Barátta Félags eldri borgara á Akranesi og nágrenni fyrir varanlegri félagsaðstöðu er orðin harla löng. Hinn 1. mars 2007 ritaði þáverandi bæjarstjóri, Gísli S. Einarsson, eftirfarandi í bréfi til Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytisins, og var þar að fylgja eftir umsókn bæjarins í Framkvæmdasjóð aldraðra um kaup á húsnæði til þessara nota:

„Þannig er mál með vexti að við höfum á undanförnum árum leigt húsnæði ca 400 m2 fyrir starfsemi aldraðra, sem orðið er of lítið, þess vegna þarf að grípa til aðgerða.“

Og bærinn fékk jákvætt svar. Samþykkt var framlag 27,2 milljónir eða 20% af metnu húsverðinu.

En Adam var ekki lengi í Paradís. Bærinn ákvað að taka umrætt húsnæði til annarra nota. Seint á árinu 2008 reyndi bærinn síðan að fá þetta framlag flutt yfir á framkvæmdir við Höfða en Framkvæmdasjóðurinn hafnaði því. Í tengslum við það sagði bæjarstjóri í bréfi til sjóðsins að “unga fólkið væri himinlifandi en ekki þeir eldri.“ Og skal engan undra.

Ég dreg þennan atburð sérstaklega fram vegna þess að á þennan veg hafa málin svo oft skipast allt fram á þennan dag. Við hin eldri höfum setið á hakanum og æ ofan í æ þurft að sæta því, að lausnir og vonir um rýmri og betri aðstöðu væru fyrst hvattar áfram af bæjaryfirvöldum en síðan settar til hliðar.

 

Sú bæjarstjórn sem sat síðasta kjörtímabil tók þá ákvörðun að koma þessu máli í fastan farveg áður en hennar störfum lyki, til þess að tryggja að séð yrði fram á farsælan enda þeirra eyðimerkurgöngu sem staðið hafði allt of lengi. Niðurstaða hennar var að kaupa svonefndar Dalbrautarreit af ÞÞÞ, ná þannig skipulagsvaldi á reitnum og nýta þá einu byggingu sem þar stóð sem félagsmiðstöð fyrir aldraða og öryrkja. Að loknum kaupum á húsinu á vormánuðum 2014 var málinu fram haldið og skipaður vinnuhópur, sem fara skyldi yfir allar forsendur málsins miðað við að húsið yrði innréttað bæði fyrir starfsemi FEBAN og félagsþjónustu Akraneskaupstaðar fyrir öryrkja og aldraða. Gera skyldi tillögur að tilhögun ásamt kostnaðaráætlun og áfangaskiptingu verks.  Nefndin skilaði niðurstöðum sínum í nóvember sl.

Með hliðsjón af ört vaxandi fjölda aldraðra og öryrkja, en spár gera ráð fyrir að öldruðum fjölgi um nær 60% á næstu 15 árum, er rýmisþörf áætluð 1135 m2.  Lagt er til að húsinu verði breytt þannig að það verði allt tvílyft og framkvæmdum dreift á fjögur ár til þess að verkið verði ekki of íþyngjandi fyrir bæjarsjóð. Kostnaður var metinn um 307 milljónir. (Lóð og búnaður ekki innifalin).

Málinu var vísað til tveggja starfsnefnda bæjarins, sem virðast ekki hafa haft neitt til málanna að leggja. Hvor um sig skilaði eins orðaðri/staðlaðri bókun þar sem ekkert mat var lagt á skýrsluna eða sett fram skoðun nefndanna á frekari framgangi þess, enda kom í ljós um sama leyti, að bæjarstjórn hugðist taka enn einn snúninginn.

 

Nú tíu árum síðar hefur bæjarstjórn Akraness ákveðið að gefa 700 manna félagi aldraðra enn einu sinni langt nef og setja allar hugmyndir um framkvæmdir félagsaðstöðu fyrir aldraða og öryrkja á ís næstu fjögur árin nema til komi verktaki sem er reiðubúinn að reisa byggingar á ÞÞÞ lóðinni ásamt félagsaðstöðunni og fá kostnaðinn aðeins greiddan í formi gatnagerðargjalda. Þessa ályktun má draga af afgreiðslu fjárhagsáætlunar ársins 2017 og framkvæmdaáætlunar næstu fjögurra ára sem samþykkt var einróma í bæjarstjórn hinn 13. desember síðastliðinn og þeim svörum sem þar voru gefin um hugsanlega fjármögnun.

 

Á kynningarfundinum kynnti bæjarstjórn drög að deiliskipulagi svæðisins þar sem gert var ráð fyrir að Dalbraut 6, húsið sem bæjarstjórn hefur hingað til talið sig hafa keypt fyrir um 80 milljónir, skuli rifið og þeim fjármunum hent. Í stað þess sé áformað að reisa fjölbýlishús, hugsanlega ætlað öldruðum og öryrkjum og umræddri félagsmiðstöð komið fyrir á neðstu hæð hússins og í einnar hæðar útbyggingu. Engir fjármunir voru ætlaðir til verksins, hvorki á fjárhagsáætlun þessa árs né fjögurra ára fjárhagsáætlun. Þegar spurt var um, hvernig bæjarstjórn hyggðist þá fjármagna verkið voru svörin þau, að hugmyndin væri að leita eftir samningi við verktaka um byggingu hússins í skiptum fyrir gatnagerðargjöld.

 

Mig langar að líta nánar á þá hugmynd.  Ef ég man rétt voru hús og lóð keypt af ÞÞÞ fyrir um 220 milljónir. Ef litið er til þeirra verðskrár sem finna má á vef kaupstaðarins varðandi gatnagerðargjöld virðist sem gjöld vegna þeirra fjögurra fjölbýlishúsa, sem ætluð eru á lóðinni, gætu hugsanlega náð álíka upphæð. Ekki er hægt að gera nákvæma áætlun fyrr en skipulagið ásamt skilmálum hefur verið lagt fram til kynningar. Og nú virðist bæjarstjórn vera einhuga um það að rífa niður einu verðmætin sem á lóðinni voru í þeim tilgangi að byggja enn dýrara húsnæði í stað þess!

Þó gatnagerðargjöld alls skipulagsreits ÞÞÞ lóðarinnar væru lögð undir, væru þau því aðeins um helmingur þeirra ca 450 milljóna sem bygging nýs félagsheimilisins kostar ásamt búnaði. Ég undrast þá bjartsýni bæjaryfirvalda að fá megi verktaka til þess að koma að slíkum samningi um allt hverfið.  Hverjum er ætlað að brúa bilið milli gatnagerðargjalda og raunkostnaðar? Er hugsanlegt að verktakanum sé ætlað að gera ráð fyrir tvöföldum gjöldum vegna reitsins eða þaðan af hærra, sbr. Reykjavíkursvæðið?

Þessi misreikningur er þó ekki það versta við hugmyndina, heldur sú staðreynd að verktakinn metur gatnagerðargjöldin að sjálfsögðu sem hluta byggingarkostnaðar hverfisins og deilir þeim kostnaði niður á íbúðirnar við sölu þeirra. Er bæjarstjórn virkilega svo ósvífin að ætla kaupendum í þessu litla hverfi að standa einir að byggingu félagsmiðstöðvar fyrir aldraða og öryrkja, hverfi sem að öllum likindum verður byggt með aldraða kaupendur og þarfir þeirra í huga?

Þeir tveir þættir sem að framan greinir; gatnagerðargjöld sem ekki standa undir framkvæmdinni og/eða að örlítill hluti bæjarbúa, þar af töluverður hluti aldraðir, sem skipta vilja um húsnæði, standi undir kostnaðinum, sýnir mér að þessi hugmynd er vanhugsuð og fráleit. Bæjarstjón á engan annan kost en að fjármagna þessa framkvæmd eins og hverja aðra opinbera framkvæmd, þ.e. með framlögum á fjárhagsáætlun.

 

Síðan gengið var frá fjárhagsáætlun ársins 2017 ásamt fjögurra ára áætlun þar sem meginverkefni nýframkvæmda voru íþróttamannvirki svo sem fimleikahöll, endurbætur á sundlaugarsvæði og íþróttahöll, heit laug á Jaðarsbökkum ásamt þátttöku í aðstöðuhúsi á golfvelli, hefur bæjarstjórn bætt í þennan pakka. Á fundi bæjarráðs hinn 15 desember síðastliðinn vísaði ráðið tveimur stórframkvæmdum til Skipulags- og umhverfisráðs “vegna undirbúnings fjárhagsáætlunar ársins 2018 og þriggja ára áætlunar 2019 – 2021,“ eins og það er orðað. Verkin sem hér um ræðir varða kostnaðarþátttöku í byggingu reiðhallar og bygging sundlaugar.

 

Þannig standa málin í dag að nú hefur enn ein nefndin verið kosin sem að hluta til mun fjalla um „hugsanlega“ félagsaðstöðu á Dalbrautarreit eins og það er orðað í erindisbréfi. Mín skoðun er sú að tími vangavelta í nefndum sé liðinn. Þolinmæði hins aldraða sem og öryrkja er löngu liðin. Ljóst er að sú bæjarstjórn sem nú situr hyggst ekkert gera á þessu kjörtímabili nema tefja málið. Hefur reyndar aldrei hugsað sér annað. Hið versta er að áætlanir þeirra um ráðstöfum fjármuna í tíð næstu bæjarstjórnar gera ekki heldur ráð fyrir lausn málsins. Þau þykjast vita að aldraðir og öryrkjar eru ekki frekur þrýstihópur og ganga að sjálfsögðu að því vísu að við kjósum þau aftur að ári, eða hvað? Er ekki mál að linni? Leyfum Dalbraut 6 að standa og gerum þær endurbætur sem lagðar hafa verið til.

 

Jóhannes Ingibjartsson.