medium

large

thumbnail

small

custom-size

Atli hættur sem þjálfari Skallagríms

Terra með lægra tilboðið í sorphirðu á Akranesi

1536x1536

2048x2048

Strandveiðar fóru vel af stað í Grundarfirði – Myndasyrpa

Fengu aulafisk nánast við bryggjusporðinn á fyrsta strandveiðideginum – Myndasyrpa

Framkvæmdir hafnar á ný á Vesturgötu

Opnunartími Gámu lengdur á laugardögum fram í byrjun júní

core/paragraph

Viðtal í Sjómannadagsblaði Skessuhorns frá árinu 2018 við skipstjórann Albert Sveinsson

„Eftir fyrsta túrinn minn sem háseti á togaranum Haraldi Böðvarssyni AK-12, þegar ég var 15 ára, sagði ég við pabba að ég ætlaði aldrei á sjó aftur enda var ég drullusjóveikur allan þennan fimm daga túr, en það var mokveiði. Ég hef nú samt verið samfellt á sjó síðan í 34 ár,“ segir Albert Sveinsson skipstjóri á flaggskipi Akranesflotans, Víkingi AK-100, þegar spjallað er við hann á heimili hans og Ástu Pálu Harðardóttur, konu hans, á Borgarholti á Akranesi. Áður hafði hann farið einn prufutúr á Haraldi Böðvarssyni til gamans. „Þar var ég svo í ein tvö ár.“ Þetta var þó ekki fyrsta starf Alberts á ævinni því hann segist örugglega ekki hafa verið meira en 10-12 ára þegar hann var að vinna með Rabba Þórðar á Eyrinni hjá HB&amp;Co við að járnabinda í steypumót þegar verið var að steypa einingar í þann hluta kæli- og frystigeymslu HB sem reist var austan við stóra frystihúsið og náði fast upp að Axelsbúð. „Við Rabbi vorum við þessa vinnu í gamla Nótastöðvarhúsinu niður á Breið. Svo var ég alltaf eitthvað með Rabba við að mála bátana og fleira. Síðan fór ég að vinna á Sleggjunni, eins og vélaverkstæði HB var kallað, og um tíma hugleiddi ég að læra vélvirkjun. Það var alls ekki inn í myndinni hjá mér að fara á sjó en þó hafði ég rosalega gaman af að fara með pabba um borð í bátana þegar þeir voru að koma í land, hvort sem var af línu, netum eða nót en pabbi var útgerðarstjóri hjá HB þegar ég var að alast upp. Svo var ég mikið hjá Friðriki afa mínum og Körlu Stefánsdóttur ömmu minni á Vogabrautinni sem krakki og þar hefur sjómennskan örugglega líka síast inn“

Alinn upp hjá HB og aldrei unnið annars staðar

Það er reyndar ekkert undarlegt að Albert hafi lagt sjómennskuna fyrir sig því hann er fæddur inn í fyrirtækið Harald Böðvarsson &amp; Co hf en faðir hans er Sveinn Sturlaugsson og afinn var Sturlaugur H. Böðvarsson og langafinn var Haraldur Böðvarsson stofnandi fyrirtækisins. Hjá þessu fyrirtæki og arftaka þess, HB Granda, hefur Albert starfað alla tíð. Sjómennskan er líka í móðurættina en móðir Alberts er Halldóra Friðriksdóttir. Faðir hennar og afi Alberts var Friðrik Jónsson sem lengi var skipstjóri á sementsflutningaskipinu Freyfaxa og þar áður á ýmsum fragtskipum. Kona Alberts er Ásta Pála Harðardóttir sem er Reykvíkingur en á ættir til Siglufjarðar og Flateyjar á Breiðafirði. Þau eiga þrjá syni þá Sindra, sem er 28 ára, Atla sem er 24 ára og Albert Pál sem er 22 ára og er sá eini sem hefur lagt sjómennskuna fyrir sig en Albert Páll er skipverji hjá föður sínum á Víkingi núna auk þess að vera í skipstjórnarnámi.

Alla tíð haft mikinn áhuga á hestum

Í æsku segist Albert hafa hugsað mikið til sveitarinnar og alveg séð fyrir sér að hann yrði bóndi. Hann fékk snemma áhuga fyrir hestum og var í sveit sem krakki. „Við bjuggum á Krókatúninu og ég hjólaði daglega inn í Kalmansvík til að fylgjast með hestamönnunum í hesthúsum þar. Ég var örugglega ekki meira en sex til sjö ára þegar ég byrjaði á þessu og enginn skyldi neitt í þessum hestaáhuga mínum því ekki nokkur maður í minni fjölskyldu hafði áhuga á þeim. Pabbi er til dæmis nánast með fóbíu gagnvart öllu sem er á fjórum fótum en hins vegar sæki ég þetta sennilega lengra aftur því Haraldur Böðvarsson langafi minn var hestamaður og hann hóf sína útgerð með því að selja hesta og kaupa sexæringinn Helgu Maríu árið 1906. Ég fór líka snemma í sveit á sumrin. Var á Arnbjargarlæk í Þverárhlíð hjá Davíð og Gunnu í nokkur sumur. Þar kunni ég vel við mig og leið vel innan um dýrin. Ég eignaðist þó ekki minn fyrsta hest fyrr en eftir fermingu því ég notaði fermingarpeningana til að kaupa hann. Sveitin og hestamennskan toguðu alltaf í mig. Nú er ég með sex hesta í hesthúsi mínu hér inn á Æðarodda en hérna við hliðina er hesthús sem nágranni minn Gísli Runólfsson skipstjóri á Bjarna Ólafssyni á og þar fæ ég stundum að setja inn hesta. Svo er ég með þá á túninu hér fyrir neðan yfir sumarið. Ég hef verið að fækka hestunum en var kominn upp í níu hesta og svo ætla ég að fækka þeim enn frekar.“ Ásta Pála segist lítinn áhuga hafa á hestunum, þótt hún fari á hestbak stöku sinnum.

Í fyrsta loðnutúrinn á sautján ára afmælisdaginn

„Sjómennskan byrjaði þannig að ég og Pétur Kristjánsson sonur Kristjáns Péturssonar, sem þá var skipstjóri á Haraldi Böðvarssyni, fórum sem hálfdrættingar þangað um borð 15 ára gamlir árið 1984, vorum hvor okkar upp á hálfan hlut. Þrátt fyrir að hafa verið sjóveikur og slappur eftir fyrsta túrinn hélt ég nú áfram og var á Haraldi Böðvarssyni í tvö ár.“ Eftir að Albert hafði verið á Haraldi Böðvarssyni bauðst honum að fara í rækjutúr á Höfrungi AK-91 undir skipstjórn Guðjóns Bergþórssonar. „Jonni bauð mér svo að koma með sér á loðnuna um haustið. Ég sló til og lagði af stað í fyrsta loðnutúrinn á afmælisdaginn minn 7. nóvember þegar ég varð sautján ára. Ég var svo á Höfrungi í ein átta eða níu ár fyrst sem háseti en svo fór ég í Stýrimannaskólann og var þá í fríi frá Höfrungi. Meðan ég var í skólanum fór ég yfir sumartímann á togarann Sturlaug H. Böðvarsson AK-10 en svo um borð í Höfrung aftur eftir skólann og þá sem annar stýrimaður, fyrst hjá Jonna Bergþórs en síðan hjá Marteini Einarssyni, ég leysti svo af þarna líka sem fyrsti stýrimaður.“

Stressaður í fyrsta túrnum sem skipstjóri

Fyrsta reynsla Alberts af skipstjórn var þegar hann fór með Elliða GK á loðnuveiðar 23 ára gamall. „Þá var Guðlaugur Jónsson með Elliða GK sem HB átti þá og ég fór þarna einn túr til að leysa hann af. Ég man ennþá þegar við komum norður á loðnumiðin um miðjan nóvember í skítaveðri, haugabrælu, blindhríð og myrkri og ég tók fyrsta hringinn á loðnutorfu. Þá gerði stressið vart við sig og ég hugsaði um hvern djöfulinn ég væri búinn að koma mér í núna. Þetta gekk hins vegar þrátt fyrir að við rifum nótina og um tíma væri útlit fyrir að við þyrftum að fara í land. Strákarnir náðu að rimpa þetta saman og við fylltum bátinn auk þess að dæla um 300 tonnum af loðnu yfir í Kap VE, sem síðar varð svo Faxi RE-9 og ég átti eftir að stjórna.“ Eftir þessa reynslu um borð í Elliða fór Albert aftur á Höfrung en síðan tóku við tvö ár þar sem hann var fyrsti stýrimaður á gamla Víkingi AK-100 með Viðari Karlssyni. Eftir þetta var komið að því að fara á alveg nýtt skip. „Ég fór með Marteini Einarssyni og áhöfn til Chile að sækja Ingunni AK-150 nýsmíðaða. Það var löng sigling heim, m.a. í gegnum Panamaskurðinn en skemmtileg ferð í góðu veðri.“

Stuttermabolirnir notaðir sem síur

„Eftir það tók ég við sem skipstjóri á Elliða í um tvö ár þangað til hann var seldur til Tasmaníu og þangað sigldi ég honum ásamt sex manna áhöfn og tveimur farþegum. Annar farþeganna var ömmubróðir minn Páll Torp, fyrrum skipstjóri, sem bjó í Thailandi og tók sér far þarna suðureftir með okkur en hinn hét Þorvaldur og var læknir sem var að fara til Ástralíu. Hann frétti af því að við værum að fara þarna suðureftir og fannst spennandi að fara sjóleiðina. Ferðin gekk nokkuð vel en þetta var 62 sólarhringa sigling. Í þessum túr lenti ég þó í því langversta veðri sem ég hef nokkurn tíma lent í á sjó. Þetta var út af Skotlandi á Rockall svæðinu og ég þurfti að handstýra bátnum í rúman sólarhring því sjálfstýringin réði ekki við að halda réttri stefnu í veðrinu. Það var allt í loftköstum. Við komum svo við á Kanaríeyjum og tókum olíu. Síðan urðum við að koma við í Höfðaborg í Suður-Afríku og taka olíu aftur. Þá fylltum við lestarnar af olíu. Dældum henni beint í þær og fylltum lestarnar þrjár. Það er svo langt þarna yfir hafið að við hefðum ekki haft olíu í siglinguna öðruvísi og þrátt fyrir þetta var engin olíulykt um borð, sem við höfðum þó óttast áður. Þetta virkaði fínt og það var ekkert mál að koma olíunni þaðan á vélarnar. Við dældum henni með lensingunum í gegnum skilvindur en það kom hins vegar fljótt í ljós að allar olíusíur stífluðust ítrekað, vélin drap á sér og við vorum búnir með allar síur þegar við komum að strönd Afríku. Olían, sem við fengum í Höfðaborg, hafði verið svona óhrein. Nú var okkur vandi á höndum því við áttum eftir að sigla yfir hafið til Ástralíu heillanga leið og allar olíusíur búnar. Vélin drap ítrekað á sér en Frímann Jónsson sem var yfirvélstjóri og Suður-Afríkumaðurinn, sem var vélstjóri með honum, fundu lausn á þessu. Þeir skáru niður stuttermaboli og klæddu síurnar í þær. Svo voru þeir bara í því verkefni að þrífa og þurrka boli það sem eftir var leiðarinnar, það voru hangandi bolir út um allt og ef það var ekki gert drap vélin bara á sér.“

Ævintýri í Tasmaníu

Albert og áhöfn hans á Elliða komu fyrst til bæjarins Port Lincoln í Ástralíu og þar var báturinn græjaður til veiða en um borð voru tveir stýrimenn frá kaupendunum ásamt vélstjóranum, sem áður er getið. „Til dæmis þurfti að setja sérstaka selaskilju á flottrollið því þarna liggur fangelsisdómur við því að drepa sel. Við fórum svo af stað að leita að fiski sem kallast Red Beat og er notaður til fóðrunar í túnfiskeldi. Þetta er álíka stór fiskur og loðna en þótt hann sé uppsjávarfiskur veiddist hann helst við botninn á nóttunni. Svo var þetta fryst og ágætist peningar fyrir þetta. Ég hafði engar upplýsingar um hvar þennan fisk væri að finna svo ég fór bara að leita. Í fyrsta halinu náðum við ekki trollinu upp vegna þyngsla Við fylltum pokann og við vorum búnir að reyna að keyra þetta upp og beita öllum ráðum en hlerarnir komust ekki upp í gálga. Svo endaði þetta með því að við tókum það ráð að dóla okkur upp í fjöru með trollið aftan í og létum það stranda þar. Þegar við náðum pokanum var hann alveg fullur. Mest var af þessum Red Beat en svo var Barracuda og ýmislegt fleira þarna. Við náðum þessu ekki öllu en fórum í land með það sem við náðum. Svo var ég á þessum slóðum í þrjá til fjóra mánuði við veiðar, svolítið sérstakt á stuttbuxum alla daga. Konan og strákarnir þrír komu þarna út til mín og við bjuggum þarna í sumarhúsi.“

Forðaði sér heim meðan útgerðin átti fyrir farinu

„Það var gott að vera þarna en ég fékk of lítið frí, var nánast á sjó alla daga. Svo fékk einn eigandann til að leysa mig af en hann var vanur skipstjóri en það var hringt í mig innan við sólarhring seinna og þá var hann gjörsamlega farinn á taugum, þoldi ekki álagið og þurfti að leggjast inn á sjúkrahús. Annars voru túrarnir stuttir og ekki nema í mesta lagi þrír dagar. Þarna var mikið af sel en ég var margoft varaður við því að ef ég dræpi sel þá þýddi það fangelsi. Selirnir stoppuðu yfirleitt í selaskiljunni. Svo fengum við þarna stóran flatan fisk sem mig minnir að sé kallaður tunglfiskur. Við fengum tvo svona stutt undan ströndinni og þetta var rosalega stór fiskur, hann fyllti alveg dekkið aftur á Elliða og svo kom í útvarpinu eftir að ég var kominn í land að svona fisk hefði rekið upp á baðströnd þarna. Það hefur örugglega verið annar þessara tunglfiska sem við fengum og létum fara útbyrðis.“ Albert segir að fjárhagur útgerðarinnar í Tasmaníu hafi verið frekar þröngur og einhver ólga innan hluthafahóps útgerðarinnar. Hann hafi líka verið búinn að fá nóg af verunni þarna. „Ég var orðinn þreyttur. Fyrst búinn að sigla þarna suðureftir í 62 daga og stunda svo samfellt veiðar síðan. Við ákváðum því að drífa okkur heim meðan þeir gætu borgað farið.“

Aftur um borð í Ingunni

Þegar Albert kom heim fór hann aftur í plássið sem hann hafði haft á Ingunni. „Ég var svo fyrsti stýrimaður og leysti af sem skipstjóri á Ingunni í nokkur ár eftir að ég kom heim frá Tasmaníu. Svo var það haustið 2007 að mér var boðið að taka við Faxa RE-9 hjá HB Granda og var með hann alveg þangað til Venus kom nýr og Gulli skipstjóri á Ingunni tók við honum. Þá tók ég við Ingunni og var með hana á kolmunanum en þegar hún var seld til Vestmannaeyja fór ég með Lundey á síld og var með hana þangað til ég fór til Tyrklands að sækja nýja Víking AK-100 undir lok árs 2015.“

Nýr Víkingur afbragðsgott skip

Albert segir nýja Víking vera mjög gott skip og vandað til smíðinnar á allan hátt. Skipið sjálft og vélbúnaður allur hefur reynst vel auk þess sem aðbúnaður um borð er mjög góður. Hönnun er öll mjög góð og praktísk. Skipið fer vel í sjó og það er auðvelt að eiga við veiðar í verri veðrum en á minni skipunum. Manni fannst þetta vera ævintýralega stórt skip fyrst. Ég man þegar ég horfði yfir höfnina á Vopnafirði, þegar ég kom á honum fyrst þangað, þá fannst mér hreinlega ekki vera neitt pláss fyrir svona stórt skip þar en svo venst þetta allt og ég held að þessi skip; Víkingur og Venus, séu alls ekki of stór. Ef maður ætlar að koma með vel kælt og gott hráefni í land þá veitir ekkert af plássinu og það þarf að vera nóg pláss fyrir sjó líka til að kæla hráefnið. Það er svo stór hluti aflans sem fer til vinnslu í dag og þar skipta gæðin öllu. Svo þurfum við færri ferðir en áður þegar verið er að sækja langt eins og á kolmunnanum og því er þetta á allan hátt hagkvæmara. Þegar vel er kælt erum við að koma með um 2.550 tonn í land en ef hann er alveg kjaftfullur koma um 2.800 tonn upp úr honum. Mannskapurinn, sem hafði verið á Faxa, fór með Alberti yfir á Víking. Við erum færri á flottrollinu á Víkingi, erum bara níu um borð í einu en þrettán á nótaveiðunum. Við erum með skiptikerfi í gangi á trollinu þannig að það eru alltaf einhverjir í fríi en erum allir um borð á nótinni. Fyrsti stýrimaður skiptir við mig, sem skipstjóri, en hann heitir Hjalti Einarsson og er úr Vestmannaeyjum.“

Lagði mikið upp úr Víkingsnafninu

Mörgum þótti gamli Víkingurinn stór á sínum tíma og Albert segir að það hafi honum þótt líka þegar hann var þar um borð. „Hann var mikið og gott skip. Mér var líka mikið í mun að þeir hjá HB Granda myndu passa upp á að halda í nafn og númer og hafði samband við þá til að tryggja það. Ég var því mjög ánægður þegar þeir ákváðu að nýja skipið bæri Víkingsnafnið og væri AK-100,“ sagði Albert Sveinsson skipstjóri að endingu.

core/image

Áhöfnin á Höfrungi AK-91 árið 1997. F.v.: Valentínus Ólason, Einar Árnason, Marteinn Einarsson skipstjóri, Anton Guðmundsson, Guðlaugur Elías Jónsson, Guðjón Theódórsson, Örn Helgason, Brynjar Ingimarsson, Albert Sveinsson, Elías Kristinsson, Tómas Andrésson, Þórður Ársælsson og Lárus Vilhjálmsson. Sveinn Sturlaugsson, útgerðarstjóri og faðir Alberts stendur fremst t.h. Ljósm. Haraldur Sturlaugsson.

Fréttaveita Vesturlands

Var mikill sveitamaður í sér þótt sjómennskan hafi orðið ofan á