Rætt við nokkra þeirra sem stóðu í eldlínu Húsafellshátíðanna fyrir hálfri öld

Þeir sem komnir eru vel yfir miðjan aldur muna flestir eftir Húsafellshátíðunum, sem haldnar voru um verslunarmannahelgi á árunum 1967 til 1976. Hátíðarnar voru á þess tíma mælikvarða gríðarstórar fjölskylduskemmtanir og ekkert til sparað. Landsþekktar hljómsveitir fengnar til að spila á þremur útisviðum samtímis, haldin voru íþróttamót og vegleg hátíðar- og skemmtidagskrá á sunnudeginum. Þá var enginn unglingur maður með mönnum nema hafa farið í Húsafell um verslunarmannahelgi til að upplifa Trúbrot og allar hinar hljómsveitirnar og gista á unglingatjaldstæðinu á bökkum Kaldár. Aðsóknin slagaði hátt í tuttugu þúsund gesti þegar mest lét og enn í dag er það einna helst Þjóðhátíð í Vestamannaeyjum sem kemst nærri Húsafellshátíðum í aðsókn og umfangi. En Húsafellsmótin voru ekki aðeins hátíð unglinganna heldur allrar fjölskyldunnar og mikið upp úr því lagt að áfengi væri ekki haft um hönd. Margir reyndu að komast framhjá því skilyrði, sumir með árangri, en aðrir voru teknir með búsið sem undantekningarlaust var hellt niður ef upp komst, enda gæslan öflug. Dagskrá hátíðanna var fyrir alla aldurshópa og því þótti útilokað að áfengisneysla og skemmtun allrar fjölskyldunnar gæti farið saman.

En Húsafellsmótin heyra fortíðinni til. Hálf öld er síðan þetta var og hét. Frægð hátíðanna reis skjótt með skini og skúrum og að endingu var striki slegið undir þennan kafla í sögu Ungmennasambands Borgarfjaðar. En UMSB lifir enn, trútt sínu upphaflega hlutverki í margbreyttum tíðaranda. Til að rifja upp þennan tíma var hóað saman nokkrum þeirra sem komu að skipulagningu og framkvæmd Sumarhátíðanna í Húsafellsskógi á sjöunda og áttunda áratugnum. Hist var á heimili Ófeigs Gestssonar á Akranesi. Auk hans voru í stjórn hátíðanna um skeið þeir Gísli V. Halldórsson í Borgarnesi og Jón G. Guðbjörnsson á Lindarhvoli. Þeim til aðstoðar var Hjörtur Þórarinsson fyrrum skólastjóri á Kleppjárnsreykjum. Einungis vantaði Vilhjálm Einarsson fyrrum skólastjóra í Reykholti og formann UMSB til sex ára til að hópurinn væri fullmannaður þeim sem oftast stóðu í brúnni.

Að frumkvæði Vilhjálms

Til Húsafellshátíða var stofnað til styrkingar þröngum fjárhag Ungmennasambands Borgarfjarðar svo efla mætti aðra starfsemi á þess vegum. Ungmennafélagar í aðildarfélögum UMSB tóku virkan þátt í undirbúningi, skipulagningu og ekki síst störfum við hátíðirnar sjálfar, seldu veitingar, sinntu gæslu, frágangi og öðru sem til fellur við stór mannamót. Veitingasala, svo sem á sælgæti, gosi, samlokum og öðru, var alfarið á þeirra vegum. Afraksturinn af mótshaldinu sjálfu var hins vegar ungmennasambandsins. Í upphafi samtalsins við hina öldnu mótsstjórn kemur skýrt fram að það hafi verið hugmynd og að frumkvæði Vilhjálms Einarssonar, þá skólastjóra Héraðsskólans í Reykholti og frjálsíþróttakappa, sem efnt var til hátíðanna í Húsafelli. Jón rifjar það upp, að hann telur með réttu, að þegar þess var farið á leit við Vilhjálm að hann tæki við formennsku í UMSB hafi hann sett það upp að ráða mætti framkvæmdastjóra fyrir sambandið. „Hvort fjármögnun slíkrar nýlundu í starfsemi UMSB var rædd í því samhengi veit ég ekki,“ segir Jón en telja má víst að Vilhjálmur hafi viðrað hugmyndir sínar í því efni. Vilhjálmur er síðan kosinn formaður, oftast kallast sambandsstjóri, UMSB snemma árs 1967. Með honum í stjórn voru kjörnir Kristján Benediktsson ritari, Friðjón Árnason gjaldkeri og Sveinn Jóhannesson og Sigurður R. Guðmundsson meðstjórnendur. Þeir Kristján og Sveinn voru báðir nýliðar í stjórninni. Eitt fyrsta verk stjórnarinnar var að ráða sér framkvæmdastjóra samkvæmt heimild ársþingsins og valdist Höskuldur Goði Karlsson til þess starfa. Jafnframt lagði stjórnin það til á formannafundi sama ár að stefnt yrði að Sumarhátíð í Húsafelli um komandi verslunarmannahelgi. „Það þurfti að efla fjárhag sambandsins til að standa undir öflugu íþrótta- og æskulýðsstarfi og starfi framkvæmdastjóra,“ rifjar Jón upp. „Það voru á þessum árum að verða kynslóðaskipti í ungmennafélagshreyfingunni og menn voru tilbúnir til að takast á við nýjar áskoranir.“

: Árið er 1968 og á sviðinu þegar þessi mynd er tekin er Ríó tríóið að spila. Ljósm. Helgi Bjarnason.

Tíundi hluti þjóðarinnar í Húsafelli þegar mest lét