu kröfur í heimi hvað varðar svartolíu,“ segir Guðmundur Ingi. „Sambærilegar kröfur munu gilda um brennisteinsinnihald í skipaeldsneyti í íslenskri landhelgi og nú gilda á svokölluðum ECA-svæðum í Eystrasalti og Norðursjó þar sem kröfurnar eru strangastar. Þar er um ákveðin svæði að ræða en hér á landi látum við reglurnar ná til allrar landhelginnar,“ segir ráðherrann.

Auk ætlaðs ávinnings fyrir loftslagið er breytingunni einnig ætlað að stuðla að betri loftgæðum við strendur landsins og hvetja til notkunar á loftslagsvænni orkugjöfum í siglingum. Með breytingunni verður leyfilegt brennisteinsinnihald í skipaeldsneyti á Íslandi aðeins 0,1% innan landhelginnar og á innsævi. Í dag er leyfilegt innihald 3,5%.

Breytingar þessar taka gildi á áramótum og sama dag taka þær gildi innan mengunarlögsögunnar. Utan landhelginnar mun brennisteins innihald í skipaeldsneyti lækka niður í 0,5%, í samræmi við alþjóðlegar skuldbindingar Íslands.

Brennisteinsinnihald í svartolíu sem markaðsett var hér á landi árið 2017 var á bilinu 0,64 til 1,94%, en meðaltal á heimsvísu var 2,59%, skv. gögnum Alþjóðasiglingamálastofnunarinnar. Breytingarnar hafa því í för með sér að notkun svartolíu í íslenskri landhelgi er útilokuð, nema skip noti viðurkenndar aðferðir til að draga úr losun brennisteinsdíoxíðs.

Heimild er veitt til 1. september 2020 til að klára ónýttar birgðir af skipaeldsneyti með hærri brennisteinsinnihaldi sem eru til staðar í brennsluolíutönkum skipa þegar reglugerðin tekur gildi. Þó er skilyrði fyrir því er að útgerð skips tilkynni Umhverfisstofnun fyrir 1. janúar um hvert það skip sem nýta skal heimild fyrir og hvert uppsafnað magn eldsneytis á tönkum skipanna er.

Svartolía bönnuð í landhelgi Íslands